Kuchnia irlandzka jest bardzo prosta. Jako, że Irlandia była krajem rolniczym – w tradycyjnej kuchni nie brakuje produktów zbożowych. Powszechnie spożywa się ziemniaki, mleko i jego przetwory, a także mięso. Czy kuchnia irlandzka jest zdrowa? Co warto wiedzieć o sposobie odżywiania Irlandczyków?
Charakterystyczne cechy kuchni irlandzkiej?
W przeciwieństwie do kuchni wielu innych państw, kuchnia irlandzka jest bardzo skromna. Nie znajdziemy tu wielkiej różnorodności smaków. Jako, że Irlandczycy przez wieki trudnili się rolnictwem, na ich stołach ważne miejsce zajmowały produkty zbożowe, ziemniaki (pojawiły się w szesnastym wieku). Inne popularne w kuchni irlandzkiej warzywa to seler, marchew, rzepa, czy pasternak.
W Irlandii często spożywa się mleko i jego przetwory, na przykład sery (irlandzkie sery to między innymi Gubbeen i Cashel Blue). Do najpopularniejszych mięs należą baranina, wieprzowina i wołowina. Znajdziemy tu także drób (w tradycyjnej kuchni pojawia się też dzikie ptactwo). Położenie geograficzne sprawia, że w kuchni Irlandzkiej dużo jest ryb i owoców morza.
W dawnej kuchni irlandzkiej, a konkretnie od szesnastego wieku dominowały ziemniaki. Cieszyły się dużym zainteresowaniem, gdyż były łatwe w uprawie, bardzo smaczne i pożywne, a do tego niewiele kosztowały. Oparcie diety na tym warzywie skończyło się źle dla wielu mieszkańców Irlandii. W dziewiętnastym wieku miała miejsce klęska nieurodzaju, której przyczyną była zaraza ziemniaczana. Jej konsekwencje były tragiczne. W Irlandii nastał czas Wielkiego Głodu, który pochłonął ogromną ilość ludzkich istnień.
Jako, że klimat w Irlandii jest surowy, kuchnia jest dość ciężka. Mieszkańcy wyspy spożywają duże ilości mięsa, nabiału, ryb, owoców morza i innych produktów dających uczucie sytości. Podobnie jak w Polsce dania obiadowe podaje się z ziemniakami, w ciągu dni spożywa się też duże ilości chleba (Irlandczycy upodobali sobie biały chleb sodowy i chleb razowy).
Typowe irlandzkie śniadanie
Irlandczycy bardzo często serwują na śniadanie owsiankę (często przyrządza się ją na mleku). Jeżeli natomiast mają ochotę na coś bardziej treściwego przygotowują jajka (na różne sposoby, często sadzone), kiełbaski, bekon, a także kaszankę (biały lub czarny pudding), placki ziemniaczane, a czasem też fasolka w sosie pomidorowym. Takie śniadanie zapewnia długotrwałe uczucie sytości i pozwala spokojnie przetrwać do lunchu.
W niektórych irlandzkich barach dania śniadaniowe można zamawiać przez cały dzień.
Irlandzki lunch
Lunch jest w Irlandii bardzo obfitym posiłkiem. Zazwyczaj jest złożony z trzech dań. W menu znajdują się zupy (na przykład znana w całym kraju zupa kartoflana), mięso z ziemniakami (na przykład irish stew, czyli baranina duszona z ziemniakami), a także kanapki. Popularnym daniem na lunch jest współcześnie również spaghetti (carbonara lub bolognaise) Do tego filiżanka kawy lub herbaty.
Lekka kolacja
Tradycyjna irlandzka kolacja w przeciwieństwie do lunchu jest daniem lekkim. Wieczorem często spożywa się różnego rodzaju wędliny.
Dania charakterystyczne dla kuchni irlandzkiej
Jednym z lepiej rozpoznawalnych irlandzkich dań jest Fish and chips, czyli ryba smażona w cieście z frytkami (polewa się je octem).
Ziemniaki wciąż są jednym z najważniejszych produktów w menu Irlandczyków. Bardzo lubianym daniem są tłuczona ziemniaki z cebulką, które podsmaża się na maśle (champ). Z ziemniaków przygotowywany jest również Boxty, czyli ziemniaczany placek. Bardzo często zawija się w niego kawałki mięsa i polewa ciężkimi sosami. Innym ziemniaczanym daniem jest Colcannon (pod tą nazwą kryje się ziemniaczane puree, które wymieszane jest z kapustą; takie danie tradycyjnie serwuje się na Halloween.
