Olej rzepakowy to jeden z najpopularniejszych olejów roślinnych w Polsce. Często kupujemy go z przyzwyczajenia nie zdając sobie sprawy z jego walorów odżywczych. Jaki skład ma olej rzepakowy? W jaki sposób wpływa on na nasze zdrowie? Czym różni się olej rzepakowy rafinowany od nierafinowanego?
Co to jest olej rzepakowy?
Olej rzepakowy to olej roślinny tłoczony z rzepaku – rośliny jednorocznej lub dwuletniej zaliczanej do rodziny kapustowatych. Jednym ze składników rzepaku jest kwas erukowy, który charakteryzuje się toksycznym działaniem – może on doprowadzić do uszkodzenia mięśnia sercowego i stłuszczenia narządów. To on odpowiada za złą sławę oleju rzepakowego. Należy jednak zaznaczyć, że współcześnie produkuje się olej z uszlachetnionej odmiany rzepaku, która zawiera minimalne ilości (mniej niż jeden procent) kwasu erukowego. Popularny olej jest źródłem cennych kwasów nienasyconych omega-3 i witaminy E i witaminy K, dlatego wykazuje korzystny wpływ na zdrowie. Współcześnie w sklepach możemy kupić zarówno olej rzepakowy rafinowany, jak i nierafinowany.
Jakie wartości odżywcze ma olej rzepakowy?
Pozyskiwany z rzepaku olej jest bardzo dobrym źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych. Znajdziemy w nim przede wszystkim pokaźne ilości kwasu linolowego i linolenowego. Co niezmiernie ważne dla zdrowia – posiada on idealną proporcję kwasów tłuszczowych omega-3 do omega-6.
Kwas linolowy (CLA) jest często wykorzystywany jako składnik suplementów diety wspomagających odchudzanie. Ma on zdolność redukcji już istniejącej tkanki tłuszczowej. Zapobiega również tworzeniu się nowych komórek tłuszczowych. CLA chroni nas ponadto przed miażdżycą i osteoporozą.
Za sprawą kwasu linolenowego olej rzepakowy zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania na choroby układu krążenia – zmniejsza on poziom złego cholesterolu i trójglicerydów we krwi. Co więcej jest w stanie skutecznie obniżać ciśnienie tętnicze. Kwas ten działa przeciwzaplanie, a także wykazuje korzystny wpływ na kondycję naszej skóry.
W oleju rzepakowym znajdziemy witaminę E (nazywaną także witaminą młodości, czy witaminą płodności). Jest ona bardzo silnym przeciwutleniaczem, dlatego chroni organizm przed nowotworami i przedwczesnymi objawami starzenia. Ma dodatkowo korzystny wpływ na funkcjonowanie naszego układu nerwowego.
Dzięki obecności witaminy K olej rzepakowy dba o prawidłowe procesy krzepnięcia krwi. Witamina K charakteryzuje się właściwościami przeciwzapalnymi i przeciwbólowymi. Co więcej jest ona odpowiedzialna za wychwytywanie wapnia przez kości – dzięki temu zabezpiecza nas przed osteoporozą.
W oleju obecna jest także prowitamina A, która odpowiada między innymi za dobrą kondycję skóry i błon śluzowych, a także wzrok (chroni między innymi przed kurzą ślepotą).
Olej zawiera ponadto sterole roślinne, które skutecznie obniżają poziom złego cholesterolu (LDL).
Olej rzepakowy dla zdrowego serca
Regularne spożywanie oleju rzepakowego wspiera pracę naszego serca, a także całego układu krążenia. Przede wszystkim umożliwia nam obniżenie poziomu złego cholesterolu, który jest przyczyną wielu chorób układu sercowo-naczyniowego. Niski poziom złego cholesterolu to mniejsze prawdopodobieństwo udaru mózgu, zawału serca, czy miażdżycy.
