Choć historia zastosowań karobu przez człowieka sięga tysięcy lat wstecz, nie jest on popularny w Polsce. Współcześnie jeszcze mało kto z nas wie czym on jest i jak się go stosuje. Co powinniśmy wiedzieć o karobie? W jaki sposób roślina ta oddziałuje na ludzki organizm? Kto szczególnie powinien zainteresować się karobem?
Co to jest karob?
Karob (czyli inaczej szarańczyn strąkowy, drzewo karobowe, ceratonia) jest to wiecznie zielone drzewo, roślina uprawna, którą zaliczamy do rodziny bobowatych. Zmielone strąki (owoce) karobu określane są mianem mączki chleba świętojańskiego lub gumy karobowej. Współcześnie karob uprawiany jest głównie w rejonach Morza Śródziemnego. Jedno drzewo karobowe wydaje od stu do czterystu strąków rocznie. Mają one długość około dwudziestu – dwudziestu pięciu centymetrów i szerokość dwóch centymetrów. Są one w całości jadalne, z wyjątkiem twardych szaro-brązowych ziaren, które znajdują się w ich wnętrzu. Karob zawiera duże ilości cukru, skrobi, błonnika, białka. Jest on także źródłem związków mineralnych i polifenoli. Ceratonia pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu pokarmowego, układu krążenia, obniża poziom cukru we krwi, zwiększa też wydolność fizyczną organizmu. Mączka chleba świętojańskiego wykorzystywana jest między innymi jako emulgator podczas wyrobu produktów cukierniczych. Możemy spotkać karob w postaci proszku, a także melasy.
Jakie wartości odżywcze ma karob?
Mączka chleba świętojańskiego zawiera duże ilości skrobi i cukrów, a także błonnika. Znajdziemy w nie około sześć procent białka, a także niewielkie ilości tłuszczów. W jej składzie są witaminy, przede wszystkim witamina A, B2, D, B3. Ceratonia jest ponadto źródłem minerałów:
- potasu,
- selenu,
- wapnia,
- fosforu,
- żelaza.
Roślina zawiera kwas galusowy, charakteryzujący się właściwościami przeciwbólowymi, a także antynowotworowymi. Karob jest ceniony także ze względu na wysoką zawartość polifenoli, które są silnymi antyoksydantami. Roślina jest źródłem błonnika (hemiceluloza, galaktomannoza), który wspiera procesy trawienne i pomaga w odchudzaniu.
Ważnym składnikiem karobu jest d-pinitol, czyli substancja, która naśladuje działanie insuliny. D-pinitol ma wpływ na gospodarkę insulinową naszego organizmu, zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę, ułatwia przyswajanie składników odżywczych.
Wpływ karobu na zdrowie
Szarańczyn strąkowy obniża poziom złego cholesterolu (frakcja LDL) we krwi, dzięki czemu obniża ryzyko chorób układu sercowo-naczyniowego. Ze względu na obecność błonnika ma on pozytywny wpływ na układ pokarmowy – wspiera perystaltykę jelit, chroni przed wzdęciami, biegunkami i zaparciami.
Osoby cierpiące na cukrzycę docenią fakt, że substancja obniża poziom cukru we krwi. Karobem powinny zainteresować się osoby aktywne fizycznie, gdyż jest on w stanie zwiększać wydolność organizmu, co jest już potwierdzone naukowo.
Karob działa przeciwbólowo a także wykrztuśnie, będzie więc naturalnym lekiem na kaszel. Dzięki zawartości wapnia i fosforu, w dłuższej perspektywie czasu może on chronić przed osteoporozą.
Zastosowanie karobu
Mączka chleba świętojańskiego jest znakomitą alternatywą dla kakao i czekolady. Jej przewagą jest fakt, że nie powoduje reakcji alergicznych, nie zawiera glutenu, kofeiny, teobrominy, czy niebezpiecznego dla zdrowia kwasu szczawiowego.
W przemyśle spożywczym karom wykorzystywany jest jako zagęstnik dla wypieków. Dobrze sprawdzi się zarówno do wyrobów cukierniczych, jak i chleba. Produkuje się z niego gumę i żywicę, które oznacza się symbolem E410.
Z karobu pozyskuje się słodki sok, który nazywany jest kaftanem. Wykorzystuje się go między innymi do produkcji alkoholi lub zalew do konserw owocowych.
Palone i mielone ziarna karobu są wykorzystywane to przygotowywania bezkofeinowego napoju podobnego do kawy.
Z karobu produkuje się niekiedy melasę (miód karobowy). Jest on słodki, charakteryzuje się karmelowym posmakiem, jest uważany za zdrowszy zamiennik cukru.
Czy wiesz, że:
- Karob dla mieszkańców rejonów Morza Śródziemnego od wieków stanowił główne źródło cukru (owoce zawierają do pięćdziesięciu procent cukru).
- Wzmianki o karobie znajdziemy w Biblii. Mowa tu o „Przypowieści o synu marnotrawnym”, a także o Janie Chrzcicielu.
- Karob został wspomniany również w Talmudzie – chodzi o fragment dotyczący rabina Simona Bar-Yohai, który przez dwanaście lat miał żywić się owocami szarańczynu strąkowego.
- Dawniej nasiona karobu (charakteryzują się jednolitą masą około 200 mg) były wykorzystywane jako jednostka masy.
- Wszechstronny karob wykorzystywany jest w przemyśle kosmetycznym, papierosowym, produkuje się z niego nawet papier.
- Współcześnie karob można kupić w sklepach ze zdrową żywnością, a także niektórych supermarketach.
