Ze względu na swoje właściwości lecznicze tarnina była chętnie wykorzystywana przez medycynę naturalną. Obecnie jest rośliną nieco zapomnianą, a nie słusznie, gdyż może przynieść nam wiele korzyści. Czym jest tarnina? Jakie wartości odżywcze posiada ta roślina? W jaki sposób tarnina oddziałuje na nasze zdrowie? Jak zrobić i kiedy stosować nalewkę z tarniny?
Czym jest tarnina?
Tarnina (inne nazwy to śliwa tarnina, tarka) to krzew lub niskie drzewko, które zaliczamy do rodziny różowatych. Możemy ją spotkać na terenie całej Europy, a także w Azji, czy Afryce. Tarnina to najczęściej krzew osiągający do trzech metrów wysokości. Niekiedy jednak dorasta do rozmiarów małego drzewka – osiąga wówczas od sześciu do ośmiu metrów. Krzewy tarniny są pokryte cierniami i mocno rozgałęzione. Posiadają one również wiele odrostów korzeniowych. Młode pędy pokryte są delikatnym meszkiem, który zanika w trakcie rozwoju rośliny. Tarnina posiada liście osadzone skrętoległe. Z wierzchu są one ciemnozielone, od spodu natomiast bladozielone. Korzenie rozrastają się daleko, ale ulokowane są płytko pod powierzchnią ziemi. Kwiaty mają barwę białą lub zielonkawo-białą, wyrastają na krótkich szypułkach. Owocami są natomiast pestkowce nazywane tarkami. Mają one kulisty kształt i czarno-siną barwę. Niekiedy pojawia się na nich niebieski nalot. Dojrzewają one we wrześniu i dość długo utrzymują się na gałęziach. W ziołolecznictwie wykorzystuje się owoce, kwiaty, a także korę tarniny.
Tarnina – wartości odżywcze
Owoce tarniny zawierają wiele cennych składników odżywczych. W ich składzie znajdziemy witaminy – przede wszystkim witaminę C, a także witaminy z grupy B, minerały – wapń, fosfor, potas, czy żelazo. Zawiera ona pektyny, błonnik, flawonoidy (zwłaszcza antocyjany i kemferol), sterole, garbniki, kwasy organiczne, białko, węglowodany.
Przez wysoką zawartość kwasów organicznych i garbników świeże owoce tarniny nie zachwycają smakiem. Stają się one słodsze na skutek kontaktu z bardzo niskimi temperaturami.
W korze korzeni znajdują się przede wszystkim garbniki i olejek kamforowy, natomiast w korze starszych pędów – taniny.
Kwiaty tarniny są szczególnie bogate w witaminę C, potas, flawonoidy, cukry, pektyny i garbniki.
Tarnina – działanie trujące
O ile owoce, kora i kwiaty tarniny mają prozdrowotne właściwości, o tyle nasiona tego krzewu są trujące. Zawierają one prunazynę, amigdalinę i sambunigrynę, które ulegają przekształceniu w cyjanowodór, a także benzaldehyd.
Tarnina w profilaktyce chorób krążenia
Tarnina wykazuje pozytywny wpływ na układ sercowo-naczyniowy. Dzieje się tak za sprawą obecności związków fenolowych, które są w stanie skutecznie obniżać poziom złego cholesterolu (zwiększają ponadto poziom cholesterolu dobrego) i triglicerydów. Mają także wpływ na regulację ciśnienia tętniczego. Zawarte w tarninie związki fenolowe ograniczają tworzenie się zakrzepów, a także uszczelniają naczynia krwionośne. Wszystkie te właściwości sprawiają, że chronią one przed udarami mózgu, miażdżycą, chorobą niedokrwienną serca, czy zawałem serca.
Wykorzystanie tarniny w schorzeniach układu moczowego
Tarnina może być bardzo pomocna w leczeniu schorzeń układu moczowego. W tym celu wykorzystuje się kwiaty tej rośliny. Zawarte w nich związki działają przeciwzapalnie, mają delikatne działanie przeczyszczające, pomagają również w usuwaniu zbędnych produktów przemiany materii. Kwiaty tarniny mogą pomóc w leczeniu takich dolegliwości jak zapalenie nerek, pęcherza moczowego i cewki moczowej, skąpomocz, kamica moczowa.
Do celów leczniczych wykorzystuje się napary z kwiatów tarniny.
Tarnina leczy biegunkę
Owoce tarniny charakteryzują się działaniem przeciwbiegunkowym. Właściwości t wynikają z wysokiej zawartości garbników, które chronią błony śluzowe jelit. Garbniki wykazują także działanie przeciwzapalne i antybakteryjne. Warto wykorzystywać je również w przewlekłych nieżytach żołądka.
Tarnina w stanach zapalnych jamy ustnej
Kora tarniny charakteryzuje się działaniem przeciwzapalnym i sciągającym. Z tego względu warto jest sporządzić z niej płukankę do ust. Jest to szczególnie zalecane, kiedy cierpimy z powodu stanów zapalnych dziąseł, czy gardła.
Przepis na nalewkę z tarniny
Przygotowanie nalewki z tarniny jest polecane osobom, które chcą się cieszyć prozdrowotnymi właściwościami tej rośliny przez cały rok, a nie tylko w sezonie. Na nalewkę musimy przygotować:
- około kilograma owoców tarniny (należy wcześniej usunąć z nich pestki),
- pół litra spirytusu (96%),
- pół litra wódki (40%),
- jedną szklankę cukru.
Owoce płuczemy, a następnie zalewamy alkoholem. Przez cały miesiąc należy przetrzymywać je w ciepłym, a jednocześnie zacienionym pomieszczeniu. Co dwa dni dobrze jest wstrząsać naczynie w którym znajduje się nalewka. Po miesiącu zlewamy alkohol i wstawiamy go do lodówki. Owoce natomiast zasypujemy cukrem i przechowujemy w ciepłym miejscu. Po pewnym czasie zacznie się wytwarzać z nich syrop. Syrop mieszamy z alkoholem, po upływie kilku dni filtrujemy, po czym przelewamy do butelek. Zaleca się ich leżakowanie przez około trzy miesiące. Po tym czasie można delektować się trunkiem.
Tarnina – uprawa
Tarnina dobrze radzi sobie na większości gleb. Zalecane jest posadzenie jej na podłożu, które zawiera duże ilości wapnia, a także umiarkowanej zawartości składników pokarmowych.
Jeżeli chodzi o stanowisko – warto wybierać te ciepłe i nasłonecznione. W ostateczności sprawdzi się też półcień. Tarnina charakteryzuje się wysoką odpornością na mróz, jak również na suszę i choroby roślin. Jest rośliną miododajną.
Śliwa tarnina bardzo dobrze prezentuje się w ogrodach naturalistycznych. Często wykorzystuje się ją jako żywopłot. Może być przycinana, choć nie ma takiej konieczności.
