Propolis (kit pszczeli) – charakterystyka, skład, przykłady zastosowań

0

Propolis jest popularnym składnikiem wielu preparatów farmakologicznych. Na jego bazie przyrządza się maści, a nawet nalewki. Czym jest propolis? Jaki jest jego skład? W leczeniu jakich dolegliwości pomoże nam propolis? Czy istnieją przeciwwskazania do jego stosowania?

Czym jest propolis?

Propolis (nazywany także kitem pszczelim) jest mieszaniną wydzielin pszczół (ewentualnie os), a także żywic znajdujących się w młodych pędach i pąkach drzew. W temperaturze powyżej 20 stopni Celsjusza ma on postać lepkiej cieczy, natomiast w niższych temperaturach staje się twardy i kruchy. Drzewami wykorzystywanymi przez owady do produkcji propolisu są między innymi brzoza, kasztanowiec, olcha, dąb, jesion, świerk, czy topola. Od rodzaju surowca roślinnego zależy kolor kitu pszczelego – może on przybierać różne odcienie brązu, spotkamy także kit pszczeli w odcieniach czerwieni, żółci, pomarańczu. Można znaleźć propolis żółto-zielony, a nawet czarny. Zapach propolisu można określić jako cytrusowo-korzenny, natomiast w smaku jest on stosunkowo gorzki i lekko piekący. Kit pszczeli nie rozpuszcza się w wodzie, jednak bardzo dobrze łączy się z rozpuszczalnikami organicznymi (takimi jak alkohol, czy eter). Przeznaczeniem propolisu jest uszczelnianie ula, a także konserwacja ciał martwych szkodników, które wtargnęły do ula, jednak są zbyt ciężkie, żeby je z niego usunąć. Pszczoły przy jego pomocy zmniejszają otwory w ulu przed nadejściem zimy. Charakterystyczne jest, że owady wykorzystują propolis jedynie do zmniejszania małych szczelin (większe są uszczelniane przy pomocy wosku pszczelego).

Propolis – skład

Propolis może mieć bardzo zróżnicowany skład. Jest on uwarunkowany wieloma czynnikami – między innymi surowcami roślinnymi, które zostały użyte do jego przygotowania, czasem zbioru,  czy warunkami środowiskowymi. Szacuje się, że może on zawierać nawet do 300 aktywnych substancji.

Kit pszczeli zawiera zazwyczaj od 50 do 80% żywic roślinnych, spore ilości wosków, polifenoli, pyłków kwiatowych. W jego składzie można znaleźć ponadto olejki eteryczne, garbniki, polisacharydy. Jest on zasobny w witaminę A, witaminy z grupy B, witaminy C, D i E. Propolis może być również bogatym źródłem minerałów takich jak:

– cynk,

– fosfor,

– żelazo,

– miedź,

– selen,

– krzem,

– mangan,

– magnez,

– czy kobalt.

W składzie propolisu mogą znajdować się różnego rodzaju domieszki mechaniczne. Może on zawierać flawonoidy (chryzyna, kemferol, apigenina, galangina), kwasy fenolowe (na przykład kwas kawowy, ferulowy, salicylowy, kumarowy), terpenoidy (między innymi farnezol, geraniol, nerol, kafiofilen).

Propolis – wpływ na zdrowie

przeziębienie, chora kobieta, katarKit pszczeli ma bardzo korzystny wpływ na zdrowie. Działa przeciwbakteryjnie, przeciwgrzybiczo i antywirusowo. Jest skuteczny w zwalczaniu grzybów takich jak Trichophyton, Microsporum, czy Candida. Jest również w stanie hamować wzrost bakterii Gram dodatnich i Gram ujemnych – do których zalicza się między innymi  Esherichia coli, Helicobacter pylori, Staphylococcus spp., Pseudomonas aeruginosa, Streptococcus spp. Propolis wykazuje skuteczność w walce z wirusem polio, czy wirusem opryszczki pospolitej. Co więcej preparaty stworzone na bazie kitu pszczelego z powodzeniem leczą pasożytnicze zakażenie jelit pierwotniakami Giardia.

Propolis posiada działanie antybiotyczne, które jest wynikiem zwartości flawonoidów i kwasów fenolowych. Związki, które są szczególnie skuteczne w walce z drobnoustrojami to: apigenina, pinocembryna, galangina, pinostrobina, luteolinę, ester etylowy kwasu kawowego, myrycetyna, a także ester fenetylowy kwasu kawowego.

Kit pszczeli wspiera funkcjonowanie układu immunologicznego – jest on w stanie zwiększać wydzielanie przeciwciał. Jego wyjątkowe właściwości warto wykorzystać między innymi w leczeniu infekcji górnych dróg oddechowych – będzie skuteczny w przypadku schorzeń gardła i krtani, pleśniawkach, aftach, powierzchniowym zapaleniu języka.

Maści z propolisu przyspieszają zabliźnianie się ran (jest on skuteczny nawet w przypadku ran pooperacyjnych). Zawarte w nim aktywne substancje przyspieszają regenerację tkanek miękkich, a także tkanki łącznej, chrzęstnej i kostnej.

