Karczochy – właściwości, wpływ na zdrowe, kiedy sezon, jak wybrać, jak przyrządzić

0

Karczochy to warzywa, które od wieków uprawia się w regionie Morza Śródziemnego. Były one znane i cenione już w starożytnej Grecji i Rzymie. Warzywa te dobrze rosną w ciepłym klimacie, dlatego w Polsce nie są popularne. Współcześnie jednak od czasu do czasu możemy spotkać je na sklepowych półkach. To jednak nie imponujący kształt i ciekawe walory smakowe sprawiają, że powinniśmy zainteresować się karczochami. Niepozorne warzywa posiadają szereg właściwości leczniczych, pomagają również w odchudzaniu. Kto szczególnie odczuje korzyści z włączenia karczochów do swojego jadłospisu?

Czym są i jakie właściwości mają karczochy?

Karczochy (Cynara scolymus) to rośliny należące do rodziny astrowatych. Zawierają one wiele witamin – szczególnie witaminę C, ale też witaminy z grupy B, witaminę E i K. Są dobrym źródłem związków mineralnych:

  • magnezu,
  • żelaza,
  • wapnia,
  • sodu,
  • czy fosforu.

Cynara scolymus zawierają ponadto:

  • kwercetynę,
  • rutynę,
  • antocyjany,
  • kwas galusowy,
  • luteolinę,
  • kwas kawowy,
  • kwas chlorogenowy,
  • sylimarynę,
  • i cynarynę.

Są również bogate w błonnik.

Kwercetyna jest organicznym związkiem chemicznym, który charakteryzuje się silnymi właściwościami antyoksydacyjnymi (pomaga usuwać z organizmu wolne rodniki, opóźnia procesy starzenia). Kwercetyna obniża ciśnienie. Przemysł farmaceutyczny wykorzystuje ją także do produkcji leków przeciwalergicznych – działa ona przeciwzapalnie i przeciwhistaminowo.

Rutyna jest flawonoidem, który wzmacnia i uszczelnia naczynia włosowate, poprawia także elastyczność ścian wszystkich naczyń krwionośnych. Substancja ta jest dobrym antyoksydantem. Co więcej zapobiega ona nadmiernej krzepliwości krwi, a także zmniejsza szkodliwe działanie cholesterolu, dzięki czemu chroni nas przed miażdżycą i chorobami serca.

Antocyjany zawarte w karczochach wykazują silne działanie antyoksydacyjne (niszczą komórki nowotworowe znacznie skuteczniej niż witamina C czy E). Przyczyniają się one też do poprawy kondycji naszej skóry.

Kwas galusowy blokuje działanie związków rakotwórczych, ma również właściwości antyseptyczne, dodatkowo ogranicza pocenie się.

Luteolina to flawonoid, który skutecznie wypłukuje wolne rodniki z naszego organizmu, ma też działanie przeciwzapalne i moczopędne. Szczególnie ceniony jest jej wpływ na układ nerwowy – przeciwdziała ona zaburzeniom poznawczym i pojawiającym się najczęściej z wiekiem chorobom neurologicznym.

Występujący w karczochach kwas kawowy zmniejsza stres oksydacyjny, działa przeciwzapalnie i przeciwnowotworowo.

Kwas chlorogenowy spowalnia wydzielanie glukozy do krwi po spożytym posiłku, zmuszając tym samym organizm, żeby sięgał po energię ze swoich rezerw.

Sylimaryna jest wykorzystywana do produkcji leków chroniących wątrobę. Zmniejsza ona zniszczenia wywołane działaniem toksyn i metali ciężkich. Ponadto działa żółciotwórczo, żółciopędnie, przeciwzapalnie, hepatoprotekcyjnie, lipotropowo, rozkurczowo, w dużych dawkach może mieć właściwości przeczyszczające. Udowodniono, że sylimaryna obniża poziom złego cholesterolu we krwi, spowalnia również wytrącanie się blaszek miażdżycowych. Jest pomocna w leczeniu trądziku i łuszczycy.