Ważną cechą oleju rzepakowego jest to, że pomaga on w obniżeniu ciśnienia tętniczego. Dzięki zawartości witaminy K gwarantuje on ponadto prawidłowe procesy krzepnięcia krwi.
Olej rzepakowy a cukrzyca
Produkowany z rzepaku olej to doskonały wybór w profilaktyce cukrzycy. Jest on skuteczny dzięki zawartości nienasyconych kwasów tłuszczowych, które pozwalają utrzymać glukozę i insulinę na odpowiednim poziomie.
Czy olej rzepakowy wspomaga odchudzanie?
Choć olej rzepakowy (jak każdy olej) jest wysokokaloryczny (w 100 g jest tu około 880 kcal), mogą włączyć go do menu również osoby odchudzające się. Jego niewątpliwą zaletą jest pozytywny wpływ na zdrowie (najlepszy wśród olejów stosunek kwasów tłuszczowych omega-6 do omega-3 – proporcje są tu lepsze niż w oliwie z oliwek).
Z perspektywy osoby odchudzającej się duże znaczenie ma wysokie stężenie kwasu linolowego (CLA), który pomaga w efektywnym spalaniu już istniejącej tkanki tłuszczowej, a także zapobiega odkładaniu się nowych komórek tłuszczowych.
Należy jednak pamiętać, że nie powinno się spożywać oleju rzepakowego w nadmiarze. Pozytywne efekty otrzymamy dodając do potraw już niewielkie jego ilości.
Olej rzepakowy dla sprawnego mózgu
Dzięki włączeniu oleju rzepakowego do codziennej diety możemy wspierać pracę mózgu. Dzięki nienasyconym kwasom tłuszczowym omega-3, a także przeciwutleniaczom poprawia on pamięć i koncentrację, chroni również przed takimi chorobami jak demencja starcza, czy Alzheimer.
Przeciwnowotworowe właściwości oleju rzepakowego
Nienasycone kwasy tłuszczowe i antyoksydanty są ponadto skuteczne w zapobieganiu występowania chorób nowotworowych. Są one pomocne zarówno w profilaktyce, jak i w momencie kiedy choroba już się pojawiła.
Olej rzepakowy rafinowany i nierafinowany
Współcześnie bez problemu kupimy olej rzepakowy w wersji rafinowanej i nierafinowanej. Olej rafinowany poddawany jest działaniu wysokiej temperatury, a także procesom oczyszczania, dzięki czemu idealnie sprawdza się do smażenia. Wydłuża się także termin jego przydatności do spożycia. Jednocześnie rafinacja pozbawia go części walorów odżywczych.
Jeżeli kupujemy olej rzepakowy kierując się przede wszystkim jego walorami zdrowotnymi, zdecydowanie lepiej jest wybrać ten nierafinowany. Olej nierafinowany posiada intensywny, żółty kolor, a jego smak jest kwaśno-gorzki. Możemy znaleźć w nim osad i zanieczyszczenia. Jest on także mniej trwały, gdyż zawiera związki, które są podatne na procesy utleniania.
Zastosowanie oleju rzepakowego
Rafinowany olej rzepakowy nadaje się przede wszystkim do smażenia. Posiada on wysoką temperaturę dymienia, jest także bezsmakowy i bezzapachowy, dzięki czemu nie zmienia smaku smażonych na nim produktów.
Olej nierafinowany dobrze sprawdzi się jako dodatek do sałatek (jest on zdrowszy niż oliwa z oliwek), można dodawać go również do past i makaronów. Należy jednak pamiętać, że podgrzanie go do wysokiej temperatury spowoduje utratę cennych substancji odżywczych.
Jak dawkować olej rzepakowy?
W celu uzyskania efektów leczniczych wystarczy spożywać trzy łyżki oleju rzepakowego dziennie. Osoby odchudzające się powinny zmniejszyć tę ilość do dwóch łyżek dziennie.
Ja od kilku lat używam wyłącznie kokosowego i żaden inny mi nie smakuje 😉