Pigwa – wartości odżywcze, wpływ na zdrowie, zastosowanie w kuchni, kosmetyce, przeciwwskazania

0

Pigwa jest owocem powszechnie uprawianym w Azji. Stamtąd też została sprowadzona do Europy. Jest jednym z pierwszych drzew uprawianych przez człowieka. Możemy się spotkać z wieloma odmianami pigwy. W zależności od odmiany będzie ona przypominała jabłko lub gruszkę. Owoce pigwy charakteryzują się cierpkim smakiem, z powodu którego są one praktycznie niejadalne. Idealnie sprawdzają się natomiast do produkcji różnego rodzaju przetworów. Wykonane z nich soki, nalewki, dżemy i marmolady cechują się doskonałymi walorami smakowymi, a ponadto prozdrowotnymi właściwościami. Owoce pigwy pod różną postacią powinny znaleźć się w naszej diecie także dlatego, że jako jedne z nielicznych nie wchłaniają zanieczyszczeń pochodzących ze środowiska. Niezależnie więc od źródła z jakiego pochodzą, na pewno nam nie zaszkodzą.

Czym jest pigwa?

Pigwa (nie należy jej mylić z pigwowcem) jest wieloletnią rośliną z rodziny różowatych. W starożytności była ona uważana za symbol płodności, a poświęcono ją nikomu innemu jak bogini Afrodycie. Choć pochodzi z Azji, współcześnie można spotkać ją także w innych rejonach świata – w tym w Polsce. W realiach azjatyckich pigwa jest krzewem osiągającym pięć metrów wysokości. W warunkach środkowoeuropejskich jej wysokość nie przekracza trzech metrów. W Polsce pigwa cieszy się popularnością ze względu na swoje walory ozdobne i lecznicze.

Uprawa pigwy

W okolicach maja i czerwca pigwa pokrywa się efektownymi – białymi lub różowymi kwiatami, które dodatkowo przepięknie pachną. W naszym kraju sadzi się ją zazwyczaj w ogrodach i parkach. Pigwa nie należy do roślin wymagających, co zdecydowanie zwiększa zainteresowanie jej uprawą. Najlepiej jednak rośnie w żyznej, średnio wilgotnej glebie, która dodatkowo charakteryzuje się umiarkowanie kwaśnym pH. Osoby, które myślą o posadzeniu pigwy powinny zrobić to na początku jesieni, kiedy temperatury są jeszcze wysokie. Choć krzewy pigwy wykazują pewną odporność na suszę, to jednak nie najlepiej radzą sobie z niskimi temperaturami. Na zimę dobrze jest więc je zabezpieczyć. Samodzielna uprawa pigwy jest szczególnie polecana zwolennikom jej smaku i prozdrowotnych właściwości. Współcześnie trudno jest kupić pigwę w sklepach, a jeżeli już się pojawi jest zazwyczaj droga.

Na naszą uwagę zasługują owoce pigwy. W zależności od odmiany mogą one przypominać:

  • jabłka,
  • lub gruszki.

Są jednak nieco większe – ich średnica to mniej więcej sześć centymetrów. Niestety owoce te nie nadają się do jedzenia na surowo tak jak popularne jabłka czy gruszki. Ich miąższ jest bardzo twardy i cierpki ( to ze względu na dużą zawartość tanin). Nie należy jednak pochopnie pozbywać się owoców pigwy, gdyż wystarczy poddać je obróbce termicznej, żeby zachwyciły nas swoim smakiem i przepiękną czerwoną barwą. Co więcej posiadają one właściwości lecznicze.

Pigwa – właściwości

Owoce pigwy, choć po pierwszym skosztowaniu nie budzące wielkiego entuzjazmu posiadają wiele substancji, które są niezbędne, żeby nasz organizm funkcjonował prawidłowo. Znajdziemy w nich witaminy:

  • witaminę A,
  • witaminę C,
  • witaminy z grupy B (witaminę B1, B2, PP, kwas foliowy, B5, B6).

Co więcej przeciętny owoc jest także bogaty w minerały:

  • potas,
  • żelazo,
  • magnez,
  • wapń,
  • miedź,
  • siarkę.

