Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, na którą znacznie częściej chorują kobiety niż mężczyźni. Nieleczona choroba może nawet całkowicie uniemożliwić normalne funkcjonowanie. Jak powinna wyglądać dieta przy reumatoidalnym zapaleniu stawów? Jakie produkty mogą nam pomóc? Co należy wykluczyć z menu?
Co to jest reumatoidalne zapalenie stawów?
Minem reumatoidalnego zapalenia stawów określamy chorobę o podłożu autoimmunologicznym, która powoduje uszkodzenie tkanek stawowych. Przyczyny choroby jak dotąd nie zostały poznane. W miarę deformacji stawów dochodzi do upośledzenia sprawności ruchowej. Charakterystyczne objawy reumatoidalnego zapalenia stawów to obrzęk, ból i sztywność stawów. Chory może ponadto cierpieć na chroniczne zmęczenie, brak apetytu, utratę wagi, wysoką temperaturę. Leki na reumatoidalne zapalenie stawów nie są w stanie w stu procentach wyleczyć choroby, jednak hamują jej rozwój. Jako uzupełnienie leczenia zaleca się stosowanie diety, która zmniejsza stany zapalne.
Jak powinna wyglądać dieta przy reumatoidalnym zapaleniu stawów?
Planując dietę powinniśmy zdawać sobie sprawę, że niedobory składników odżywczych mogą nasilać stany zapalne, a tym samym potęgować przykre objawy towarzyszące reumatoidalnemu zapaleniu stawów. Z tego względu powinniśmy dbać, żeby nasze żywienie było jak najbardziej zróżnicowane.
Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3
Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 należą do niezbędnych elementów diety przy reumatoidalnym zapalaniu stawów. Ich spożywanie wiąże się z szeregiem korzyści zdrowotnych. Dla nas najważniejszy jest fakt, że posiadają one działanie przeciwzapalne i przeciwbólowe.
Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 znajdziemy w wielu produktach spożywczych. Duże ich ilości zawierają tłuste ryby morskie (szczególnie duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych zawierają tuńczyk, makrela, łosoś, halibut, śledź, sardynki; jednocześnie powinniśmy pamiętać, żeby nie jeść ryb w dużych ilościach, gdyż są one zanieczyszczone metalami ciężkimi), siemię lniane, awokado, olej lniany, olej rzepakowy, orzechy, czy pestki dyni.
Obecnie nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 są dostępne również w postaci suplementów diety. Są dostępne w większości aptek bez recepty.
Jednocześnie powinniśmy pamiętać, żeby zmniejszyć spożycie kwasów omega-6. Zbyt duża ilość kwasów omega-6 do kwasów omega-3 może nasilać stany zapalne, czego osoby chore na reumatoidalne zapalenie stawów chcą uniknąć za wszelką cenę.
Zamieńmy białe pieczywo na pełnoziarniste
Jeżeli do tej pory na naszym stole królowało białe pieczywo, powinniśmy to zmienić. Nie ma ono praktycznie żadnych wartości odżywczych i nie pomoże nam w leczeniu stanów zapalnych stawów. Zamiast białego pieczywa dobrze jest wybierać wysokiej jakości pieczywo pełnoziarniste. Jego największym atutem jest wysoka zawartość błonnika pokarmowego, który obniża wskaźnik stanu zapalnego (CRP). Co więcej posiada ono niski indeks glikemiczny, co sprawia, że po jego spożyciu czujemy się syci i przez wiele godzin mamy energię. Jest to bardzo ważne, gdyż reumatoidalnemu zapaleniu stawów często towarzyszy ogólne osłabienie organizmu i chroniczne zmęczenie.
Inne produkty bogate w błonnik, które powinniśmy włączyć do naszej diety to gruboziarniste kasze, otręby, brązowy ryż.