Istnieją badania (przeprowadzone jak dotąd na zwierzętach) sugerujące, że propolis może działać ochronnie na wątrobę (może być pomocny we wczesnych stadiach wirusowego zapalenia wątroby). Zawarte w kicie pszczelim związki mają zdolność obniżania poziomu złego cholesterolu i trójglicerydów we krwi.

Właściwości kitu pszczelego mogą zmniejszać prawdopodobieństwo zachorowania na nowotwory. Zawarte w nim związki doprowadzają do apoptozy komórek nowotworowych. Część badań sugeruje, że propolis może hamować rozwój raka piersi, nowotworów głowy, nowotworów szyi, cholangiocarcinoma, raka sutka, czerniaka złośliwego, glioblastoma multiforme, raka jelita grubego, a także raka płuc. Jednocześnie należy podkreślić, że kit pszczeli nie jest lekiem i nie może zastąpić konwencjonalnego leczenia.

Zastosowanie propolisu w kosmetyce

blankPozytywny wpływ na skórę sprawia, że kit pszczeli jest bardzo ceniony przez dermatologów i kosmetologów. Kit pszczeli znakomicie sprawdza się w pielęgnacji skóry tłustej, ze skłonnością do trądziku.

Preparaty zawierające w swoim składzie propolis sprawdzają się w leczeniu zajadów, ropnych chorób skóry, stanów zapalnych gruczołów potowych, zapaleniu mieszków włosowych, ropni pach.

Szampony z dodatkiem kitu pszczelego zmniejszają stany zapalne skóry głowy, likwidują łupież, zmniejszają przetłuszczanie się włosów.

Propolis przyspiesza gojenie się ran dlatego zaleca się stosowanie go w przypadku odmrożeń, czy oparzeń. Preparaty z kitem pszczelim wykazują wysoką skuteczność w leczeniu grzybicy skóry.

Co więcej kit pszczeli z powodzeniem wykorzystywany jest do leczenia hemoroidów i żylaków podudzi.

Gdzie kupić propolis?

Preparaty zawierające propolis można kupić w większości aptek, sklepach zielarskich, sklepach ze zdrową żywnością. Jeżeli mamy taką możliwość, kupmy je w sklepie pszczelarskim lub bezpośrednio od pszczelarza – wówczas prawdopodobnie zapłacimy za nie mniej.

Jak zrobić nalewkę z propolisu?

Nalewka z propolisu jest naturalnym produktem leczniczym o właściwościach antybiotycznych. Jest ona pomocna w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych, grzybicy, aft, czy paradontozy. Nalewką z propolisu można również przemywać rany, co przyspieszy ich gojenie. Dzięki niej można wyleczyć rozmaite dolegliwości układu pokarmowego. Propolisowa nalewka może okazać się szczególnie skuteczna w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy, stanach zapalnych żołądka, problemach z wątrobą, infekcjach bakteriami E.coli i Klebsiella pneumoniae, czy też infekcjach wywołanych gronkowcem złocistym.

Do przygotowania nalewki będziemy potrzebować:

– około 30 g kitu pszczelego,

– szklanki spirytusu,

– około pół szklanki wody.

Kit pszczeli należy zalać spirytusem wymieszanym z wodą, a następnie postawić w ciemnym miejscu w szczelnie zamkniętym naczyniu (do tego celu dobrze sprawdzi się słoik). Od czasu do czasu powinno się potrząsnąć naczyniem – wówczas składniki dobrze się połączą. Po upływie około trzech tygodni nalewkę przecedzamy i przelewamy do butelek (najlepiej sprawdzają się butelki wykonane z ciemnego szkła).

Przeciwwskazania do stosowania propolisu

Poważnym przeciwwskazaniem do stosowania propolisu jest alergia na produkty pszczele. Należy mieć świadomość, że u części osób propolis może spowodować efekty uboczne w postaci biegunek, nudności i wymiotów, podrażnienia błon śluzowych układu pokarmowego, a nawet nasilenia schorzeń wątroby. Jeżeli mamy jakiekolwiek wątpliwości związane ze stosowaniem kitu pszczelego – koniecznie skonsultujmy się z lekarzem.

Czy wiesz, że:

– Właściwości propolisu były dobrze znane już w starożytności. Persowie lub antyczni grecy wykorzystywali tą substancję do odkażania ran pooperacyjnych.

– Wiadomo, że kit pszczeli był używany do odkażania ran podczas drugiej wojny burskiej w południowej Afryce (miała ona miejsce około roku 1900).

– Kit pszczeli znalazł zastosowanie przy uszczelnianiu pęknięć na instrumentach smyczkowych, składnik środków do konserwacji karoserii samochodowej, czy nawet gum do żucia.

– W języku greckim pro- oznacza „przed”, natomiast polis to „miasto”, co można przetłumaczyć jako „mur obronny miasta”.

6/10 - (4 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here