Owoce pigwy są ponadto bogatym źródłem:

  • polifenoli,
  • tanin,
  • pektyn,
  • olejków eterycznych,
  • aminokwasów,
  • przeciwutleniaczy.

Pigwa – zastosowanie

Owoce pigwy można wykorzystać w celach leczniczych i nie tylko. Najczęściej ich stosowanie rekomenduje się w celach:

  • poprawienia odporności,
  • profilaktyki przeciwnowotworowej,
  • przeciwdziałania nadwadze i otyłości,
  • przeciwdziałania chorobom układu krążenia,
  • niwelowania dolegliwości trawiennych,
  • wspierania pracy układu nerwowego,
  • kosmetycznych.

Pigwa na poprawę odporności

Owoce pigwy są kojarzone z doskonałym wpływem na odporność naszego organizmu. Chronią one przed infekcjami bakteryjnymi i wirusowymi. Sok z pigwy polecany jest jako naturalny środek przeciwkaszlowy.

Za pozytywny wpływ na odporność organizmu odpowiedzialna jest między innymi zawarta w pigwie witamina C. Jej regularne spożywanie sprawia, że organizm jest w stanie zwalczyć większość infekcji bez wsparcia konwencjonalnymi lekami przepisywanymi na receptę. Witamina C nie tylko chroni nas przed chorobą, ale również sprawia, że wszelkie infekcje trwają znacznie krócej. Za jej sprawą bowiem organizm wytwarza przeciwciała, które są niezbędne do walki z drobnoustrojami chorobotwórczymi.

Równie pozytywny wpływ na działanie układu immunologicznego wykazuje witamina A. Jest ona szczególnie skuteczna w zapobieganiu infekcjom górnych dróg oddechowych. Siła działania witaminy A zawartej w pigwie jest jeszcze silniejsza dzięki obecności witamin z grupy B.

Choć witaminy z grupy B kojarzą się nam przede wszystkim z regulowaniem pracy układu nerwowego, pośrednio wpływają także na układ odpornościowy. Niezbędna dla jego prawidłowej pracy jest zwłaszcza witamina B2 (znana również jako ryboflawina). Ważna dla wzmocnienia odporności jest ponadto witamina B5 (nazywana też kwasem pantotenowym). Nie dość, że wspomaga ona pracę układu immunologicznego, to dodatkowo zmniejsza ryzyko skutków ubocznych towarzyszących antybiotykoterapii.

Dla układu immunologicznego ważne są także minerały. Żelazo zwiększa odporność, zapobiega anemii i przemęczeniu. Magnez minimalizuje negatywne skutki stresu, dlatego jest niezmiernie ważny dla naszej odporności. Wszyscy doskonale pamiętamy sytuacje, kiedy po bardzo stresujących przeżyciach niemal natychmiast zaczynaliśmy chorować.

Kiedy spożywamy owoce pigwy, dostarczamy do naszego organizmu dużych ilości polifenoli i pektyn. Polifenole niszczą wolne rodniki wzmacniając tym samym barierę ochronną naszego organizmu. Nieco inaczej działają pektyny. Są one rozpuszczalnym błonnikiem, który w układzie pokarmowym staje się pożywką dla dobrych bakterii jelitowych. Właściwa flora bakteryjna w jelitach sprawia, że nasz organizm staje się niezwykle odporny na różnego rodzaju infekcje.

Pigwę warto jest dodawać do herbaty. Jej zwolennicy postulują, żeby wykorzystać ją zamiast cytryny. Choć cytryna również zawiera wiele cennych właściwości odżywczych, nie rośnie naturalnie w Polsce. Żeby przetrwała transport jest często pryskana. Natomiast owoce pigwy to owoce regionalne. Dodatkowo nie pochłaniają one toksyn z otoczenia, co sprawia, że są niezwykle zdrowe.

Przeciwnowotworowe właściwości pigwy

Owoce pigwy mogą odgrywać ważną rolę w profilaktyce przeciwnowotworowej. Zawarte w nich witamina A i C są silnymi przeciwutleniaczami, a więc wypłukują z naszego organizmu wolne rodniki. Witamina A jest pomocna w leczeniu raka piersi i raka płuc. Według niektórych badań zmniejsza ona śmiertelność u osób chorych na białaczkę. Dodatkowo jest ona w stanie zminimalizować skutki uboczne chemioterapii.

