Dieta dr Ornisha cieszy się dużą popularnością w Stanach Zjednoczonych. Jej twórca obiecuje efekty w postaci poprawy zdrowia i uzyskania szczupłej sylwetki? Na czym polega dieta dr Ornisha? Czy jest ona bezpieczna dla zdrowia?
Czym jest dieta dr Ornisha?
Dieta dr Ornisha to sposób odżywiania stworzony przez amerykańskiego kardiologa. Ma ona dwa zadania – po pierwsze umożliwić nam utratę nadprogramowych kilogramów, po drugie poprawić kondycję naszego układu krążenia. Dieta powstała w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to jej twórca – doświadczony kardiolog i profesor medycyny zauważył zależność pomiędzy otyłością, a chorobami układu krążenia. Większość pacjentów, która zgłaszała się do niego z problemami układu sercowo-naczyniowego była bowiem otyła. Doktor wypróbował dietę na swoich pacjentach i stwierdził, że obniżenie masy ciała może realnie poprawić stan zdrowia chorego. W skrócie można powiedzieć, że dieta dr Ornisha to niskotłuszczowa dieta wegetariańska.
Jakie są zasady diety dr Ornisha?
Jedną z najważniejszych zasad diety dr Ornisha jest rezygnacja z mięsa. Kardiolog uznał mięso za żywność niebezpieczną, źródło nasyconych kwasów tłuszczowych i cholesterolu. Twierdzi on (a po nim ogromna ilość współczesnych dietetyków), że to właśnie mięso przyczynia się do rozwoju chorób układu krążenia. Co więcej zaleca wykluczyć z diety każdy rodzaj mięsa – nawet chude mięso drobiowe.
Dieta dr Ornisha nie wymaga od nas liczenia kalorii. Podczas jej stosowania można najadać się do syta, należy jednak pamiętać, żeby posiłki komponować jedynie z produktów dozwolonych.
Osoby decydujące się na sposób odżywiania stworzony przez dr Ornisha zobowiązane są ograniczyć również spożycie tłuszczów pochodzenia roślinnego. Dieta zalecana przez Instytut Żywności i Żywienia zakłada, że tłuszcze stanowią nawet trzydzieści procent naszego dziennego zapotrzebowania energetycznego. Na diecie dr Ornisha trzeba zredukować je do dziesięciu procent. Źródłami tłuszczów mają być przede wszystkim oleje i nasiona. W diecie tej dominują kwasy tłuszczowe omega-6.
Zaleca się również ograniczenie ilości białka. W menu dr Ornisha stanowi ono maksymalnie piętnaście procent dziennego zapotrzebowania energetycznego. Możemy pozwolić sobie jedynie na białko roślinne. Należy pamiętać, że białko roślinne jest niepełnowartościowe (oznacza to, że nie dostarcza nam wszystkich niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania naszego organizmu aminokwasów). Możemy jednak poprawić jego profil łącząc je na przykład z pieczywem pełnoziarnistym (sama pasta z fasoli to niepełnowartościowe białko, jednak, gdy podamy ją na kromce chleba pełnoziarnistego, dostarczymy sobie wszystkich niezbędnych aminokwasów).
Dieta dr Ornisha opiera się przede wszystkim na węglowodanach – stanowią one nawet trzy czwarte wszystkich spożywanych produktów. Bardzo duże znaczenie ma jednak to, po jakie węglowodany sięgniemy. Zdecydowanie dobrze jest wybierać takie, które zawierają dużo błonnika (a tym samym charakteryzują się niskim indeksem glikemicznym). Błonnik zapewnia nam uczucie sytości na długi czas, a dodatkowo zmniejsza wchłanianie tłuszczów w przewodzie pokarmowym. Właściwości te mogą pomóc osobom pragnącym pozbyć się nadprogramowych kilogramów.
W diecie dr Ornisha nie może zabraknąć warzyw i owoców (jednocześnie należy podkreślić, ze warzywa powinny dominować nad owocami). Posiadają one wiele zalet. Przede wszystkim są źródłem cennych witamin i minerałów, a także innych substancji, które korzystnie wpływają na stan naszego zdrowia. Dzięki wysokiej zawartości błonnika zapewniają nam sytość, przez co łatwiej jest nam wytrwać na diecie.
Wszystkie produkty znajdujące się na naszym talerzu powinny być jak najmniej przetworzone. Konieczne jest wykluczenie z menu żywności typu fast food, słonych przekąsek, słodyczy, napojów gazowanych.
Osoby cierpiące na choroby układu sercowo-naczyniowego powinny pamiętać o wykluczeniu z menu soli i kofeiny. Dr Ornish uważa, że przyspieszają one rozwój chorób krążenia. Rezygnujemy więc z kawy, coli, herbaty, napojów energetycznych. Przestajemy solić i uważnie czytamy etykiety (sól jest obecna w ogromnej ilości produktów spożywczych).
Dr Ornish rekomenduje jeść często (nawet pięć razy dziennie) w regularnych odstępach czasu. Posiłki powinny być niewielkie, a jednocześnie muszą dawać nam uczucie sytości. Ważne jest, żeby jeść powoli i dokładnie przeżuwać każdy kęs.
Produkty dozwolone na diecie dr Ornisha
Dr Ornish podzielił dozwolone produkty spożywcze na pięć grup. W pierwszych trzech grupach znajduje się żywność, która powinna stanowić większość naszego menu. Z pozostałych dwóch grup możemy czerpać umiarkowanie, choć najlepiej jest wykluczyć tego typu żywność.
W grupie pierwszej znajdują się niskokaloryczne warzywa, owoce, zboże, produkty sojowe. A także beztłuszczowe mleko i białka jaj.