Cynaryna jest wstanie obniżyć poziom złego cholesterolu nawet o sześćdziesiąt procent, ponadto chroni wątrobę przed działaniem toksyn, usprawnia procesy trawienne, przyspiesza metabolizm.

Błonnik jest niezbędny dla prawidłowego trawienia. Pod wpływem wody pęcznieje on w żołądku dając tym samym uczucie sytości na dłuższy czas. Co więcej zwiększa on objętość treści pokarmowej przyspieszając wypróżnianie. Obecność błonnika zmniejsza ilość odkładanego w organizmie tłuszczu.

Karczochy na odchudzanie

Cynara scolymus należą do warzyw szczególnie pomocnych w odchudzaniu. Są one niskokaloryczne, gdyż w stu gramach mają jedynie niecałe pięćdziesiąt kalorii. Duże znaczenie na diecie redukcyjnej ma zawarty w karczochach błonnik. Po zjedzeniu warzywa zaczyna on pęcznieć sprawiając, że czujemy się syci i nie mamy ochoty na deser. Obecność błonnika zmniejsza również wchłanianie się tłuszczów w przewodzie pokarmowym, dzięki czemu nasze posiłki są mniej tuczące.

Zawartość kwasu chlorogenowego sprawia, że cukier w przewodzie pokarmowym jest słabiej absorbowany. Taka sytuacja sprawia, że organizm jest zmuszony sięgać do własnych rezerw węglowodanów i tłuszczów.

Dzięki cynarynie karczochy przyspieszają nasz metabolizm i usprawniają procesy trawienne. Z kolei inulina stanowi pokarm dla pożytecznych bakterii jelitowych. Ma ona ponadto działanie podobne do błonnika – pęcznieje w żołądku, dzięki czemu przez długi czas jesteśmy syci.

W walce ze zbędnymi kilogramami wspomaga nas także zawarta w karczochach niacyna, która przyspiesza metabolizm.

Karczochy dla cierpiących na cukrzycę

Osoby chore na cukrzycę powinny pomyśleć o regularnym spożywaniu karczochów. Warzywa te charakteryzują się bardzo niskim (18) indeksem glikemicznym. Dla chorujących na cukrzycę typu I i II ważny jest również kwas chlorogenowy. Za jego sprawą tolerancja na glukozę u osoby chorej wzrasta, a tym samym zmniejsza się jej szkodliwość.

Wszechstronne karczochy zawierają ponadto inulinę – cukier, który jest bezpieczny nawet dla cukrzyków.

Karczochy dla zdrowego układu nerwowego

Witaminy z grupy B, magnez, wapń, żelazo i luteolina sprawiają, że karczochy szczególnie korzystnie oddziałują na nasz układ nerwowy. Zwłaszcza luteolina zmniejsza stany zapalne w mózgu i przeciwdziała zanikom pamięci, które są częste zwłaszcza w starszym wieku.

Regularne spożywanie Cynara scolymus jest polecane studentom, osobom pracującym umysłowo, a także osobom w podeszłym wieku, które chciałyby poprawić kondycję swojego mózgu.

Karczochy w profilaktyce przeciwnowotworowej

Jedzenie karczochów to jeden z lepszych sposobów na zmniejszenie ryzyka zachorowania na nowotwory. Warzywa te zawierają wiele substancji, które pomagają w walce z wolnymi rodnikami. Zaliczamy do nich antocyjany, kwercetynę, rutynę, kwas galusowy, luteolinę, kwas kawowy, sylimarynę, witaminy E i C.

Cynara scolymus likwidują stany zapalne w naszym organizmie, przywracają też równowagę kwasowo-zasadową niszcząc tym samym środowisko przyjazne dla rozwoju nowotworów.