Popularnym daniem w Dublinie jest Coddle (grubo pokrojona kiełbasa, ziemniaki, boczek i cebula). Znaną przekąską jest barm brack, czyli słodkie pieczywo wypełnione bakaliami. Do charakterystycznych dla Irlandii potraw zaliczamy też Shepherd’s Pie (czyli po prostu zapiekankę z mielonego mięsa i ziemniaków).
Nieograniczony dostęp do świeżych ryb i owoców morza sprawia, że irlandzka kuchnia jest uważana za zdrową. Irlandczycy chętnie sięgają po takie ryby jak makrela, sola czy dorsz. Wśród owoców morza największą popularnością cieszą się krewetki i kraby (bardzo często podaje się je z czosnkiem). Ważnym punktem w irlandzkim menu jest seafood chowder, czyli gęsta zupa z owocami morza, warzywami i śmietaną. Kipper to solone lub marynowane śledzie (muszą być wypatroszone i rozpłatane wzdłuż), które następnie poddaje się procesom wędzenia.
Co na deser?
Desery w Irlandii bardzo przypominają desery serwowane w Anglii. Do ulubionych smakołyków Irlandczyków należą owoce zapiekane pod kruszonką, czy różnego rodzaju puddingi. Ciekawą propozycją na deser są ponadto Yellaman (Yellowman), czyli słodycze charakteryzujące się strukturą plastra miodu i teksturą toffi (podaje się je po ogrzaniu do wysokiej temperatury).
Do typowych irlandzkich smaków zaliczamy sloes, czyli owoce tarniny. Służą one do produkcji konfitur i galaretek (a także nalewek – sloe gin). W Irlandii przetwory przygotowuje się również z owoców jarzębiny.
Tradycyjnym ciastem jest Porter Cake, czyli wilgotne ciasto z dodatkiem suszonych owoców i ciemnego irlandzkiego piwa (bardzo często serwuje się je w dniu Świętego Patryka).
W Irlandii bardzo często przygotowuje się tarty, ciasta (a także przetwory i napoje) z dzikich jagód.
Co się pije w Irlandii?
Wielu osobom Irlandia nie kojarzy się wcale z jedzeniem, a właśnie z piciem. Irlandczycy (podobnie jak Polacy) spożywają duże ilości alkoholu. Sławą na całym świecie cieszy się irlandzka whiskey (zawiera ona około 40% alkoholu), którą produkuje się z pszenicy, jęczmienia, żyta, a także owsa. Musi ona leżakować w beczkach przez co najmniej trzy lata (a często znacznie dłużej).
W Irlandii dużą popularnością cieszą się także takie napoje alkoholowe jak piwo, czy cydr (alkohol produkowany na bazie jabłek). Alkoholem rozpoznawalnym na całym świecie jest Baileys Irish Cream, czyli likier wytwarzany na bazie irlandzkiej whiskey, śmietany, jaj, wanilii, orzechów i czekolady.
Do najpopularniejszych napojów bezalkoholowych zaliczamy mleko i serwatkę. Irlandczycy piją ponadto duże ilości kawy (do kawy często dodaje się whiskey i bitej śmietany) i herbaty (początkowo były one napojami jedynie wyższych warstw społecznych).
Jak zrobić irlandzką zupę ziemniaczaną?
Zupa ziemniaczana to danie sycące, które znakomicie sprawdzi się na obiad. Do jej przygotowania będą nam potrzebne:
– duże ziemniaki (pięć sztuk).
– cebula (dwie duże sztuki),
– natka pietruszki,
– masło (około 75g),
– szałwia,
– tymianek,
– dwie łyżki śmietany,
– szczypiorek.
Cebulę i ziemniaki należy obrać, pokroić w cienkie plasterki, a następnie dusić na maśle przez około piętnaście minut (kończymy zanim warzywa się zarumienią). Następnie dodajemy zioła i wodę. Gotujemy do momentu aż warzywa staną się miękkie. Zupę zabielamy śmietaną i podajemy z posiekanym szczypiorkiem.
Przepis na Irish stew
Irish stew to jedno z najpopularniejszych irlandzkich dań, które często serwuje się na lunch. Do jego przygotowania będziemy potrzebować:
– baraniny bez kości (około jeden kilogram),
– ziemniaków (półtora kilograma),
– cebulę (czterdzieści dekagramów),
– marchew (dwie sztuki),
– przyprawy: tymianek, sól, pieprz.
Mięso przekładamy na patelnię, dodajemy wodę (powinno być jej tyle, by przykryła mięso) i szczyptę tymianku, a następnie gotujemy przez około godzinę. Po upływie tego czasu dodajemy obrane i posiekane warzywa. Potrawkę należy gotować do momentu aż warzywa zmiękną. Całość doprawiamy do smaku solą i pieprzem.