Postawmy na witaminę D
Witamina D jest bardzo ważna dla każdej osoby chorującej na reumatoidalne zapalenie stawów, gdyż charakteryzuje się ona silnym, przeciwzapalnym działaniem. Wprawdzie witamina ta może być wytwarzana przez nasz organizm – na skutek ekspozycji skóry na działanie promieniowania słonecznego, jednak podczas chłodniejszych miesięcy zaleca się jej suplementację. Osobom starszym zalecana jest suplementacja witaminą D przez cały rok.
Warto zdawać sobie sprawę, że pewne ilości witaminy D znajdują się w pożywieniu. Znajdziemy ją między innymi w rybach.
Nie zapominajmy o białku
Białko odgrywa bardzo ważną rolę w diecie osoby chorującej na reumatoidalne zapalenie stawów. Jest ono tak istotne, gdyż jest budulcem chrząstki i struktur okołostawowych. Białko jest zawarte zarówno w produktach pochodzenia zwierzęcego (jest to białko pełnowartościowe, czyli takie które zawiera komplet aminokwasów), jak i roślinnego. Znajdziemy je w mięsie (wybierajmy mięso chude, gdyż tłuste zawiera nasycone kwasy tłuszczowe, które działają prozapalnie), chudych serach i twarogach, mleku o obniżonej zawartości tłuszczu, a także rybach. Produkty roślinne, które są źródłem białka to między innymi fasola, ciecierzyca, soczewica, groch, razowe pieczywo, niełuskany ryż.
Jedzmy duże ilości warzyw i owoców
Osoba, która chce zadbać o kondycję swoich stawów powinna codziennie spożywać duże ilości warzyw i owoców. Są one niezastąpionym źródłem witamin i minerałów. Co więcej zawierają ogromne ilości antyoksydantów, które charakteryzują się działaniem przeciwzapalnym.
Szczególnie korzystny wpływ na nasze stawy mają czosnek i cebula. Ich silne, przeciwzapalne działanie wynika z obecności kwercetyny, allicyny i związków siarki.
Postawmy na przyprawy o właściwościach przeciwzapalnych
Jeżeli cierpimy na reumatoidalne zapalenie stawów, powinniśmy zadbać, żeby w naszej kuchni nie zabrakło przypraw o działaniu przeciwzapalnym. Nadadzą one naszym potrawom niepowtarzalnego aromatu, a dodatkowo będą leczyły nasze stawy.
Przyprawy o szczególnie korzystnych właściwościach to kurkuma, cynamon, chrzan, anyż, goździki, imbir, majeranek, cząber, mięta, szałwia, czy bazylia.
Warto kupować przyprawy od sprawdzonych dostawców, gdyż tylko pewne źródło gwarantuje nam, że będą one najwyższej jakości.
Warto jeść galaretki
Często możemy spotkać się z opinią, że w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów dobrze jest jak najczęściej jeść galaretki. Zawierają one żelatynę, która regeneruje stawy. Dobrze sprawdzą się galaretki owocowe, rybne, a także mięsne.
Oprócz galaretek bardzo pomocny może okazać się kolagen, a także suplementy diety zawierające chrząstkę rekina.
Dieta przy reumatoidalnym zapaleniu stawów – jakich produktów bezwzględnie unikać?
Reumatoidalne zapalenie stawów może być sygnałem, że stosujemy niewłaściwą dietę i prowadzimy nieodpowiedni tryb życia. Kiedy zaobserwujemy u siebie objawy tej choroby, powinniśmy szczególnie zwracać uwagę, na produkty, które znajdują się na naszych talerzach.
Z menu należy bezwzględnie wyeliminować żywność wysoko przetworzoną, która sprzyja tworzeniu się stanów zapalnych. Tego typu produkty zawierają wiele związków mających zgubny wpływ na nasze zdrowie. Unikamy produktów typu fast food, zup w torebkach, prażynek, chipsów, słodyczy, słodzonych soków, gazowanych napojów.
Złym wyborem jest mocna herbata, kawa, czy napoje alkoholowe, które nie tylko zmniejszają przyswajalność białka, ale też sprawiają, że nasz organizm gorzej przyswaja wapń.
