Musztarda jest bardzo popularnym dodatkiem do potraw, a także składnikiem licznych sosów. Jej smak jest ostry, bardzo charakterystyczny. Będzie się on różnił w zależności od rodzaju gorczycy, którą zastosowano do produkcji przyprawy. Musztarda to jednak nie tylko walory smakowe, ale także niezwykłe, prozdrowotne właściwości. Jakie rodzaje musztardy znamy? Jak sos z gorczycy wpływa na nasze zdrowie? Czy są osoby, które powinny jej unikać?
Czym jest musztarda?
Musztarda jest to sos sporządzany na bazie ziaren gorczycy. Gorczyca jest zazwyczaj rozdrabniana, miesza się ją z octem, cukrem, solą, ewentualnie miodem i innymi dodatkami. Na polskim rynku można znaleźć kilka rodzajów musztardy – między innymi musztardę sarepską, stołową, dijon, kremską, bawarską czy rosyjską. Ze względu na swój charakterystyczny smak musztarda jest doskonałym dodatkiem do różnego rodzaju potraw (w tym dań mięsnych). Warto zwrócić uwagę również na jej prozdrowotne właściwości – wynikające przede wszystkim z zawartości gorczycy. Spożywanie niewielkich ilości musztardy może wywrzeć pozytywny wpływ na układ pokarmowy, łagodzi także stany zapalne, obniża poziom cukru we krwi. Musztarda podobnie jak gorczyca nie jest polecana osobom mającym problemy z tarczycą.
Musztarda – tło historyczne
Sos z gorczycy po raz pierwszy wyprodukowany został w antycznym Rzymie około pierwszego wieku naszej ery. Początkowo stosowano go przede wszystkim ze względu na liczne właściwości lecznicze. Musztarda na stałe zagościła w menu Rzymian, a z czasem rozprzestrzeniła się na całą Europę. Była ceniona, że w trzynastym wieku naszej ery powstał zawód musztardnika, czyli osoby profesjonalnie zajmującej się jej wytwarzaniem. Profesja musztardnika okazała się tak dochodowa, że nie brakowało chętnych, żeby się nią zająć. Aromatyczną musztardę zaczęto wytwarzać na skalę masową. Osobistością, która szczególnie przyczyniła się do jej sławy był papież Klemens VII, który miał w swojej kuchni musztardnika zajmującego się tylko i wyłącznie produkcją tej przyprawy.
W Polsce musztarda pojawiła się w okresie wojen napoleońskich. Co ciekawe początkowo podawano ją w charakterze deseru, po spożyciu głównego dania. W 1986 roku w Mount Horeb w stanie Wisconsin w Stanach Zjednoczonych powstało pierwsze na świecie muzeum musztardy.
Właściwości musztardy
Popularna musztarda ma wiele prozdrowotnych właściwości. Są one zależne przede wszystkim od rodzaju gorczycy, którą wykorzystano do produkcji. Przykładowo musztarda z białej gorczycy wzmacnia układ odpornościowy, łagodzi przykre dolegliwości trawienne takie jak niestrawność czy wzdęcia. Co więcej dodanie niewielkiej jej ilości do potraw poprawia trawienie. Dzięki zawartości błonnika taka musztarda może nawet wspomagać procesy odchudzania. Sos z gorczycy zawiera minerały i witaminy, szczególnie witaminy z grupy B, które poprawiają nasz nastrój.
Musztarda, do której dodano czarnej gorczycy ma silne działanie antybakteryjne, pozytywnie wpływa na odporność ludzkiego organizmu, a nawet obniża ciśnienie krwi.
Jeżeli chcemy zaobserwować zdrowotne korzyści wynikające ze spożywania sosu z ziaren gorczycy, koniecznie zwracajmy uwagę na jej skład. Współcześnie na rynku nietrudno jest znaleźć musztardę, do której dodano substancji konserwujących, wzmacniaczy smaku i innych składników, które szkodzą zdrowiu.
Najpopularniejsze rodzaje musztardy
Obecnie na sklepowych półkach bez trudu znajdziemy musztardę:
- stołową, która charakteryzuje się kremową konsystencją i łagodnym smakiem, dzięki któremu uznawana jest ona za bardzo uniwersalną,
- sarepską, która produkowana jest z gorczycy sarepskiej. Ziarna gorczycy często nie są do końca rozdrobnione,
- wywodzącą się z Francji musztardę dijon, którą wytwarza się z dodatkiem moszczu winnego. Jej cechą charakterystyczną jest słony, a jednocześnie ostry smak,
- musztardę rosyjską, która wytwarzana jest z dodatkiem bardzo pikantnych ziaren czarnej gorczycy,
- kremską, którą produkuje się z bardzo drobno zmielonych ziaren gorczycy,
- bawarską produkowaną z ziaren białej i czarnej gorczycy,
- francuską, do której produkcji używa się nierozdrobnionych ziaren.
Kiedy spożywanie musztardy nie jest wskazane?
Choć musztarda bezsprzecznie jest bardzo zdrowa, nie każdy odczuje korzyści z włączenia jej do swojej diety. Powinny zrezygnować z niej przede wszystkim osoby cierpiące na choroby związane z tarczycą, gdyż użyta do produkcji musztardy gorczyca zawiera substancje wolotwórcze.
Inna właściwość musztardy to obniżanie poziomu cukru we krwi. W przypadku osób chorujących na cukrzycę spożycie musztardy powinno być poprzedzone konsultacją lekarską.
Jak zrobić musztardę domowej roboty?
Przygotowanie domowej musztardy jest bardzo proste. Jej ogromną zaletą jest brak konserwantów i innych chemicznych dodatków, które mogą niekorzystnie wpływać na stan naszego zdrowia. Składniki, które będą nam potrzebne to:
- około 200 g gorczycy (jeżeli musztarda ma być bardzo ostra można wykorzystać 100 g jasnej i 100 g ciemnej odmiany),
- 250 g octu winnego (ewentualnie może być ocet z jabłek),
- 50 ml ulubionego miodu,
- 50 ml wody (opcjonalnie może być białe wino),
- około 30 ml oleju,
- sól i pieprz do smaku.
Gorczycę mielimy na drobną (lub mniej drobną, w zależności od konsystencji, którą chcemy uzyskać) masę. W osobnym naczyniu zagotowujemy ocet, olej, wodę i miód, dodajemy przyprawy. Łączymy napar z ziarnami gorczycy. Następnym krokiem jest odłożenie masy na kilka godzin, tak, żeby zdążyła napęcznieć. Jeżeli uzyskana masa jest zbyt gęsta, można dodać do niej odrobinę wody.
