FODMAP to akronim od wyrażenia Fermentable Oligo-Di-Monosaccharides and Polyols. Dieta FODMAP opiera się na spożywaniu produktów o małej zawartości związków w postaci łatwo fermentujących węglowodanów oraz alkoholi polihydroksylowych (polioli). Szczególnie wykorzystywana w redukowaniu uciążliwych objawów IBS – Zespołu Jelita Drażliwego, ale zalecana również w przypadku nieswoistych zapaleń jelit. Co ważne, produkty FODMAP nie są bezpośrednią przyczyną wspomnianych dolegliwości, aczkolwiek dowiedziono naukowo, że ich ograniczenie znacznie wpływa na zmniejszenie dyskomfortu indywidualnie odczuwanego przez chorych.
Jeśli zatem cierpisz na powracające wzdęcia, bóle w nadbrzuszu, zaparcia lub biegunki, uczucie ucisku i pełności (szczególnie bezpośrednio po nawet niewielkim posiłku), które zazwyczaj ustępują po wypróżnieniu – wypróbuj dietę FODMAP.
F | Fermentacja produktów wynika z nieprawidłowości w absorbcji składników (sacharydów) w jelicie cienkim. Ich trawieniem zajmują się więc bakterie w okrężnicy, co powoduje wzmożone wytwarzanie gazów (dwutlenku węgla, wodoru, metanu), jako produktów przemiany materii tychże bakterii. |
O | Oligosacharydy – łańcuchy węglowodanowe składające się z 2-10 monosacharydów, np. fruktany (inulina). |
D | Disacharydy – cukry, których cząsteczki składają się z dwóch monosacharydów połączonych wiązaniem glikozydowym, np. laktoza. |
M | Monosacharydy – pojedyncze cząsteczki cukrów, np. fruktoza. |
A | Alkohol – dozwolony w diecie FODMAP z wyjątkiem rumu, owocowych nalewek oraz win wytrawnych. |
P | Poliole – alkohole cukrowe, rodzaj węglowodanów jedynie częściowo trawionych i wchłanianych przez ludzki organizm. Często stosowane jako zamienniki białego cukru – słodziki, np. sorbitol, mannitol, ksylitol, maltitol, izomalt. |
Dieta FODMAP nie musi być stosowana do końca życia przez dotkniętych IBS’em ani nie polega na całkowitej eliminacji związków typu FODMAP z menu. Składa się bowiem z dwóch faz:
Faza I trwa około dwóch miesięcy. Zakłada eliminację produktów z dużą zawartością FODMAP z jadłospisu (patrz tabele poniżej). Objawy Zespołu Jelita Drażliwego powinny w międzyczasie znacznie ustąpić, a wtedy można zacząć stopniowo wprowadzać do menu produkty o stosunkowo wyższej ilości FODMAP – Faza II.
Do fazy pierwszej można powracać, ilekroć poczuje się zaostrzenie nieprzyjemnych objawów. Nie ma również przeciwwskazań wobec pozostawania w pierwszej fazie diety FODMAP na długi czas, ponieważ nie powoduje ona niedoborów składników odżywczych, a produkty „zakazane” mają zazwyczaj swoje właściwe dla tej diety odpowiedniki.
Większość produktów dozwolonych oraz niewskazanych w diecie FODMAP przedstawia tabela poniżej:
TYP PRODUKTU | NIEWSKAZANE PRODUKTY (WYSOKA ZAWARTOŚĆ FODMAP) | DOZWOLONE PRODUKTY (NISKA ZAWARTOŚĆ FODMAP) |
OWOCE | Jabłko, gruszka, mango, arbuz, brzoskwinia, nektarynka, morela, śliwki, figi, awokado, wiśnie, owoce suszone oraz owoce z puszki; | Banan, żurawina, kiwi, pomarańcz, mandarynka, cytryna, ananas, maliny, truskawki, jagody, rabarbar; |
WARZYWA | Szparagi, karczoch, burak, brokuł, brukselka, kabaczek, cebula, czosnek, por, fenkuł, kukurydza, kalafior; | Marchew, seler, sałata masłowa, oliwki, fasolka szparagowa, szpinak, ziemniaki, pomidory, bok choy, jarmuż, dynia, ogórek, cukinia, bataty; |
PRODUKTY BIAŁKOWE | Nasiona roślin strączkowych (fasole, ciecierzyca, soja i jej przetwory, soczewica; | Drób (kurczak, indyk), wołowina, jagnięcina, wieprzowina, tuńczyk z puszki, świeże ryby i owoce morza, jaja, tofu; |
PRODUKTY I PRZETWORY MLECZNE | Mleko (krowie, owcze, kozie), śmietana, lody na bazie mleka, maślanka, margaryna, mleko w proszku, jogurty i desery mleczne, serek wiejski, twarogi, mascarpone, bita śmietana; | Mleko i produkty mleczne bez laktozy, sery twarde (parmezan, cheddar), mleko ryżowe, migdałowe, owsiane itp. |
PRODUKTY ZBOŻOWE I ICH PRZETWORY | Mąka: pszenna, żytnia; | Mąka: owsiana, ryżowa, kukurydziana, ziemniaczana, amarantusowa, kokosowa; ryż, quinoa, amarantus, produkty bezglutenowe; |
NASIONA I ORZECHY | Pistacje, orzechy nerkowca. Pozostałe orzechy oraz nasiona słonecznika dozwolone do kilku sztuk w porcji; | Orzechy ziemne; |
DODATKI, SŁODYCZE, SOSY, PRZYPRAWY | Słodziki (sorbitol, ksylitol, mannitol, erytrytol, izomalt, maltitol itp.), dżemy i przetwory z niezalecanych owoców i warzyw, | Bazylia, cynamon, mięta, oregano, kakao, cukier biały, syrop klonowy, glukoza, aspartam, stewia, sos rybny, musztarda, majonez, syrop glukozowo-fruktozowy, większość przypraw i ziół; |
NAPOJE | Soki z niezalecanych owoców/warzyw, kompoty; | Kakao (na mleku bez laktozy), piwo, wódka, whiskey, gin, kawa, herbata, cola, woda; |
Pamiętaj jednak, że zdrowa i zbilansowana dieta jest podstawą dobrego samopoczucia. Źle prowadzona lub traktowana eksperymentalnie może wyrządzić szkodę Twojemu organizmowi. Jeśli nie masz pewności co do którychś produktów lub do sposobu zorganizowania swojego jadłospisu, skonsultuj się z dietetykiem lub napisz do mnie – służę pomocą!
każda dieta, którą wprowadzimy i ograniczymy szkodliwe dla nas produkty pomoże nam z ibs-em. ja do tego jeszcze stosuję kapsułki Probiox Plus, które pomagają mi pobudzać moje jelita do pracy i pilnować żebym nie miała problemów takich jakie przytrafiały mi się wcześniej czyli biegunki i zaparcia.
myślę że wina wytrawne akurat są prędzej dozwolone niż niewytrawne