Ludzie żyjący w krajach wysokorozwiniętych marnują ogromne ilości jedzenia. Szacuje się, że w Polsce każdego roku wyrzuca się nawet dziewięć milionów ton żywności (z czego dwa miliony wyrzucają indywidualni konsumenci). Budzi to wiele kontrowersji, zwłaszcza, że w innych rejonach świata całe społeczeństwa głodują. Dodatkowo marnowanie żywności jest problemem z punktu widzenia finansów osobistych. Im więcej nieprzemyślanych wyborów żywieniowych, tym więcej pieniędzy tracimy. Co powinniśmy zrobić, żeby przestać marnować jedzenie?
Marnowanie żywności
Problem marnowania ton żywności dotyczy krajów wysokorozwiniętych, a w szczególności dużych miast, których mieszkańcom powodzi się najlepiej. Ludzie wyrzucają jedzenie z rozmaitych powodów. Kilka razy w roku kupujemy ogromne ilości żywności z okazji świąt. Zazwyczaj troszczymy się o to, żeby na naszym stole niczego nie zabrakło. Nie dbamy o to, że większość zakupionego jedzenia po prostu się nam zmarnuje. Jednocześnie na co dzień również marnujemy żywność.
Produkty wyrzucane to na przykład pozostałości po posiłkach. Gotujemy większą ilość jedzenia „na wszelki wypadek” (może będziemy głodni, a może ktoś złoży nam niezapowiedzianą wizytę i będziemy musieli go czymś poczęstować), po czym nie jesteśmy w stanie go zjeść (ani zagospodarować w inny sposób), więc nie mamy innego wyboru jak tylko wyrzucić żywność do śmieci. Bywa, że do przygotowania posiłków potrzebujemy tylko części produktów zakupionych w sklepie (nie wszystko można kupić na wagę), a nie mamy pomysłu na to jak wykorzystać to co nam zostało.
Równie często zdarza się, że robimy zakupy, po czym układamy produkty spożywcze na kuchennych półkach i o nich zapominamy. Są osoby, które nie pamiętają co znajduje się w ich kuchni. Po pewnym czasie termin przydatności do spożycia mija i nie mamy innego wyjścia jak tylko wyrzucić lekkomyślnie zakupioną żywność.
Zdecydowanie najczęściej marnujemy pieczywo. Do kosza na śmieci trafiają również wędliny, warzywa i owoce, a także gotowe dania i przetwory mleczne, czyli te produkty, które mają najkrótszy termin przydatności do spożycia.
Jedzenie marnujemy głównie przez złe nawyki zakupowe i żywieniowe. Niekiedy ciężko jest się ich pozbyć, zwłaszcza, że często brakuje nam motywacji. Wizja głodujących dzieci w Afryce dla wielu osób nie jest wystarczająco przekonywująca. Problem ten wydaje się odległy i mamy wrażenie, że nas nie dotyczy. Znacznie lepszą motywacją jest stan naszego portfela. Kiedy kolejny raz wyrzucimy jedzenie, zastanówmy się ile pieniędzy właśnie straciliśmy. Następnie policzmy ile tracimy w skali miesiąca, a także w skali roku. Warto wyobrazić sobie co moglibyśmy kupić za te pieniądze.
W przypadku, gdy perspektywa utraty pieniędzy podziała na naszą wyobraźnie, zdajmy sobie sprawę, że już niewielka zmiana nawyków może poprawić naszą sytuację. Co zrobić, żeby przestać marnować jedzenie?
Świadome zakupy
Jeżeli chcemy unikać wyrzucania jedzenia, musimy nauczyć się planowania zakupów. Na początku może sprawić nam to pewną trudność, jednak z czasem nabierzemy wprawy. Przede wszystkim ważne jest przygotowanie listy zakupów. Wypiszmy na niej wszystkie produkty, których potrzebujemy. Następnie zabierzmy listę do sklepu i kupujmy jedynie te rzeczy, które zaplanowaliśmy. Będzie to zdecydowanie łatwiejsze, kiedy do supermarketu udamy się z pełnym żołądkiem. Wówczas łatwiej będzie się nam oprzeć kuszącym promocjom. Istotne jest, żeby na zakupy nie zabierać dzieci.
Jeżeli mieszkamy w większym mieście, dobrym rozwiązaniem może okazać się robienie zakupów spożywczych przez internet. Coraz więcej sklepów oferuje nam taką możliwość. Zazwyczaj przy zakupach na określoną kwotę dostawa jest bezpłatna.
Ważne jest, żeby kupować tylko te produkty, które są nam naprawdę niezbędne. Czasu PRL już minęły i nie musimy (tak jak nasze mamy i babcie) robić zapasów. Jeżeli czegoś nam zabraknie – w każdej chwili możemy udać się do sklepu. Pamiętajmy, że kupowanie większej ilości żywności na zapas zwiększa prawdopodobieństwo jej zmarnowania.
Planowanie posiłków z wyprzedzeniem
Żeby robić świadome zakupu musimy planować posiłki z wyprzedzeniem. Warto poświęcić nieco czasu na zaplanowanie tygodniowego menu (jeżeli nie jesteśmy w stanie zaplanować tygodnia, wymyślmy menu przynajmniej na trzy dni).
