Kapusta należy do najbardziej popularnych warzyw. Cenimy ją za walory smakowe, a także za to, że ma korzystny wpływ na nasze zdrowie i urodę. Czym dokładnie jest kapusta? W jaki sposób wpływa ona na ludzki organizm? Jakie są przeciwwskazania do jej spożywania?
Czym jest kapusta głowiasta?
Mianem kapusty głowiastej (a właściwie kapusty głowiastej warzywnej) określamy dwuletnią roślinę uprawną zaliczaną do rodziny kapustowatych. Ma ona postać pojedynczej, zwartej głowy, która okryta jest liśćmi. We wnętrzu rośliny znajdują się liście płonne. W przypadku odmian późnych głowy są większe, bardziej zbite, nierzadko pokryte woskowym nalotem. Odmiany dojrzewające wcześniej charakteryzują się luźniejszymi liśćmi i mniejszymi główkami. Największą popularnością cieszą się kapusty głowiaste białe i czerwone. Kapusty klasyfikuje się na podstawie długości okresu wegetacji, twardości głowy, a także jej kształtu. Kapustę spożywa się jako warzywo. Często jest ona poddawana procesom kiszenia.
Kapusta – wartości odżywcze
Wartości odżywcze kapusty w zależności od odmiany mogą się nieco różnić. Zazwyczaj jednak warzywo to jest bogate w witaminę C, witaminy A, E i K, witaminy z grupy B, a także rutynę. Zawiera ona ponadto siarkę, potas, magnez, żelazo (jest go dużo szczególnie w zewnętrznych liściach) i wapń. Kapusta jest warzywem, w którym możemy znaleźć niewielkie ilości arsenu. Zielone odmiany zawierają duże ilości chlorofilu. Jak wszystkie warzywa, kapusta zawiera pokaźne ilości błonnika. Czerwone odmiany kapusty zawierają barwniki – antocyjany.
Kapusta na odchudzanie
Nie ma żadnych przeciwwskazań, żeby sięgać po kapustę podczas stosowania diety odchudzającej. Wprawdzie niektórzy mówią, że jest to warzywo ciężkostrawne, jednak prawda jest taka, że obciążeniem dla układu trawiennego nie jest sama kapusta, a wszelkiego rodzaju dodatki (tłuste sosy, czy mięso) do niej.
Kapusta jest warzywem, które nie zawiera wielu kalorii. W 100 g liści znajduje się średnio 40 kcal (wartości te mogą się nieco różnić w zależności od tego z jaką odmianą mamy do czynienia).
Zawartość błonnika sprawia, że po zjedzeniu kapusty czujemy się bardzo syci. Dzieje się tak dlatego, że w kontakcie z wodą zaczyna on pęcznieć. Błonnik zmniejsza wchłanianie tłuszczu z pożywienia, co sprawia, że posiłki, które spożywamy stają się automatycznie mniej kaloryczne. Warto wspomnieć, że oczyszcza on organizm z toksyn, co bardzo ułatwia utratę zbędnych kilogramów.
Kapusta pomaga w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu, co wiąże się ze zmniejszeniem obrzęków i nieestetycznego cellulitu wodnego. Jako, że oddziałuje ona pozytywnie na układ nerwowy – będzie niezastąpiona dla osób, które jedzą pod wpływem stresu.
Kapusta – wpływ na zdrowie
Kapusta zawiera wiele składników, które wspierają pracę układu immunologicznego. Jej regularne spożywanie pomaga również zadbać o kondycję jelit. Między innymi ze względu na obecność siarki poprawia ona kondycję skóry, włosów i paznokci.
Kapusta może obniżyć poziom złego cholesterolu we krwi, a tym samym zmniejszyć prawdopodobieństwo zachorowania na miażdżycę i inne choroby układu krążenia.
Korzystne działanie lecznicze ma sok z kapusty, który chroni przed zatrzymaniem się wody w organizmie (a tym samym przed obrzękami i nadciśnieniem). Obecność żelaza sprawia, że może on zmniejszać ryzyko zachorowania na anemię (z tego względu poleca się go szczególnie kobietom, które potrzebują więcej żelaza niż mężczyźni).
Obecnie mamy coraz więcej dowodów na to, że kapusta charakteryzuje się działaniem przeciwnowotworowym (substancje, które mogą być szczególnie pomocne w walce z rakiem to indolo-3-karbinol, izotiocyjanina, a także sulforan). Może ona pomóc w walce z nowotworami, które mają podłoże hormonalne rakiem piersi, jajników, a także prostaty i jąder.
Kapusta działa przeciwbólowo, przeciwzapalnie, a dzięki zawartości rutyny wzmacnia naczynia krwionośne. W medycynie ludowej bardzo popularną praktyką jest przykładanie liści kapusty do obolałych miejsc. W przypadku stanów zapalnych stawów poleca się rozbicie (można to zrobić tłuczkiem do mięsa – uważajmy jednak, żeby nie przedziurawić liści) dużych liści kapusty, lekkie ich podgrzanie (unikajmy jednak bardzo wysokich temperatur, gdyż niszczą one wiele składników odżywczych), a następnie przyłożenie ich do problematycznych miejsc. Liście kapusty mogą być pomocne również matkom karmiącym – ich przykładanie do piersi chroni przed stanami zapalnymi (okłady na piersi lepiej jest wykonywać z zimnych liści – przed użyciem dobrze jest je włożyć na kilkanaście minut do lodówki).
