Grzybica układu pokarmowego to poważna choroba, która bardzo często dotyka osób osłabionych. Kiedy układ immunologiczny nie funkcjonuje prawidłowo, grzyby zaczynają nadmiernie się rozrastać. Co należy wiedzieć o grzybicy układu pokarmowego? Jakie są przyczyny i objawy tej choroby? Jak wyglądają leczenie i zalecenia dietetyczne?
Co to jest grzybica układu pokarmowego?
Mianem grzybicy układu pokarmowego (kandydoza układu pokarmowego) określamy chorobę wywołaną spadkiem odporności organizmu. Jest ona najczęściej spowodowana przez drożdżaki. Grzyby są obecne w organizmie dużej części ludzi (szacuje się, że występują nawet u czterdziestu procent populacji). Należą one do naszej mikroflory jelitowej. Sytuacja patologiczna, czyli ich nadmierny rozrost ma miejsce w momencie, gdyż układ odpornościowy przestaje działać prawidłowo. W przypadku grzybicy zmiany zlokalizowane są na powierzchniowych warstwach naskórka. Tam gdzie się pojawiają, pojawia się również stan zapalny. Zmiany grzybicze najczęściej występują w okolicach jamy ustnej i przełyku. Nieco rzadziej mamy do czynienia z grzybicą żołądka, grzybicą jelit, czy grzybicą skóry odbytu. Typowe objawy tego schorzenia zależą od tego jakie partie układu pokarmowego zostały dotknięte zmianami grzybiczymi. W przypadku zdiagnozowania grzybicy układu pokarmowego, lekarz zaleca leczenie farmakologiczne, a także stosowanie odpowiedniej diety.
Grzybica układu pokarmowego – jakie są jej przyczyny?
Ludzki organizm zasiedlony jest przez liczne mikroorganizmy. Wiele z nich pełni bardzo pożyteczne zadania. Funkcji niektórych z nich jeszcze nie poznaliśmy.
Przyczynami wystąpienia grzybicy układu pokarmowego może być osłabienie odporności, niedożywienie, stosowanie antybiotykoterapii, przebywanie na oddziałach intensywnej opieki medycznej (wówczas może dojść do zakażenia mikroorganizmami występującymi w środowisku szpitalnym), przyjmowanie leków steroidowych i cytostatyków, przewlekłe choroby, a w szczególności:
– nowotwory,
– cukrzyca,
– niedoczynność przytarczyc,
– toczeń,
– zakaźne choroby wirusowe i bakteryjne,
– choroby hematologiczne,
– stosowanie doustnej antykoncepcji,
– stosowanie diety zawierające duże ilości cukrów, alkohol, a także drożdże,
– choroby układu pokarmowego.
Jakie są objawy grzybicy układu pokarmowego?
Objawy grzybicy układu pokarmowego są w dużej mierze zależne od tego, który odcinek przewodu pokarmowego został dotknięty zmianami grzybiczymi.
Jeżeli mamy do czynienia z grzybicą jamy ustnej i gardła objawami będą zaczerwienienie błon śluzowych, powstawanie białych płytek, a także błon rzekomych na błonach śluzowych dziąseł, gardła i języka. Większość osób chorych odczuwa ból przy przełykaniu. Spożywanie pokarmów stałych jest bardzo utrudnione. Częstym objawem jest krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego, bóle pleców, bóle zamostkowe, dolegliwości bólowe w okolicy kręgosłupa i łopatek. Problemem jest w tym przypadku również nieprzyjemny zapach z ust.
Kiedy problemem jest grzybica żołądka jej objawy są bardzo podobne do wrzodów żołądka. Pojawiają się owrzodzenia, nadżerki, białawe płytki, czy też błony rzekome.
Charakterystycznymi objawami dla grzybicy jelit są bóle brzucha, biegunki, zaparcia, wzdęcia. Osoby cierpiące na grzybicę jelit skarżą się również na częste odbijanie, bóle mięśni i uczucie chronicznego zmęczenia (niezależnie od ilości przespanych godzin).
Kiedy zmiany dotyczą skóry okolic odbytu pojawia się świąd, a także zaczerwienienie skóry.
