Topinambur to mało znana roślina, która posiada silne właściwości lecznicze. W przypadku jakich dolegliwości warto spożywać topinambur? Czy topinambur jest odpowiedni dla osób odchudzających się? W jaki sposób przyrządzić tą roślinę?
Co to jest topinambur?
Topinambur (znany również jako słonecznik bulwiasty) to jednoroczna bylina, którą zaliczamy do rodziny astrowatych. Łodyga rośliny jest prosta i osiąga zazwyczaj od jednego do dwóch metrów. Na najwyższej części pędu wyrastają liście skrętoległe, pozostałe liście są naprzeciwległe. Topinambur posiada bardzo cienkie korzenie, a także białe rozłogi podziemne, na których końcach wyrastają bulwy. Kwiaty są żółte, języczkowe, zebrane w koszyczki. Owocem jest niełupka, która osiąga zazwyczaj od pięciu do siedmiu milimetrów. Topinambur wywodzi się z Ameryki Północnej, jednak współcześnie spotkamy go na wszystkich kontynentach. Jadalne bulwy rośliny charakteryzują się ciekawymi walorami smakowymi. Roślina zawiera duże ilości inuliny, witaminę B1, krzemionkę, żelazo, a także minerały i aminokwasy. Topinambur polecany jest osobom chorującym na cukrzycę, choroby układu krążenia. Docenia się również jego właściwości przeciwnowotworowe.
Topinambur – historia
Pierwotnie topinambur uprawiany był przez Indian zamieszkujących tereny Ameryki Północnej. Do Europy został sprowadzony przez Krzysztofa Kolumba na początku siedemnastego wieku. Uprawa tej rośliny w Polsce sięga 1730 roku. Był on bardzo popularny do początku dwudziestego wieku, kiedy to został wyparty przez ziemniaka. Obecnie topinambur uprawiany jest na całym świecie. W Polsce rośnie on współcześnie na:
- nieużytkach,
- polach,
- w ogrodach,
- i na działkach.
Jakie właściwości posiada topinambur?
Topinambur zawiera około siedemnaście procent polisacharydu – inuliny. Jest on ponadto bogaty w miedź, potas, magnez, żelazo, krzemionkę, witaminę B1, a także inne witaminy z grupy B. Roślina ta jest źródłem aminokwasów egzogennych, między innymi tryptofanu i treoniny.
Inulina w organizmie człowieka pełni rolę błonnika. Posiada ona właściwości:
- zagęszczające,
- żelujące,
- i stabilizujące.
Inulinę dodaje się do produktów spożywczych w celu obniżenia ich kaloryczności. Inulina jest ponadto probiotykiem, co oznacza, że umożliwia rozwój prawidłowej mikroflory jelitowej.
Tryptofan jest aminokwasem niezbędnym dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Musi być on dostarczany wraz z żywnością, gdyż nasz organizm nie jest w stanie samodzielnie go wytworzyć. Tryptofan bierze udział w wytwarzaniu serotoniny, melatoniny, jest potrzebny również w biosyntezie niacyny. Zwiększa on odporność organizmu, poprawia przemianę materii, jest niezbędny w procesach rozmnażania. Ponadto bierze udział w syntezie rodopsyny i wytwarzaniu kinureiny.
Treonina to kolejny aminokwas egzogenny. Treonina jest odpowiedzialna między innymi za prawidłowe nawodnienie skóry, bierze także udział w syntezie kolagenu i elastyny. Co więcej ma ona niezwykle dobroczynny wpływ na kondycję układu nerwowego – poprawia pamięć i koncentrację, umożliwia nam logiczne myślenie. Dodatkowo aminokwas ten reguluje pracę tarczycy, wspiera układ immunologiczny, zwiększa też przyswajalność składników odżywczych z pożywienia.
Topinambur na odchudzanie
Topinambur jest warzywem, które powinno znaleźć się na talerzach osób pragnących schudnąć. W 100 g zawiera on 73 kalorie. Osoby na diecie redukcyjnej docenią przede wszystkim wysoką zawartość błonnika pokarmowego. Zwarta w topinamburze inulina wykorzystywana jest jako zamiennik tłuszczu. Można zastąpić nią tłuszcz bez utraty walorów smakowych potrawy. Jednocześnie znacznie zmniejsza ona kaloryczność potrawy.
Inulina hamuje łaknienie, a także sprawia, że odczuwam sytość. Z tego względu rekomendowana jest na diecie redukcyjnej.
Topinambur sprzymierzeńcem mózgu
Topinambur jest warzywem, które ma bardzo pozytywny wpływ na funkcjonowanie mózgu. Jest to zasługą witamin z grupy B, tryptofanu, treoniny, a także magnezu, potasu, miedzi czy żelaza. Regularne jego spożywanie zwiększa odporność na stres, poprawia procesy pamięci i koncentracji. Topinambur jest rekomendowany osobom uczącym się i pracującym umysłowo.
Topinambur na wzmocnienie odporności
Włączenie do menu topinamburu do doskonały sposób na usprawnienie funkcjonowania układu immunologicznego. Zawarta w roślinie inulina reguluje mikroflorę jelitową, a jak powszechnie wiadomo odporność naszego organizmu jest ściśle związana z kondycją jelit. Topinambur ma działanie przeciwbakteryjne, a także antyoksydacyjne, dzięki czemu chroni przed zachorowaniem na nowotwory.
Topinambur – popularne odmiany
W Polsce występują dwie odmiany słonecznika bulwiastego. Pierwsza z nich to Albik. Charakteryzuje się ona bulwami jasnymi, białawymi, które są maczugowato wydłużone. Druga odmiana to Rubik – posiada ona bulwy koloru fioletowego, cechujące się nieregularnym kształtem.
Na świecie występują także takie odmiany jak:
- Fuseau (wydłużone, białe i gładkie bulwy),
- Boston Red (duże, czerwone bulwy),
- Dwarf Sunray (stosowane raczej jako rośliny ozdobne),
- Golden Nugget (stożkowate bulwy, które wyglądem są zbliżone do marchwi).
Jak wygląda uprawa słonecznika bulwiastego?
Topinambur nie ma wielkich wymagań jeżeli chodzi o uprawę, dlatego można go posadzić w wielu miejscach. Warto zapewnić mu żyzną i przepuszczalną glebę. Jeżeli jednak nie mamy takich możliwości – nic straconego, gdyż wyrośnie on także na nieurodzajnym podłożu. Słonecznik bulwiasty dobrze czuje się na stanowiskach nasłonecznionych lub w półcieniu. Wysoka zawartość inuliny sprawia, że bulwy słonecznika bulwiastego wykazują bardzo dobrą odporność na mróz – nie ma w ich wypadku problemów z zimowaniem w gruncie. Kolejną zaletą topinamburu jest fakt, że nie trzeba go nawozić ani podlewać.
Topinambur w kuchni
Najprostszym sposobem na przyrządzenie topinamburu jest poddanie go obróbce termicznej tak jak w przypadku zwykłych ziemniaków. Jest on do nich podobny w smaku, choć nieco bardziej słodki, z orzechową nutą. Należy pamiętać, że gotowanie powinno trwać minimalnie krótko, dzięki czemu unikniemy utraty witaminy C i witamin z grupy B, które rozpuszczają się w wodzie.
Ze słonecznika bulwiastego możemy przygotować puree, możemy go również upiec lub dodać do zupy.
Choć topinambur nie cieszy się tak ogromną popularnością jak ziemniaki, możemy kupić go na dobrze zaopatrzonych straganach, w niektórych supermarketach, a także sklepach internetowych ze zdrową żywnością.