Zawarte w pigwie polifenole chronią komórki naszego organizmu przed uszkodzeniami spowodowanymi przez wolne rodniki.

Odpowiedzialne za cierpki smak owoców pigwy taniny spowalniają tempo podziału komórek nowotworowych. Prowadzone w ostatnich latach badania wskazują, że substancje te mogą chronić nas przed różnego rodzaju nowotworami.

Co ciekawe przeciwnowotworowe działanie wykazują także pektyny, które są rodzajem błonnika rozpuszczalnego w układzie pokarmowym. Jak pektyny mogą chronić nas przed rakiem? Zgonie z badaniami przeprowadzonymi przez amerykańskich naukowców substancje te wywołują apoptozę (samobójstwo) komórek rakowych. Mogą się one okazać skuteczne w leczeniu nowotworu prostaty, jelita grubego, raka piersi i sutka.

Pigwa na odchudzanie

Regularne spożywanie owoców pigwy i sporządzonych z nich przetworów jest uzasadnione również wtedy, kiedy chcemy schudnąć. Pigwa jest owocem niskokalorycznym – w stu gramach zawiera niecałe sześćdziesiąt kalorii.

Bardziej niż kaloryczność zainteresuje nas jednak fakt, że zawiera ona ogromną ilość pektyn (na tle innych owoców). A jak doskonale wiemy – błonnik (zarówno ten rozpuszczalny, jak i nierozpuszczalny) jest sprzymierzeńcem szczupłej sylwetki. Pektyny są błonnikiem rozpuszczalnym, zupełnie niewrażliwym na działanie enzymów trawiennych. W kontakcie z wodą zamieniają się one w charakterystyczny żel. Jedną z ich licznych zalet jest zdolność do spowalniania opróżniania żołądka. Dla osoby odchudzającej się jest to ważne, gdyż pektyny zapewniają poczucie sytości na długie godziny. W efekcie łatwiej jest opanować apetyt na słodkie przekąski i tym samym wytrwać w postanowieniach.

Bardzo ważną właściwością pektyn jest to, że regulują one naszą mikroflorę jelitową – są one pożywką dla dobrych bakterii. Liczne badania dowodzą, że prawidłowa masa ciała jest ściśle związana z jakością mikroflory naszych jelit.

Choć pigwa niewątpliwie należy do produktów wspomagających odchudzanie, należy pamiętać, że same owoce nie są nam w stanie zastąpić dobrze zbilansowanej diety i regularnej aktywności fizycznej. Jeżeli jednak staną się one dla nas jedynie uzupełnieniem kuracji odchudzającej, możemy mieć pewność, że efekty pojawią się szybciej niż się spodziewamy.

Pamiętajmy także, że choć same owoce nie są bardzo kaloryczne, wykonane z nich przetwory (zwłaszcza te, do których przygotowania potrzebny jest cukier – dżemy, marmolady, soku, nalewki) będą znacznie bardziej tuczące. Należy więc jeść je z umiarem.

Pigwa w profilaktyce chorób krążenia

Pigwa zawiera wiele substancji, które mogą pomóc nam przeciwdziałać chorobom układu krążenia. Już sama witamina C wzmacnia naczynia włosowate i błony komórkowe, znacznie zmniejsza ona prawdopodobieństwo zachorowania na chorobę wieńcową.

Witamina A może przyczyniać się do tworzenia nowych naczyń krwionośnych. Także tiamina, czyli witamina B1 wspiera pracę układu sercowo-naczyniowego. Witamina B3 uczestniczy z kolei w tworzeniu czerwonych ciałek krwi. Obecna w owocach pigwy witamina B6 jest niezbędna przy produkcji hemoglobiny, reguluje również ciśnienie krwi. Dla układu krążenia ważny jest także kwas foliowy, który między innymi zapobiega anemii.

Obecny w pigwie potas ma dobroczynny wpływ na nasze serce, a także cały układ krążenia. To między innymi dzięki niemu nasze serce pracuje miarowo. Chroni on nas przed nadciśnieniem, zapobiega także zlepianiu się płytek krwi. Pierwiastek ten zapobiega uszkodzeniom naczyń krwionośnych, a także miażdżycy. Kiedy w naszym organizmie brakuje potasu, możemy zaobserwować nierówną, przyspieszoną pracę serca.

