Dieta paleo w ostatnich latach zdobyła sobie ogromną popularność. Jej twórcy wzorowali się na diecie naszych praprzodków, a konkretnie człowieka ery paleolitu. W wielu wypadkach dieta paleo wymaga od nas znacznych modyfikacji jadłospisu. Jakie są główne założenia tego sposobu odżywiania? Jakie produkty są dozwolone, a jakie zakazane? Jak wygląda przykładowy jadłospis na diecie mającej imitować styl żywienia człowieka paleolitu?
Dieta paleo – główne założenia
Paleo dieta zakłada próbę naśladowania stylu żywienia charakterystycznego dla człowieka ery paleolitu. Twórcy tej diety są zdania, że z punktu widzenia ewolucji człowieka rolnictwo wynaleziono stosunkowo niedawno, a organizm człowieka nie zdołał przystosować się do spożywania żywności będącej wytworem rolnictwa. Przez większą część istnienia ludzkiego gatunku odżywialiśmy się bowiem inaczej. Ich zdaniem prehistoryczny człowiek był zdrowy i pełen energii, bez problemu również udawało mu się zachować prawidłową masę ciała. Wraz z wynalezieniem rolnictwa i radykalną zmianą stylu życia przyszły choroby, z którymi borykamy się do dziś.
Oczywiście współczesny człowiek nie może w stu procentach skopiować sposobu odżywiania swoich praprzodków. Trudno wyobrazić sobie wyjścia na polowania, jednak w dużej mierze można go naśladować. Przede wszystkim bardzo ważnym elementem takiej diety jest mięso. Co więcej konieczne jest wykluczenie z menu mąki, kasz, ryżu – tego wszystkiego, czego prowadzący koczownicze życie człowiek nie znał.
Można spożywać ryby i owoce morza, jaja, a także część warzyw i owoców. Człowiek ery paleolitu uzupełniał białkowo tłuszczową dietę pestkami, orzechami, grzybami i owocami jagodowymi, które udało się mu zebrać.
Warunkiem absolutnie koniecznym jest unikanie produktów wysoko przetworzonych, z którymi nasz gatunek ma kontakt dopiero od niedawna.
Twórcy i zwolennicy paleo diety są zdania, że ten sposób żywienia jest korzystny dla naszego zdrowia, a co więcej pomaga osiągnąć i utrzymać szczupłą sylwetkę.
Dieta paleo – produkty dozwolone
Nie mamy stuprocentowej pewności co jedli nasi praprzodkowie, jednak możemy z dużym prawdopodobieństwem przypuszczać, że ich dieta bazowała na produktach pochodzenia zwierzęcego. Mogli jeść mięso zwierząt, które upolowali, ryby i owoce morze, które udało się im złowić. Na diecie paleo można spożywać różne gatunki mięsa. W ich diecie nie było hodowlanego drobiu. Szczególnie zalecane są:
- dziczyzna (na przykład dzik, sarna, przepiórka, jeleń),
- wołowina,
- cielęcina,
- jagnięcina.
W przypadku ludów, które miały dostęp do morza, ważnym elementem diety były ryby i owoce można. Tak więc na diecie paleo możemy sięgać po:
- dorsza,
- halibuta,
- pstrąga,
- łososia,
- tuńczyka,
- śledzia,
- czy choćby flądrę.
Dobrym wyborem są również krewetki, ślimaki, małże, ośmiornice, czy ostrygi.
Ważnym produktem w diecie człowieka paleolitu były również jajka. Twórcy paleo diety zalecają te pochodzące z chowu ekologicznego, gdyż są one najbliższe tym, do których dostęp mieli ludzie prehistoryczni.
Tłuszcze są bardzo ważnym elementem paleo diety, choć należy kłaść nacisk przede wszystkim na tłuszcze pochodzenia zwierzęcego. Od czasu do czasu można sobie również pozwolić na oliwę z oliwek, olej kokosowy, awokado, pestki dyni i słonecznika, różnego rodzaju orzechy i masło.
Jeżeli chodzi o warzywa i owoce – zdecydowanie warto włączyć je do menu. Należy jednak unikać takich, które zawierają duże ilości skrobi. Zdecydowanie dobrym pomysłem jest spożywanie owoców i warzyw sezonowych.
Paleo dieta – jakich produktów unikać?
Podczas stosowania paleo diety należy unikać żywności wysoko przetworzonej. Całkowicie zabronione są dania typu fast-food, słodycze, słodzone soki, napoje gazowane. Unikamy również mleka i jego przetworów.
Oczywiście konieczne jest wykluczenia zbóż w każdej postaci. Rezygnujemy z kasz, ryżu, mąki, pieczywa, ciast i ciasteczek.
Jak często jeść?