Szczególnie trudną sytuacją jest ta, gdy grzyby przenikają do naczyń krwionośnych. Wówczas mówimy o inwazyjnej grzybicy układu pokarmowego. Często dochodzi do niej gdy uszkodzeniu ulegną błony śluzowe przewodu pokarmowego. Bezpośrednią przyczyną tego stanu rzeczy mogą być choroby nowotworowe, odbyte zabiegi chirurgiczne, ostre stany zapalne trzustki, czy oparzenia.
Grzybica układu pokarmowego – jak ją rozpoznać?
Żeby wdrożyć odpowiednie leczenie, należy właściwie zdiagnozować chorobę. W tym celu należy wykonać badanie endoskopowe (w jego trakcie pobiera się również wycinki z miejsc, gdzie pojawiły się zmiany chorobowe).
Jeżeli mamy do czynienia z grzybicą jamy ustnej i przełyku, do potwierdzenia diagnozy wystarczy wymaz szczoteczkowy.
Jeżeli grzybica dotyczy tylko jamy ustnej i gardła, a dodatkowo jej przebieg jest łagodny, lekarz może zalecić preparaty do stosowania miejscowego (do leczenia zmian grzybiczych wykorzystuje się takie substancje jak nystatyna, ketokonazol, flukonazol a także itrakonazol). W sytuacji, gdy przebieg grzybicy jest cięższy – konieczne może być doustne stosowanie flukonazolu.
Dieta przy grzybicy układu pokarmowego
Wielu lekarzy podkreśla, że leczenie farmakologiczne w przypadku grzybicy daje jedynie doraźne efekty. Po zastosowaniu leków zmiany znikają, jednak w wielu wypadkach zdarza się, że pojawiają się ponownie.
Żeby osiągnąć pożądane efekty konieczna jest zmiana diety.
Dieta przeciwgrzybicza zakłada ograniczenie do minimum cukrów prostych. Stanowią one pożywkę dla grzybów, dlatego ich spożywanie pomimo stosowania farmakoterapii praktycznie wyklucza wyleczenie grzybicy.
W przypadku grzybicy układu pokarmowego często zaleca się dietę rozdzielną. Przykładowo nie powinno się łączyć węglowodanów z białkami. Dobrym rozwiązaniem jest spożywanie białkowo-tłuszczowego śniadania i węglowodanowej kolacji.
Niezmiernie ważne jest, żeby włączyć do menu nienasycone kwasy tłuszczowe. Grzybica jest przyczyną powstawanie stanów zapalnych, a nienasycone kwasy tłuszczowe charakteryzują się silnym działaniem przeciwzapalnym. Warto również pomyśleć o innych produktach przeciwzapalnych – takie właściwości wykazuje między innymi imbir, kurkuma, czy cynamon.
Idealne tłuszcze dla osób zmagających się z grzybicą układu pokarmowego to oliwa z oliwek, olej lniany, a także awokado. Dwa razy w tygodniu warto zjeść tłuste ryby morskie (ni częściej jednak, gdyż współcześnie są one zanieczyszczone metalami ciężkimi).
Jeżeli chcemy pozbyć się grzybicy, musimy zadbać o prawidłową mikroflorę jelitową. Dobrymi probiotykami są produkty kiszone – na przykład ogórki, kapusta, czy buraki. Od czasu do czasu można pozwolić sobie na kefir, czy jogurt naturalny.
Dieta dla osób z grzybicą zawiera dużo warzyw. Owoce są bardzo słodkie, dlatego trzeba ograniczyć ich spożycie (początkowo dobrze jest poprzestać na grejpfrutach, cytrynach, czy jabłkach).
Niezmiernie ważne jest ograniczenie spożycia kalorii. Zależy nam bowiem na zagłodzeniu grzybów. Jedzmy tylko tyle, żeby zaspokoić zapotrzebowanie naszego organizmu.
Koniecznością jest, żeby osoby chore na grzybicę całkowicie zrezygnowały z żywności wysoko przetworzonej. Nie należy jeść dań typu fast food, słodyczy, dań typu instant, potraw zawierających drożdże (w tym również pieczywa).
Do picia nadaje się woda, ewentualnie woda z cytryną.
Należy liczyć się z faktem, że restrykcyjna dieta przeciwgrzybicza będzie trwała długo. Często, by całkowicie pozbyć się grzybów z organizmu potrzeba nawet trzech lat ścisłego przestrzegania tego typu diety.