Niedobory żelaza są charakterystyczne dla osób z przewlekłą niewydolnością serca, anemią. Żelazo jest podstawowym składnikiem hemoglobiny, odpowiada ono za transportowanie tlenu w czerwonych krwinkach. Co ciekawe także obecny w pigwie magnez jest potrzebny do prawidłowego działania układu sercowo-naczyniowego. Chroni on przed nadciśnieniem tętniczym i zawałem serca.

Wapń jest współodpowiedzialny za prawidłową krzepliwość krwi, a jego długotrwały niedobór może skończyć się krwotokiem. Także miedź może zapobiegać chorobom serca i całego układu krążenia.

Z punktu widzenia profilaktyki chorób krążenia ogromne znaczenie mają obecne w owocach pigwy polifenole. Zapobiegają one powstawaniu zakrzepów i miażdżycy. Są one w stanie obniżać poziom złego cholesterolu we krwi. Polifenole uszczelniają ściany naczyń krwionośnych, wzmacniają także naczynia włosowate. Dodatkowo regulują ciśnienie krwi.

Pigwa dobra dla mózgu

Korzyści z regularnego spożywania owoców pigwy odczuje także nasz mózg. A to wszystko dlatego, że zawierają one między innymi witaminy z grupy B, które są niezbędne dla prawidłowej pracy układu nerwowego. Witaminy te pozytywnie wpływają na nasz nastrój, są w stanie łagodzić negatywne skutki chronicznego stresu. Co istotne – poprawiają one także naszą sprawność intelektualną. Kiedy w naszej diecie nie brakuje witamin z grupy B, łatwo możemy się skoncentrować, więcej zapamiętujemy i szybciej się uczymy. Z tego względu po pigwę powinny sięgać osoby w każdym wieku – zarówno dzieci, jak i osoby starsze, które chcą jak najdłużej cieszyć się sprawnym mózgiem.

W pigwie znajdziemy wiele minerałów, które doceni nasz mózg. Magnez i potas są mu szczególnie niezbędne. Magnez jest konieczny do właściwego przewodnictwa nerwowego. To między innymi dzięki niemu możemy cieszyć się dobrym nastrojem i przez dłuższy czas koncentrować na jednym zagadnieniu, pomaga on nam także radzić sobie ze stresem. Niedobory tego pierwiastka mogą objawiać się z jednej strony nadpobudliwością i problemami z zasypianiem, a z drugiej natomiast chronicznym zmęczeniem. Potas jest odpowiedzialny za przewodnictwo impulsów w komórkach nerwowych. To jemu zawdzięczamy prawidłową reakcję na bodźce. Kiedy brakuje nam tego pierwiastka możemy odczuwać chroniczne zmęczenie, a także bolesne skurcze mięśni.

Pigwa na trawienie

Pigwa pomoże nam również wtedy, kiedy cierpimy na dolegliwości układu trawiennego. Tu pomocne są zarówno owoce zawierające duże ilości pektyn, jak i znajdujące się w nich nasiona. Zarówno owoce jak i nasiona ułatwiają trawienie i przyspieszają przemianę materii.

Z nasion pigwy przygotowuje się napar, który znakomicie radzi sobie ze zgagą i nudnościami. Picie naparu z nasion pigwy wskazane jest także w przypadku:

  • stanów zapalnych przewodu pokarmowego,
  • uszkodzeniu śluzówki żołądka,
  • nieżycie żołądka i jelit.

Zastosowanie pigwy w kosmetyce

Mało kto zdaje sobie sprawę, że pigwa w celach kosmetycznych była stosowana już setki lat temu. Wprawdzie na długi czas została zapomniana, ale dziś kiedy zainteresowanie naturalnymi kosmetykami jest ogromne – znów wraca do łask. W jaki sposób pigwa może się przyczynić do poprawy naszej urody?

Jest ona znakomitym surowcem do przygotowania maseczki na skórę i włosy. Na jej bazie produkuje się również kremy przeciwzmarszczkowe (ogromna ilość antyoksydantów spowalnia procesy starzenia się skóry). Pigwa wykazuje także silne działanie przeciwzapalne i przeciwbakteryjnie, dlatego dobrze radzi sobie z wieloma problemami skórnymi – takimi jak na przykład trądzik. W przypadku trądziku warto sięgnąć zarówno po owoce, jak i po napar z ich nasion.