Twórcy paleo diety odrzucają zalecenia wielu współczesnych dietetyków, którzy przekonują, że warto jeść pięć posiłków dziennie, najlepiej co trzy godziny. W przypadku ludzi paleolitu, którzy jedli tylko to, co udało się im upolować było to praktycznie niemożliwe. Jeżeli w danym momencie nie mieli oni dostępu do żywności – po prostu głodowali. Ludzki organizm jest więc dostosowany do okresowego głodu. Nie funkcjonuje również zasada regularnych posiłków.
Na diecie paleo zaleca się zazwyczaj spożywanie trzech posiłków dziennie.
Kto powinien zainteresować się dietą paleo?
Twórcy diety paleo przekonują, że ma ona korzystny wpływ na każdego człowieka, niezależnie od płci, wieku, czy stanu zdrowia. Zdaniem niektórych dieta człowieka prehistorycznego może wyleczyć wiele chorób cywilizacyjnych, takich jak choroby układu krążenia, tarczycy, cukrzyca, choroby autoimmunologiczne.
Dieta paleo na odchudzanie?
Dieta paleo polecana jest osobom pragnącym zrzucić nadprogramowe kilogramy. Nie zakłada ona liczenia kalorii, jednak dieta ta zakłada rezygnację z węglowodanów prostych, które w większości wypadków są główną przyczyną nadwagi.
Dieta paleo – krytyka
Paleo dieta ma równie wielu przeciwników co zwolenników. Przeciwnicy tego sposobu żywienia przekonują, że dieta jest niedoborowa – w większości przypadków nie pozwala pokryć zapotrzebowania człowieka na niezbędne substancje odżywcze, co sprawia, że konsekwencją jej długotrwałego stosowania są niedobory.
Dodatkowo współcześnie mało kto ma dostęp do dobrej jakości mięsa. Na tego typu diecie zaleca się spożywanie dużych ilości mięsa, które współcześnie może zawierać wiele substancji, które mają niekorzystny wpływ na ludzkie zdrowie. Duży problem jest także z rybami i owocami morza, które współcześnie są zanieczyszczone między innymi metalami ciężkimi. Jedzenie ich w dużych ilościach może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia.
Przeciwnicy paleo diety przekonują, że założenie, że człowiek nie jest przystosowany do spożywania wytworów rolnictwa jest błędem. Tak naprawdę nie mamy pewności, że ewolucja naszego układu pokarmowego rzeczywiście nie nadąża za zmianami. Dobrym przykładem przeczącej teorii paleo diety jest posiadanie przez dorosłych ludzi genów odpowiedzialnych za trawienie laktozy.
Warto zaznaczyć, że nie tylko człowiek, ale również rośliny i zwierzęta, którymi żywili się ludzie epoki paleolitu także przeszły ewolucję. W praktyce oznacza to, że nie istnieje już żywność, którą moglibyśmy określić jako paleo.
Argumentem przeciw diecie paleo jest także fakt, że zakłada ona wykluczenie (lub znaczne ograniczenie) roślin strączkowych, a także niektórych warzyw będących ważnym źródłem błonnika. Z perspektywy zdrowego odżywiania nie jest to najbardziej korzystne rozwiązanie.
Dieta paleo – przykładowy jadłospis
Menu na diecie paleo różni się znacznie od większości popularnych diet. Przede wszystkim nie ma tu mowy o liczeniu kalorii. Jemy do chwili aż poczujemy sytość. Menu należy układać w taki sposób, żeby zawierało stosunkowo dużo białka pochodzenia zwierzęcego, warzywa i owoce charakteryzujące się niską zawartością skrobi, średnie ilości tłuszczów (z przewagą tłuszczów pochodzenia zwierzęcego).
Warto zdawać sobie sprawę, że dieta paleo może być niedoborowa. Z tego względu warto rozważyć suplementację.
Śniadanie: trzy jajka, papryka, gruszka, garść orzechów.
Obiad: duszona wołowina, cebula, pieczona dynia, garść jagód, garść pestek dyni.
Kolacja: sałatka z rukoli, pomidora, pestek słonecznika, ogórka, łosoś.
Dieta paleo – jak zacząć?
Twórcy diety paleo zalecają unikania radykalnych zmian żywieniowych. Jest to szok dla naszego organizmu, dlatego mało prawdopodobne jest, że taka zmiana zakończy się sukcesem. Znacznie lepszym pomysłem jest metoda małych kroków. Możemy zacząć od eliminacji żywności wysoko przetworzonej, a następnie przejść do zwiększania spożycia produktów pochodzenia zwierzęcego.
Przed rozpoczęciem paleo diety dobrze jest wykonać podstawowe badania krwi, a następnie uważnie obserwować swój organizm.
Warto zdawać sobie sprawę, że w pierwszych dniach diety możemy czuć się nie najlepiej. Jest to tym bardziej prawdopodobne, jeżeli dotychczas podstawą naszego menu były węglowodany i przetworzona żywność. Z czasem nasz organizm powinien zacząć przyzwyczajać się do nowego stylu żywienia. W pierwszych dniach diety unikajmy intensywnej aktywności fizycznej.
