Większość z nas doskonale zdaje sobie sprawę, że choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy to dolegliwość, której nie można bagatelizować. Kiedy obserwujemy u siebie typowe dla niej objawy, zgłaszamy się do lekarza. W przypadku pozytywnej diagnozy, rozpoczyna się leczenie farmakologiczne. Nie zawsze jednak zdajemy sobie sprawę jak ogromne znaczenie ma zastosowanie odpowiedniej diety. Często jedynie dzięki zmianom nawyków żywieniowych możliwe jest pełne wyzdrowienie.
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy to jedno z najczęściej występujących schorzeń układu pokarmowego. Charakteryzuje się ona występowaniem ubytków w błonie śluzowej, co prowadzi do rozwoju stanu zapalnego. Schorzenie może (choć nie musi) być dziedziczne. Często wywoływane jest przez bakterię Helicobacter pylori. W części przypadków do wystąpienia choroby przyczyniamy się sami – winne są zwłaszcza nieprawidłowe nawyki żywieniowe, stres, czy palenie papierosów.
Jak powinna wyglądać dieta przy chorobie wrzodowej?
Jeżeli cierpimy z powodu wrzodów żołądka i dwunastnicy, dobrze skomponowana dieta może dosłownie zmienić nasze życie. Z całą pewnością przyczyni się ona do zmniejszenia dolegliwości bólowych, a także redukcji innych objawów (wzdęcia, nudności i wymioty), które wiążą się z chorobą.
W diecie wrzodowej ogromną rolę odgrywa białko. Powinno być to białko pełnowartościowe, najlepiej pochodzenia zwierzęcego. Rezygnujemy jednak z tłustych mięs, które mogą nasilać stany zapalne. Znacznie lepszym wyborem jest chude mięso drobiowe (na przykład pierś z kurczaka lub indyka), wołowina, cielęcina, czy ryby. Białko znajdziemy także w jajach, mleku i jego przetworach (na przykład jogurtach naturalnych, kefirach, czy maślankach). Optymalna ilość białka to 1 g na każdy kilogram masy ciała.
Choć tłuszcze są bardzo ważne dla prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu, w diecie wrzodowej nie należy przesadzać z ich ilością (zbyt wysoki poziom tłuszczów powoduje problemy z opróżnianiem żołądka, co jest szczególnie problematyczne przy chorobie wrzodowej). Nie powinny one przekraczać trzydziestu procent wszystkich kalorii spożywanych przez nas w ciągu dnia. Dietetycy zalecają spożywanie przede wszystkim tłuszczów pochodzenia roślinnego – znakomicie sprawdzi się tu oliwa z oliwek, olej rzepakowy, olej lniany, olej kokosowy.
Dobrym źródłem tłuszczu będą również tłuste ryby morskie (zawierają one cenne dla zdrowia nienasycone kwasy tłuszczowe). Pamiętajmy jednak, że ryby morskie mogą być zanieczyszczone metalami ciężkimi, dlatego konieczne jest spożywanie ich z umiarem.
Bardzo ważne jest regularne i częste spożywanie niewielkich posiłków. Możemy jeść nawet sześć (lub więcej) niewielkich porcji dziennie. Unikamy natomiast przejadania się, gdyż nadmierne obciążenie żołądka spowalnia gojenie się wrzodów.
Sposób obróbki termicznej ma znaczenie
W przypadku choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy ogromne znaczenie ma sposób, w jaki przygotowujemy posiłki. Warto zdawać sobie sprawę, że potrawy smażone, choć niewątpliwie bardzo smaczne przyczyniają się do zwiększenia produkcji kwasów żołądkowych. Efektem jest nasilenie objawów choroby.
Zdecydowanie bezpieczniej jest gotować na parze, dusić lub gotować w niewielkiej ilości wody. Taki sposób obróbki termicznej jest bezpieczny dla naszego żołądka, a jego efektem ubocznym jest fakt, że żywność zachowuje więcej wartości odżywczych.
Unikać należy także produktów wędzonych i marynowanych, sposób przygotowywanych z dodatkiem zasmażki, a także wywarów mięsnych.
Dieta przy chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy – czego należy unikać?
Jeżeli cierpimy z powodu wrzodów żołądka i dwunastnicy, powinniśmy koniecznie spożywania potraw i napojów zbyt zimnych i dla odmiany – za gorących, gdyż mają one niekorzystny wpływ na podrażnioną błonę śluzową.
Wykluczone jest picie napojów alkoholowych, kawy, mocnej herbaty, napojów energetycznych, kakaa, a także napojów gazowanych.
Bardzo ważnym punktem jest wykluczenie z diety produktów, które zawierają duże ilości błonnika pokarmowego. W przypadku zdrowych osób są one jak najbardziej zalecane (wspomagają procesy trawienia, pomagają oczyścić organizm z toksyn, przyspieszają odchudzanie), jednak należy mieć świadomość, że działają one drażniąco na błonę śluzową. Należy wyeliminować z menu pełnoziarniste pieczywo, razowe makarony, gruboziarniste kasze, brązowy ryż, rośliny strączkowe.
Nie oznacza to jednak, że powinniśmy rezygnować z błonnika całkowicie znajdziemy go w drobnych kaszach, dojrzałych owocach, pieczywie pszennym, młodych warzywach (konieczne jest ich ugotowanie i zmielenia na puree). Pewne ilości błonnika znajdziemy także w sokach warzywnych i owocowych (tylko tych przygotowywanych samodzielnie).
Zgodnie z zasadami diety wrzodowej należy zrezygnować z bardzo ostrych przypraw (zaliczamy do nich między innymi ostrą paprykę, pieprz, curry, ocet, chili) i nadmiernej ilości soli (drażni ona błonę śluzową przewodu pokarmowego nasilając dolegliwości bólowe). Nie oznacza to, że musimy rezygnować z doprawiania potraw. Do tego celu najlepiej sprawdzą się świeże lub suszone przyprawy takie jak pietruszka, kminek, koperek, cynamon, kurkuma).
Warto również we własnym zakresie obserwować reakcje swojego organizmu na poszczególne produkty spożywcze. Jeżeli żywność, która nie jest przeciwwskazania na diecie wrzodowej wywołuje u nas przykre dolegliwości, powinniśmy z niej zrezygnować.
Dbamy o odpowiednie nawodnienie organizmu
W przypadku choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy bardzo ważne jest dbanie o odpowiednie nawodnienie organizmu. Najlepszy napój to niegazowana woda mineralna. Najlepiej kiedy woda jest ciepła – zbyt zimna może podrażniać błonę śluzową.
Osoby z chorobą wrzodową mogą pozwolić sobie na picie zielonej herbaty, naparów z rumianku, naparów z lukrecji (pod warunkiem, że nie mamy nadciśnienia), a także soku z białej kapusty.
Dieta wrzodowa – przykładowy jadłospis
Śniadanie: kasza manna na mleku (najlepiej wybrać mleko odtłuszczone), bułka pszenna, masło, chuda szynka drobiowa
II śniadanie: kanapka z bułki pszennej, masła i twarożki, starte jabłko bez skórki, zielona herbata
Obiad: zupa-krem z dyni, kawałek cielęciny gotowanej na parze, biały ryż, puree z gotowanej marchewki
Podwieczorek: kefir z dodatkiem probiotyków
Kolacja: jajka na miękko, bułka pszenna z masłem