Kapusta wygładza skórę i przyspiesza gojenie się ran. Kiszona (o bardzo wysokiej zawartości witaminy C) już w siedemnastym wieku chroniła załogi statków przed powszechnym wówczas szkorbutem. Wielką zaletą kapusty kiszonej jest zawartość bakterii probiotycznych, które pozwalają na odbudowanie lub utrzymanie w dobrej kondycji naszej mikroflory jelitowej.
Picie soku z kapusty jest polecane osobom cierpiącym na wrzody żołądka i dwunastnicy – sok przyspiesza gojenie się owrzodzeń.
Kapusta – przeciwwskazania
Tak jak większość produktów spożywczych, które powszechnie uznawane są za zdrowe, tak i kapusta nie nadaje się dla każdego. Przeciwwskazaniem do jej stosowania jest alergia na to warzywo, a także choroby tarczycy. W składzie kapusty znajdziemy substancje o działaniu wolotwórczym (a konkretnie goitrynę i progoitrynę). W przypadku chorób tarczycy mogą być one niebezpieczne, gdyż utrudniają przyswajanie jodu z pożywienia.
Kapusta zawiera dużo błonnika, który choć bezsprzecznie nam potrzebny, nie może być spożywany w nadmiarze. W większych ilościach może on utrudniać wchłanianie ważnych substancji odżywczych, co zwiększa ryzyko wystąpienia niedoborów. Spożycie dużych ilości kapusty może spowodować przykre objawy, takie jak na przykład zgaga, odbijanie, czy uczucie pełności w nadbrzuszu.
Kapusta nie jest polecana także osobom z różnych przyczyn zmuszonych do stosowania diety lekkostrawnej.
Zastosowanie kapusty w kuchni
Sposobów wykorzystania kapusty w kuchni jest wiele. Zanim jednak zdecydujemy się na przygotowanie dań z tego warzywa, pamiętajmy, że najbezpieczniej jest kupować kapustę z gospodarstw ekologicznych. Problemem jest tu fakt, że warzywo to bardzo łatwo kumuluje rakotwórcze azotany i azotyny, które znajdują się w nawozach sztucznych.
Kapustę można kisić, dusić, przygotowywać z niej sałatki surówki, a także bardzo popularne w kuchni polskiej gołąbki.
Osoby, które po spożyciu dań z kapusty mają problem ze wzdęciami, powinny dodawać do nich większych ilości przypraw. Szczególnie pomocne będą tu kminek, majeranek, a także cząber, kolendra i liść laurowy.
Kapusta – uprawa
Uprawa kapusty jest bardzo popularna w wielu krajach na świecie. Nie ma żadnych przeciwwskazań do uprawiania kapusty w przydomowym ogrodzie. Należy zarezerwować dla niej stanowisko słoneczne. Odpowiednia będzie żyzna i dobrze nagrzewająca się gleba.
Zazwyczaj kapustę wysiewa się wczesną wiosną – jednak nie bezpośrednio do gruntu, a do kiełkowników, a przesadza do gleby, gdy trochę podrośnie (czas sadzenia w dużej mierze zależy od odmiany kapusty).
Pamiętajmy, żeby nie sadzić kapusty w glebie po innej kapuście lub warzywach kapustowatych (zwiększa to ryzyko zarażenia młodej kapusty szkodnikami i chorobami). Kapustę można zasadzić na takim stanowisku dopiero po czterech latach od ostatniej uprawy. Warzywo takie jak kapusta dobrze rośnie na stanowiskach, które uprzednio obsadzone były grochem lub fasolą.
Kapusta źle znosi suszę, dlatego wymaga regularnego podlewania. Zbiory tego warzywa odbywają się zazwyczaj od października do listopada. Późne odmiany znakomicie nadają się do kiszenia, a także przechowywania przez zimę.
Czy wiesz, że:
– Za bardzo specyficzny zapach gotowanej kapusty odpowiadają obecne w niej związki siarki. Sposobem na ich zneutralizowanie jest dodanie orzecha włoskiego, ewentualnie skórki chleba.
– Zgodnie z przekazami mitologicznymi główki kapusty powstały z łez Likurga – został on ukarany przez Bachusa za zniszczenie winnicy.
– Warzywami spokrewnionymi z kapustą głowiastą są brukselka, kalafior, brokuły, kalarepa i jarmuż.
– Kapusta może być pomocna w leczeniu odmrożeń.
– Największymi producentami kapusty są Chiny. Duże uprawy tego warzywa posiadają także Indie, Rosja, a także Korea.
– Kapusta jest pomocna w leczeniu kaca.
– Jako kapustę określa się trzydzieści osiem gatunków roślin zaliczanych do rodziny kapustowatych.
– Nazwa kapusta pochodzi od łacińskiego słowa capatium, czyli główka.
– Część odmian kapusty uprawia się w celach dekoracyjnych.
– W miejscowości Charsznica w województwie małopolskim na początku września organizowane jest święto kapusty. W jego trakcie wybiera się królową oraz króla kapusty.
– Wielkim atutem kapusty jest jej trwałość. Warzywo to może być przechowywane w lodówce nawet przez cztery tygodnie.
– Część odmian tego warzywa uprawia się na paszę dla zwierząt.
– Najcięższa kapusta na świecie została wyhodowana w Wielkiej Brytanii – ważyła aż pięćdziesiąt sześć kilogramów.
– Współcześnie kapusta praktycznie nie występuje w stanie dzikim – jest tylko i wyłącznie rośliną uprawną.