Dobrze jest zrezygnować z oleju słonecznikowego, a także oleju kukurydzianego. Są one niewskazane ze względu na wysoką zawartość kwasu arachidowego, który w dużych ilościach przyczynia się do powstawania stanów zapalnych. Oleje te warto zastąpić olejem lnianym lub rzepakowym, w których składzie znajdziemy duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3.
Ze względu na wysoką zawartość kwasu arachidowego należy ograniczyć również podroby, tłuste mięso, tłuste mleko i jego przetwory, jaja, wędliny, tłuste sery i twarogi.
Krótkie głodówki sposobem na reumatoidalne zapalenie stawów
Głodówki zazwyczaj kojarzą się nam z restrykcyjnymi dietami odchudzającymi, które nie przynoszą efektów i mogą szkodzić zdrowiu. Warto mieć świadomość, że w pewnych sytuacjach głodówki mogą nam sprzyjać. Już czterodniowa głodówka może na tyle oczyścić nasz organizm, ze stan zapalny ustąpi.
Podczas głodówki nie można nic jeść, należy za to pić duże ilości wody mineralnej, ewentualnie soków warzywnych i owocowych. Jeżeli nasz stan zdrowia pozostawia wiele do życzenia, zastosowanie głodówki powinniśmy skonsultować z lekarzem.
Kurację oczyszczającą najlepiej jest zaplanować na dni wolne od pracy. Zwłaszcza w pierwszych dniach może ona powodować wiele efektów ubocznych takich jak osłabienie, bóle i zawroty głowy, problemy z pamięcią i koncentracją, dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Wszystkie te dolegliwości ustąpią po kilku dniach, jednak dobrze, żebyśmy w tym czasie nie mieli żadnych obowiązków.
Jak się odżywiać po zakończeniu głodówki?
Kuracja oczyszczająca może nam przynieść wiele korzyści (jej efekty w wielu wypadkach są bardzo trwałe), pod warunkiem, że po jej zakończeniu nie powrócimy do naszych dawnych przyzwyczajeń żywieniowych.
Nasza dieta po zakończeniu oczyszczania powinna opierać się na produktach jak najmniej przetworzonych. Zamiast trzech dużych posiłków dziennie, spożywamy pięć mniejszych dań. W naszym menu powinno znaleźć się przynajmniej pięć produktów zbożowych, nawet kilogram warzyw i dwie porcje owoców. Jaja są niezwykle zdrowe, a jednocześnie działają prozapalnie, dlatego zaleca się ograniczenie ich do trzech sztuk tygodniowo.
Jeżeli chodzi o mięso i ryby – w ciągu dnia możemy sobie pozwolić jedynie na jedną porcję. Mogą stanowić dodatek do obiadu lub śniadania.
Bardzo ważne jest dbanie o prawidłowe nawodnienie organizmu. Duże ilości płynów pomogą również oczyścić nasz organizm z toksyn. Do picia wybieramy niegazowaną wodę mineralną lub źródlaną. Warto też postawić na zieloną herbatę, soki warzywne i owocowe, a także zioła.
Reumatoidalne zapalenie stawów – przykładowy jadłospis
Śniadanie: chudy biały ser, szczypiorek, ogórek i rzodkiewka, dwie kromki dobrej jakości pełnoziarnistego pieczywa, szklanka soku pomidorowego
II śniadanie: pomarańcz, gruszka, kilka orzechów, zielona herbata
Obiad: pierś z indyka gotowana na parze, kasza jaglana, surówka z buraków, jabłka, czosnku i cebuli
Podwieczorek: chudy jogurt naturalny z dodatkiem nasion chia i wiśni
Kolacja: kromka pieczywa pełnoziarnistego, samodzielnie przygotowany hummus (zmielona ciecierzyca z dodatkiem pasty sezamowej) z dodatkiem kurkumy, papryka pokrojona w paseczki, napar z rumianku.
