Paradontoza to poważna, a jednocześnie powszechnie występująca choroba. Niektóre statystyki sugerują, że cierpi na nią nawet siedemdziesiąt procent dorosłych mieszkańców Polski. Czym jest paradontoza? Jakie są przyczyny tej choroby? W jaki sposób się ona objawia? Jak wygląda leczenie paradontozy?
Co to jest paradontoza?
Mianem paradontozy (inaczej zapalenie przyzębia) określamy chorobę objawiającą się zapaleniem tkanek przyzębia. W większości wypadków dotyczy ona zębów trzonowych, a także siekaczy. Wyróżniamy cztery rodzaje zapalenia przyzębia: typowe, młodzieńcze, gwałtownie postępujące, przedpokwitaniowe. Choroba jest niebezpieczna w skutkach, gdyż doprowadza do rozchwiania, a w skrajnych wypadkach nawet do utraty zębów. Paradontoza zazwyczaj rozwija się stopniowo. Często dotyka osób dojrzałych – powyżej trzydziestego roku życia. Współcześnie uważa się, że zapalenie przyzębia jest schorzeniem dziedzicznym. Jego rozwój może nasilić się w wyniku braku higieny jamy ustnej. Paradontoza jest chorobą przewlekłą, a jej leczenie jest bardzo czasochłonne. Może mieć ono formę chirurgiczną (w szczególnie ciężkich przypadkach) lub niechirurgiczną. Duże znaczenie w profilaktyce paradontozy ma dieta.
Jakie są rodzaje paradontozy?
Paradontoza nie jest chorobą jednolitą. Wyróżniamy cztery jej rodzaje: zapalenie przyzębia typowe, młodzieńcze, gwałtownie postępujące, a także przedpokwitaniowe.
Jeżeli chodzi o paradontozę typową – dotyka ona nawet siedemdziesięciu procent dorosłych osób. Jej cechą charakterystyczną jest rozchwianie zębów. Schorzenie rozwija się stopniowo i bardzo powoli, dlatego w początkowych fazach nie zdajemy sobie sprawy z jego istnienia. Pierwszym objawem jest w tym przypadku duża ilość płytki nazębnej.
W przypadku zapalenia przyzębia gwałtownie postępującego typowy jest młodszy wiek chorych. Choroba rozwija się już u dwudziestolatków. Jej charakterystycznymi objawami oprócz zapalenia dziąseł jest zanik kości wyrostka zębodołowego.
Jak sama nazwa wskazuje młodzieńcze zapalenie przyzębia dotyka młodzież w okolicach trzynastego roku życia. Choroba nie tylko zaczyna się wcześniej, ale także bardzo szybko postępuje. W jej efekcie dochodzi do zniszczenia zębów.
Wyróżniamy jeszcze przedpokwitanowe zapalenie przyzębia, które może dotknąć nawet czteroletnich dzieci.
Zapalenie przyzębia – przyczyny
Obecnie panuje przekonanie, że paradontoza (przynajmniej w części przypadków) jest chorobą dziedziczną. Jeżeli ktoś w naszej bliskiej rodzinie (zwłaszcza matka) miał problem z zapaleniem przyzębia, istnieje duże prawdopodobieństwo, że i my zachorujemy.
Zauważono, że choroba częściej dotyka kobiet w ciąży, a także osób starszych. Zagrożenie paradontozą jest większe, kiedy nasz układ immunologiczny nie funkcjonuje prawidłowo. Jeżeli nasz układ odpornościowy działa sprawnie, nie zachorujemy nawet jeśli dojdzie do infekcji bakteryjnej.
Zdaniem wielu lekarzy jedną z częstszych przyczyn zapalenia przyzębia jest niewłaściwe dbanie o zęby i higienę jamy ustnej. W efekcie naszych zaniedbań dochodzi do rozwoju płytki nazębnej, która w pewnym momencie przedostaje się pod dziąsło. Taka sytuacja sprawia, że pojawiają się stany zapalne. W jamie ustnej zaczynają gromadzić się bakterie. Ich niszcząca działalność może spowodować zachwianie stabilności zębów, a po pewnym czasie nawet ich utratę.
Bakterie, które przyczyniają się do rozwoju paradontozy to Krętek blady, Selenomonas, a także Prevotella.