Karczochy na zdrowe serce

Spożywanie karczochów jest polecane osobom, które chciałyby zadbać o swój układ krążenia. Warzywa te zawierają substancje obniżające ciśnienie (cynaryna obniża ciśnienie nawet o sześćdziesiąt procent), zmniejszające poziom złego cholesterolu we krwi, a także przeciwdziałające tworzeniu się zakrzepów. Zawarta w nich sylimaryna hamuje wytrącanie blaszek miażdżycowych, a rutyna zwiększa elastyczność naczyń krwionośnych.

Należy jednak pamiętać, że same karczochy nie zastąpią nam racjonalnego odżywiania i regularnej aktywności fizycznej, która jest niezmiernie ważna dla zdrowia serca.

Karczochy a uroda

W karczochach znajdziemy wiele substancji, które pozwolą nam zachować piękną, zdrową i młodo wyglądającą skórę na dłużej. Cynara scolymus są prawdziwą skarbnicą antyoksydantów, które nie tylko chronią przed rakiem, ale również spowalniają starzenie się organizmu. Obecna w nich rutyna i witamina K uszczelniają naczynia włosowate, co jest bardzo ważne z punktu widzenia osób z cerą naczynkową. Dzięki karczochom pozbędą się one zaczerwienień i wzmocnią skórę.

Po pełne składników odżywczych karczochy powinni sięgać wszyscy ci, którzy mają problemy z trądzikiem i nadmiernie przetłuszczającą się skórą. Wyciąg z karczocha może również łagodzić objawy egzemy czy pokrzywki.

Z kolei obecne w tym warzywie witaminy C i E zapewniają gładką, promienną, jędrną i nawilżoną skórę bez zmarszczek.

Karczochy – przeciwwskazania

Choć karczochy są niezwykle zdrowymi warzywami, powinniśmy zdawać sobie sprawę, że nie wszystkim przyniosą korzyści. Całkowitym przeciwwskazaniem dla spożywania Cynara scolymus jest alergia na nie. Należy z nich zrezygnować również w przypadku obstrukcji dróg żółciowych i kamieni żółciowych.

Jak wybrać karczochy?

Choć w Polsce karczochy wciąż nie należą do roślin popularnych, wiosną można już je kupić w niektórych sklepach. Sezon na karczochy przypada na miesiąc maj, dlatego warto wówczas poszukać ich na targach i w sklepach. Bardzo ważne jest, żeby wybrać warzywa nadające się do spożycia. Ich liście powinny być zielone, twarde, ostre i zbite. Zdecydowanie najlepiej jest wybierać okazy małe. Niedopuszczalne jest występowanie brązowych przebarwień i suchych liści.

Jak przyrządzić karczochy?

potrawa z karczochówPrzyrządzanie karczochów dla wielu osób może być kłopotliwe, a to ze względu na fakt, że warzywa te są u nas praktycznie nieznane. Należy zdawać sobie sprawę, że nie cały karczoch nadaje się do spożycia – jadalne są jedynie spody liści i podstawa kwiatu, czyli serce karczocha.

Przygotowanie Cynara scolymus może nam zająć nawet kilkadziesiąt minut. Z czasem, kiedy nabierzemy wprawy czas ten znacznie się skróci. Warzywa należy oczyścić z twardych zewnętrznych liści. Bardzo ważne jest, żeby szybko natrzeć je cytryną, inaczej stracą swój zielony kolor. Nasadę łodygi należy oczyścić lub całkowicie obciąć. Również czubki liści obcinamy ostrym nożem. Wszystkie warstwy karczocha należy natrzeć oliwą z oliwek, pieprzem, solą, a jeżeli lubimy – również sprasowanym czosnkiem. Warzywo zawijamy w folię aluminiową, a następnie pieczemy w temperaturze 200 stopni przez sześćdziesiąt do dziewięćdziesięciu minut.

4.7/10 - (4 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here