Co niezwykle istotne – kosmetyki na bazie pigwy są nietoksyczne (roślina ta nie kumuluje w sobie zanieczyszczeń pochodzących ze środowiska zewnętrznego), a więc bezpieczne dla naszego zdrowia. Są więc doskonałą alternatywą dla produktów drogeryjnych.

Choć obecnie coraz częściej możemy kupić kosmetyki, w których pigwa jest jednym z głównych składników, równie dobrze możemy przygotować je samodzielnie.

Tonik z pigwy

Ciekawą propozycją dla cery dojrzałej jest tonik z pigwy. Do jego przygotowania będziemy potrzebować:

  • owoców pigwy,
  • i czterdziestoprocentowego alkoholu.

Drobno pokrojone owoce zalewamy alkoholem, a następnie przechowujemy je w szklanym (najlepiej użyć ciemnego szkła) naczyniu przez czas od czternastu do dwudziestu jeden dni. Po upływie tego czasu cząstki owoców oddzielamy od roztworu, a następnie rozcieńczamy roztwór z wodą (jedna część roztworu na trzy części wody).

Maseczka z pigwy

Jeżeli zależy nam na szybkim odświeżeniu i odmłodzeniu skóry, możemy przygotować maseczkę z pigwy. W tym celu potrzebujemy:

  • soku z tego owocu (około dwie łyżki),
  • ulubionej glinki,
  • kilku kropel soku z cytryny.

Wszystkie składniki dokładnie mieszamy i nakładamy na oczyszczoną twarz. Kiedy maseczka wyschnie dokładnie zmywamy ją wodą.

Pigwa – przeciwwskazania

Pigwa jest owocem zdrowym i nietoksycznym dlatego jej spożywanie jest polecane wielu osobom. Warto jednak zdawać sobie sprawę, że są sytuacje, kiedy lepiej jest z niej zrezygnować. Picie soku z pigwy jest zabronione osobom z zapaleniem opłucnej, a także przewlekłymi zaparciami. Pigwa może podrażniać krtań, dlatego osoby pracujące głosem powinny spożywać ją rozważnie.

Pigwa czy pigwowiec?

Ze względu na podobieństwo nazw wiele osób myli pigwę z pigwowcem. Jest to duży błąd, ponieważ z punktu wiedzenia botaniki są to dwie, całkowicie różne rośliny. Różnią się one wyglądem – owoce pigwowca są znacznie mniejsze, gładkie i twarde. W smaku pigwowiec jest o wiele bardziej kwaskowaty.

Zastosowanie pigwy w kuchni

pigwa, przetwory w słoikachOwoce pigwy sprawdzą się zarówno do dań słodkich, jak i wytrawnych. Bardzo ważne jest, żeby owoc obrać ze skórki – zawiera ona dużo celulozy i jest niejadalna, niezależnie od tego czy poddamy ją obróbce chemicznej, czy nie. Z pigwy możemy przygotować marmoladę. Będzie ona miała czerwony kolor, a to dlatego gdyż owoce pigwy pod wpływem długotrwałej obróbki termicznej uwalniają pigment – antycyjaninę.

 

Przygotowanie marmolady z pigwy jest nieco czasochłonne, jednak nie powinno sprawić nam większych problemów. Do jej wykonania potrzebujemy tak naprawdę dwóch składników – owoców pigwy i cukru. Owoce dokładnie myjemy i obieramy ze skórki (nie jest ona jadalna nawet po długotrwałej obróbce termicznej). Owoce kroimy i usuwamy z nich gniazda nasienne (nie wyrzucamy pestek). Pokrojoną pigwę zalewamy wodą i gotujemy. Kiedy staną się miękkie – miksujemy je na jednolitą masę. Teraz możemy dodać do nich cukier. Tak powstałą masę przekładamy na patelnię i smażymy do chwili, kiedy stanie się gęsta.

Marmolada z pigwy może być przechowywana w lodówce nawet przez kilka tygodni. Jeżeli chcemy przechowywać ją dłużej – poddajmy ją procesowi pasteryzacji.