W jaki sposób objawia się paradontoza?
Problem z paradontozą jest taki, że we wczesnym stadium rozwoju nie daje ona żadnych objawów. Z tego względu wiele chorych osób nie daje sobie nawet sprawy z jej istnienia.
Dopiero po upływie pewnego czasu możemy obserwować niewielkie krwawienie dziąseł (pojwiające się zazwyczaj podczas szczotkowania zębów), a także nadwrażliwość zębów.
U części osób widoczny jest stan zapalny dziąseł – stają się one nabrzmiałe, a ich kolor zmienia się. Przy każdym dotyku odczuwamy dotkliwy ból.
Charakterystycznym symptomem zapalenia przyzębia są chwiejące się zęby. Z czasem rozchwianie powiększa się. W zaawansowanej fazie choroby zęby mogą zacząć wypadać. U większości osób chorych na paradontozę można zaobserwować także nieprzyjemny zapach z ust.
Jak wygląda leczenie paradontozy?
Leczenie zapalenia przyzębia jest najskuteczniejsze, jeżeli choroba zostaje wykryta we wczesnym etapie. W przypadku, kiedy zmiany są już bardzo zaawansowane, nawet najlepszy stomatolog nam nie pomoże.
Osoby, które chcą uchronić się przed tą chorobą powinny postawić na regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym, a także na szczególne dbanie o higienę zębów i jamy ustnej.
W przypadku paradontozy bardzo ważne jest regularne pozbywanie się kamienia nazębnego – zabiegi skalingu należy wykonywać nawet dwa razy w ciągu roku. Stomatolodzy zalecają również regularne przeprowadzanie piaskowania i lakierowania zębów. Zabiegi te są istotne, gdyż zapobiegają szybkiemu gromadzeniu się kamienia nazębnego.
Ważnym elementem walki z paradontozą jest wybór odpowiedniej pasy do zębów. Regularne jej stosowanie może opóźnić lub też całkowicie uchronić nas przed chorobą. Pasty przeciw paradontozie najczęściej mają w składzie mleczan glinu, alantolinę, bisabolol, a także chloroheksedrynę. Dobrze jest myć zęby po każdym posiłku.
W sytuacji, kiedy paradontoza jest w zaawansowanym stadium, leczenie jest bardzo kłopotliwe i kosztowne. Początkowo ma ono charakter doraźny, gdyż najważniejsze dla pacjenta jest pozbycie się dolegliwości bólowych. Później wykonuje się wypełnienia, których celem jest zwiększenie stabilności zębów.
Zazwyczaj paradontozę można leczyć w tradycyjnym gabinecie stomatologicznym. W szczególnie trudnych przypadkach leczeniem zajmuje się lekarz periodontolog. Zajmuje się on przede wszystkim usuwaniem złogów poddziąsłowych (przede wszystkim cementu korzeniowego).
W sytuacji, kiedy choroba spowodowała utratę zębów, jedynym rozwiązaniem wydaje się wstawienie implantów.
Domowe sposoby na leczenie parodontozy
Warto zdawać sobie sprawę, że kiedy obserwujemy u siebie pierwsze objawy zapalenia przyzębia, dobre efekty uzyskamy również dzięki domowym metodom leczenia.
Tym co możemy, a wręcz powinniśmy zrobić w pierwszej kolejności jest dbanie o higienę jamy ustnej. Niezwykle ważne jest dbanie o kondycję naszego układu immunologicznego. Osoby z osłabioną odpornością częściej chorują na parodontozę. Jeżeli układ odpornościowy będzie silny, nie zachorujemy pomimo infekcji bakteryjnej, a nawet skłonności dziedzicznych.
Powinniśmy zadbać o dostarczenie swojemu organizmowi niezbędnej porcji witamin i minerałów. Duże znaczenie ma także koenzym Q10 – na uwagę zasługuje fakt, że u osób z paradontozą stwierdza się zbyt niskie stężenie tej substancji. Koenzym Q10 jest wytwarzany w ludzkim organizmie, jednak wraz z wiekiem produkujemy go coraz mniej. Możemy dostarczać go z pożywieniem, zazwyczaj jednak są to ilości niewystarczające. W przypadku pierwszych objawów zapalenia przyzębia, dobrze jest zdecydować się na suplementację koenzymu Q10.