Odpowiednie przechowywanie żywności
Duża część produktów spożywczych marnuje się dlatego, że niewłaściwie je przechowujemy. Dlatego warto zastanowić się, które produkty powinny znajdować się w lodówce, a które można przechowywać w temperaturze pokojowej. Jeżeli obawiamy się, że nie damy rady skonsumować danego dania czy produktu przed upływem terminu ważności – wykorzystajmy zamrażarkę. Mrożenie produktów spożywczych pozwala przedłużyć ich termin przydatności nawet o kilka tygodni.
Sprawdzanie terminu przydatności do spożycia
Podczas robienia zakupów koniecznie sprawdzajmy termin przydatności do spożycia każdego produktu. Jeżeli jest on krótki, użyjmy danego produktu od razu. Kiedy nie mamy takiego zamiaru – lepiej go nie kupować.
Jednocześnie warto zdawać sobie sprawę, że wiele sklepów oferuje w bardzo atrakcyjnych cenach żywność, której termin ważności się kończy. Kupowanie jej (o ile mamy pewność, że ją wykorzystamy) może być znakomitym sposobem na oszczędzanie. Dodatkowo jest to dobra praktyka, gdyż zapobiegamy marnowaniu się produktu.
Kupowanie wartościowych produktów, które wyglądają niedoskonale
Ogromne ilości warzyw i owoców wyrzucane są na śmietnik z powodu mało atrakcyjnego wyglądu. Są one uznawane za odpady, pomimo że posiadają te same wartości odżywcze, co produkty dostępne na sklepowych półkach. Konsumenci chętniej sięgają po produkty o regularnym kształcie i atrakcyjnym kolorze. Być może warto zainteresować się tego typu żywnością (powstaje coraz więcej organizacji zajmujących się jej sprzedażą). Kupowanie jej pozwala uniknąć marnotrawstwa, a jednocześnie jest znakomitym pomysłem na oszczędzanie.
Wykorzystywanie wszystkich produktów
Gdy chcemy przestać marnować żywność, powinniśmy nauczyć się wykorzystywać wszystkie produkty, które znajdują się w naszej lodówce. Przykładowo jeżeli po ostatnim obiedzie zostanie nam trochę ryżu i brokułów, możemy dodać ich do kotletów mielonych lub placków warzywnych.
Nie warto rygorystycznie trzymać się przepisów. Jeżeli dany przepis zakłada wykorzystanie 80 g twarogu, a my posiadamy opakowanie 100 g, dobrym pomysłem jest zwiększenie proporcji tak, żeby nie pozostawiać resztek. W przypadku, gdy nie jest to możliwe, dobrym pomysłem jest przygotowanie na kolację kanapki z twarogiem (im szybciej wykorzystamy resztki produktu, tym lepiej).
Regularne porządkowanie lodówki i szafek kuchennych
Regularne porządki w szafkach kuchennych i lodowce to jeden z niezawodnych sposobów na uniknięcie marnowania żywności. Większość osób wyrzuca jedzenie, gdyż zwyczajnie o nim zapomina. Niekiedy zauważamy je dopiero, gdy zaczyna się psuć i nieprzyjemnie pachnieć. Kiedy będziemy na bieżąco przeglądać lodówkę – unikniemy takich sytuacji. Co więcej będziemy w stanie zagospodarować produkty, których termin przydatności do spożycia się kończy.
Odpowiednie zaopatrzenie kuchni
Istnieją produkty, które zawsze warto mieć w kuchni. Stanowią one bowiem bazę do przygotowania rozmaitych posiłków. Dzięki nim łatwiej będzie nam wykorzystać produkty, które w innej sytuacji chcielibyśmy wyrzucić. Do takich uniwersalnych produktów można zaliczyć koncentrat pomidorowy (będzie on znakomitą bazą do rozmaitych sosów), makarony, kasze, ryż, fasola, ciecierzyca lub groszek w puszce (idealnie sprawdzą się jako dodatek do sałatek, co więcej można przechowywać je bardzo długo). W kuchni warto mieć mąkę, płatki owsiane, a także wszelkiego rodzaju mrożonki.
Robienie przetworów
Zdecydowanie warto jest robić przetwory. W ten sposób zagospodarujemy nadmiar owoców i warzyw. Dodatkowo będziemy mogli cieszyć się ich smakiem, kiedy nie będą dostępne w sklepach. Do przygotowywania przetworów znakomicie sprawdzą się ogórki, papryka, jabłka, buraki, pomidory, aronia, czy żurawina.
Dzielenie się jedzeniem
Nawet jeżeli bardzo staramy się unikać marnowania żywności, prawdopodobnie zdarza się nam sytuacje, kiedy będziemy mieli jej nadmiar. Być może zostanie nam jedzenie po urodzinach, imieninach, czy innych imprezach. Jeżeli wiemy, że nie uda się nam wykorzystać jedzenia, którym dysponujemy – możemy się nim podzielić. Jest to szczególnie łatwe w większych miastach, w których funkcjonują banki żywności (jadłodzielnie). Są to punkty, gdzie można zostawić jedzenie, a także się nim poczęstować. Produkty, które zostawiamy w jadłodzielni powinny być dobrej jakości, z ważnym terminem przydatności do spożycia. W przypadku, kiedy zostawiamy ciasta lub inne gotowe dania, należy je dokładnie opisać.