Jako, że owoce pigwy są bogatym źródłem pektyn, można przygotowywać z nich galaretki. Jeżeli jesteśmy w posiadaniu większej ilości owoców pigwy, koniecznie przygotujmy z nich sok.

Sok z pigwy

Picie soku z pigwy jest szczególnie polecane w okresie jesienno-zimowym i wczesną wiosną, kiedy odporność naszego organizmu jest obniżona. Jego picie nie tylko usprawni pracę naszego układu immunologicznego, ale także poprawi trawienie.

Co bardzo istotne – przygotowanie takiego soku nie powinno zająć nam wiele czasu. Będziemy potrzebowali:

  • litrowego słoika,
  • mniejszych butelek lub słoiczków,
  • około dwóch kilogramów owoców z pigwy,
  • a także dwóch kilogramów cukru.

Owoce należy dokładnie umyć, pokroić na stosunkowo niewielkie kawałki, a także usunąć z nich gniazda nasienne. Następnym krokiem jest starcie ich na tarce o grubych oczkach. Kiedy owoce są starte wkładamy je do dokładnie umytego słoika (powinny one stanowić około trzy czwarte słoika), następnie zasypujemy je cukrem i dokładnie zakręcamy słoik. Następnie odstawiamy go na kilka dni – do momentu kiedy wytworzy się odpowiednia ilość soku.

Tak powstały sok przelewamy do mniejszych słoików, ewentualnie butelek, które następnie wkładamy do wrzącej wody na około pięć do dziesięciu minut.

Nalewka z pigwy – najlepsza na chłodne wieczory

Nalewka z pigwy z pewnością pomoże nam się rozgrzać podczas chłodnych, jesiennych wieczorów. Warto pomyśleć o jej wykonaniu, zwłaszcza, że nie powinno to sprawić problemu nawet osobom, które dopiero stawiają swoje pierwsze kroki w kuchni.

Spożywanie niewielkich ilości nalewki pomoże nam zwalczyć infekcje i wzmocni odporność naszego organizmu. Czego potrzebujemy do jej wykonania?

Bazą naszej nalewki są:

  • owoce pigwy – potrzebujemy ich około kilogram (oczywiście jeżeli chcemy wykonać jednorazowo większe ilości trunku możemy zwiększyć te proporcje).
  • Dodatkowo musimy posiadać tyle samo cukru ile mamy owoców – w tym przypadku jeden kilogram.
  • Do tego musimy mieć pół litra wódki i pół litra spirytusu.
  • Powinniśmy zaopatrzyć się także w duży słoik i mniejsze butelki.

Pierwszym krokiem jest dokładne umycie owoców. Następnie kroimy je na niewielkie kawałki i wycinamy gniazda nasienne (nie pozbywajmy się jednak pestek, ponieważ posiadają one wiele prozdrowotnych właściwości, które możemy później wykorzystać).

Oczyszczone i pokrojone owoce wrzucamy do dużego słoika i zasypujemy je cukrem. Słoik należy przykryć ściereczką i odstawić na około dwa tygodnie, do momentu, kiedy wytworzy się sok.

Tak powstały sok odcedzamy i przelewamy do osobnego naczynia. Teraz przychodzi czas na to, żeby wymieszać go a alkoholem. Wymieszany ze spirytusem sok musi zostać szczelnie zamknięty. Należy odstawić go na około dwa miesiące. Owoce, które nam pozostały zalewamy wódką i odstawiamy na okres około trzech tygodni.

Po upływie trzech tygodni owoce z wódką otwieramy, dokładnie filtrujemy i przelewamy do osobnych butelek. Z kolei po upływie dwóch miesięcy postępujemy w ten sposób ze spirytusem. W efekcie otrzymujemy dwa roztwory, które należy ze sobą połączyć. Tak przygotowana nalewka jest już gotowa do spożycia.

Czy wiesz, że:

  • Pigwa zawiera najwięcej pektyn spośród wszystkich znanych nam owoców.
  • W kulturach starożytnych pigwa często symbolizowała płodność.
  • Pigwa może być wykorzystywana jako surowiec do tworzenia drzewek bonsai.
  • Pigwa bywa uprawiana jako skarlająca podkładka pod gruszę.
5.4/10 - (8 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here