W początkowych etapach paradontozy warto jest wypróbować kuracje ziołowe. Polecane zioła to:
- rumianek (jest on ceniony przede wszystkim ze względu na silne właściwości przeciwzapalne),
- kora dębu (zmniejsza krwawienie, charakteryzuje się także działaniem przeciwbakteryjnym),
- a także kłącze pięciornika (działa przeciwbólowo i przeciwzapalnie).
Paradontoza – zalecenia dietetyczne
W przypadku paradontozy bardzo pomocna może okazać się również odpowiedni sposób odżywiana. Dieta, która zmniejszy prawdopodobieństwo zachorowania na paradontozę powinna pokrywać zapotrzebowanie naszego organizmu na wszystkie niezbędne witaminy i minerały. Jeżeli stwierdzimy, że nasz sposób odżywiania nie jest w tym momencie w stanie pokryć zapotrzebowania organizmu na te substancje, możemy zdecydować się na suplementację. Pamiętajmy jednak, że suplementy są jedynie rozwiązaniem chwilowym.
W menu przeciw paradontozie muszą znaleźć się produkty o właściwościach przeciwzapalnych i antybakteryjnych. Do tej grupy zaliczamy między innymi:
- czosnek,
- cebulę,
- bazylię,
- cynamon,
- goździki,
- imbir,
- jałowiec,
- melisę,
- tymianek,
- babkę lancetowatą.
Podstawą diety powinny być warzywa i owoce, takie jak sałaty, awokado, kapusta, brokuły, kalafior, kiełki, fasolka szparagowa, jarmuż, por, szpinak, pomidory, jabłka, borówki, kiwi, truskawki, pomarańcze, limonki.
Jeżeli chodzi o tłuszcze – powinny być one przede wszystkim pochodzenia roślinnego. Wybierzmy wysokiej jakości oliwę z oliwek, olej lniany, olej z awokado. Bardzo dobrym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych są także pestki i orzechy.
Białka dostarczy nam chude mięso (indyk, kurczak). Dobrze jest też spożywać ryby i owoce morza takie jak: tuńczyk, łosoś, pstrąg, dorsz, halibut, śledź, ostrygi, czy krewetki.
Należy zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu. Postawmy na niegazowaną wodę mineralną (u osób z paradontozą zęby są nadwrażliwe, dlatego woda powinna być ciepła). Dobrym wyborem jest także zielona herbata (jej działanie est tak silne, że może przyczynić skutecznie chronić nas przed rozwojem choroby). Unikamy za to kawy, słodzonych napojów gazowanych, napojów energetycznych, słodzonych soków.
Postawmy na produkty pełnoziarniste (zawierają one duże ilości błonnika), gdyż zapobiegają one cukrzycy, która często przyczynia się do zachorowania na paradontozę.
Od czasu do czasu możemy pozwolić sobie na gumę do żucia nie zawierającą cukru. Jednocześnie choć pomaga ona w utrzymaniu higieny jamy ustnej, w dłuższej perspektywie czasu może mieć negatywny wpływ na zdrowie, dlatego unikamy jej na co dzień.
W menu przeciw paradontozie nie może zabraknąć produktów zawierających koenzym Q10. Znajdziemy go w mięsie, rybach, orzechach pistacjowych, soi, migdałach, czy szpinaku. W celu poprawienia przyswajalności koenzymu Q10 powinniśmy spożywać go z potrawami bogatymi w tłuszcze.
Warto jest natomiast ograniczyć spożycie produktów zawierających duże ilości skrobi. Jest ona niewskazana, gdyż przyczynia się do rozwoju chorobotwórczych bakterii. Te z kolei powodują stany zapalne dziąseł i przyczyniają się do szybkiego gromadzenia kamienia nazębnego. Produkty, które zawierają duże ilości skrobi to między innymi ziemniaki, makaron dwujajeczny z semoliny, biały ryż, mąka ryżowa.
Oczywistym jest, że rezygnujemy ze spożywania żywności wysoko przetworzonej, przestajemy stołować się w restauracjach typu fast-food, ograniczamy słodycze, a chipsy zastępujemy zdrowymi warzywami.