Grupa druga to przede wszystkim tłuszcze roślinne – oleje (na przykład olej lniany, rzepakowy), oliwa z oliwek, awokado, pestki i orzechy. Dr Ornish zalicza do tej grupy również napoje bezkofeinowe czy produkty mleczne, w których zawartość tłuszczu nie jest większa niż jeden procent.
Do grupy trzeciej zaliczamy owoce morza, węglowodany rafinowane, margaryny, oleje, w których stosunek kwasów omega-6 do omega-3 jest wysoki, a także margaryny miękkie i słodycze.
Grupa czwarta to twarde margaryny, majonez, drób, ryby, ciasta, produkty mleczne z dużą zawartością tłuszczu.
W grupie piątej znajdują się czerwone mięso, smażone mięso drobiowe, masło, śmietana, żółtka jaj, podroby, smażone ryby.
Wybierając produkty z poszczególnych grup musimy pamiętać, że w ciągu dnia możemy spożywać dziesięć procent tłuszczów, piętnaście procent białka i siedemdziesiąt pięć procent węglowodanów.
Jakie efekty można uzyskać stosując dietę dr Ornisha?
Twórca diety przekonuje, że jego jadłospis pozwala schudnąć nawet pięć kilogramów w ciągu miesiąca, bez liczenia kalorii i odczuwania głodu. Spalanie tkanki tłuszczowej przebiega stopniowo, co jest zdecydowanie bezpieczniejsze niż błyskawiczna utrata wagi.
Od lat siedemdziesiątych dieta dr Ornisha została przetestowana przez wielu lekarzy, którzy często potwierdzali jej skuteczność. U pacjentów, którzy ją stosowali zauważono nie tylko ubytek nadprogramowych kilogramów, ale też poprawę stanu zdrowia (dotyczy to szczególnie chorób układu sercowo-naczyniowego, choć nie tylko).
Kto szczególnie powinien zainteresować się dietą dr Ornisha?
Dr Ornish przekonuje, że jego dieta może przynieść wiele korzyści ludziom zmagającym się z nadwagą i otyłością, z chorobami serca, miażdżycą, nadciśnieniem tętniczym. Żeby zastosować tę dietę niezbędna jest dobra tolerancja roślin strączkowych, gdyż to one będą dla nas głównym źródłem białka.
Dieta nie jest natomiast zalecana kobietom w ciąży i karmiących piersią, cierpiącym na nietolerancję glutenu, anemię, osteoporozę. Nie powinno się jej stosować także u dzieci i młodzieży.
Czy dieta doktora Ornisha jest bezpieczna dla zdrowia?
Osoby, które myślą o zastosowaniu diety dr Ornisha powinny mieć świadomość, że powstała ona w latach siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Od tamtego czasu w dietetyce wiele się zmieniło. Wiemy, że margaryny zawierają niebezpieczne dla naszego zdrowia tłuszcze trans, dlatego coraz więcej osób ich unika. Oparcie diety na warzywach i owocach dziś również mniej uzasadnione niż jeszcze pięćdziesiąt lat temu. W latach siedemdziesiątych warzywa i owoce były znakomitym źródłem witamin. Obecnie mogą zawierać nawet o ponad dziewięćdziesiąt procent mniej tych składników. Kiedy kupujemy warzywa w supermarkecie, musimy liczyć się z faktem, że spożywamy przede wszystkim błonnik i wodę. Ich odżywczy wpływ na nasz organizm został bardzo ograniczony.
Współcześnie coraz częściej podważa się opinie o szkodliwości mięsa i tłuszczów. Choroby układu krążenia wcale nie muszą być wywołane ich spożywaniem. Znacznie większe znaczenie ma styl życia, to, czy w naszym menu dominuje żywność wysokoprzetworzona. Problemy kardiologiczne po części spowodowane są czynnikami genetycznymi, ale także stresem, który ma niszczący wpływ na nasz organizm. W przypadku schabowego z ziemniakami, czynnikiem szkodliwym może być nie sam schab, a sposób obróbki termicznej (smażenie bardzo nam szkodzi).
Poważnym zarzutem wobec diety dr Ornisha jest fakt, iż jest ona niedoborowa. Zakłada wykluczenie całych grup produktów spożywczych, dlatego zwiększa ryzyko wystąpienia niedoborów żywieniowych. Osoby, które zdecydują się na regularne stosowanie tej diety muszą liczyć się z niedoborami witaminy B12 i niektórych aminokwasów egzogennych. W dłuższej perspektywie czasu niedobory te mogą doprowadzić do poważnych schorzeń.
Radykalne ograniczenie spożycia tłuszczów może sprawić, że zagrożą nam niedobory witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Może dojść także do zaburzeń funkcjonowania układu nerwowego. Dr Ornish mógł nie zdawać sobie sprawy, że tłuszcz jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania naszego mózgu.
Warto dodać, że długotrwałe stosowanie diety niskotłuszczowej może doprowadzić do zaburzeń hormonalnych. Dieta Ornisha dostarcza nam też nieprawidłowej ilości kwasów tłuszczowych – kwasów omega-6 jest tu zbyt dużo w stosunku do kwasów omega-3. To może być z kolei przyczyną pojawienia się niebezpiecznych stanów zapalnych.
Choć dieta dr Ornisha może przynieść efekty, jeżeli cierpimy na otyłość i choroby krążenia, powinniśmy pomyśleć o zastosowaniu diety, w której uwzględnione będą najnowsze odkrycia nauki. Jest wiele diet, które poprawią kondycję naszego organizmu, nie spowodują natomiast skutków ubocznych.
