Choroby cywilizacyjne – czym są, czynniki ryzyka, leczenie i profilaktyka

0

Choroby cywilizacyjne, nazywane również chorobami XXI wieku są nierozerwalnie związane z postępem technologicznym. Dotykają one zarówno młodszych, jak i starszych. Czym dokładnie są choroby cywilizacyjne? W jaki sposób możemy z nimi walczyć?

Czym są choroby cywilizacyjne?

Choroby cywilizacyjne to dolegliwości pośrednio i bezpośrednio związane z postępem cywilizacyjnym. Występują one powszechnie w krajach wysokorozwiniętych. Dotykają one osób w różnym wieku – zarówno mężczyzn, jak i kobiety. Wśród chorób cywilizacyjnych znajdują się choroby układu krwionośnego, nerwowego, oddechowego czy pokarmowego.

Co przyczynia się do rozwoju chorób cywilizacyjnych?

Przyczyn chorób cywilizacyjnych jest wiele. Wyróżniamy przyczyny pośrednie i bezpośrednie. Pośrednio do pogorszenia stanu zdrowia przyczynia się skażenie środowiska naturalnego, permanentny hałas, promieniowanie, nowe technologie, których skutków ich twórcy nie są w stanie przewidzieć. Problemem są również zmiany klimatyczne czy intensyfikacja produkcji rolnej.

Hałas jest stałym doświadczeniem człowieka żyjącego w wielkim mieście. Choć po pewnym czasie się do niego przyzwyczajamy, ma on negatywny wpływ na nasze zdrowie i psychikę. Hałas może doprowadzić do uszkodzenia narządu słuchu, jest groźny również wtedy, gdy jego natężenie nie jest zbyt wysokie. Sprawia on, że nie możemy dobrze wypocząć, często cierpimy na bezsenność, z czasem powoduje on poważne zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego, pokarmowego i krwionośnego.

Współczesny człowiek pije skażoną wodę, spożywa pokarm zanieczyszczony toksynami, oddycha zanieczyszczonym powietrzem. Wszystko to odbija się na jego stanie zdrowia.

Żyjąc w XXI wieku nie wyobrażamy sobie funkcjonowania bez komputerów i smartfonów. Zazwyczaj są one nam niezbędne również do pracy. Często nie zdajemy sobie sprawy, że ujemnie wpływają one na nasze zdrowie. Za ich sprawą jesteśmy stale narażeni na oddziaływanie fal elektromagnetycznych, co więcej wytwarzają one szkodliwe dla zdrowia chemiczne substancje.

Bezpośrednimi przyczynami złego stanu zdrowia człowieka żyjącego w XXI wieku jest jego styl życia. Jednym z najpoważniejszych problemów jest niewłaściwe odżywianie się. Współcześnie mamy niemal nieograniczony dostęp do jedzenia. W połączeniu z chronicznym brakiem czasu prowadzi to do częstego spożywania produktów typu fast food, które mają niewiele właściwości odżywczych, są za to pełne niezdrowych chemicznych dodatków i nasyconych kwasów tłuszczowych. Inne bezpośrednie czynniki przyczyniające się do pogorszenia zdrowia to palenie papierosów, spożywanie alkoholu, życie w ciągłym stresie, brak aktywności fizycznej.

Najczęściej występujące choroby cywilizacyjne

Współczesny człowiek znacznie częściej niż jego przodkowie cierpi na różnego rodzaju alergie. Choć w pewnym stopniu mogą być one uwarunkowane genetycznie, głównymi przyczynami ich występowania czynniki środowiskowe. Alergie pojawiają się na skutek oddychania zanieczyszczonym powietrzem, wdychania dymu papierosowego, problemem mogą być również sterylne warunki panujące w naszych domach. Wychowywanie się w takich warunkach sprawia, że układ odpornościowy staje się nadwrażliwy i zaczyna negatywnie reagować na substancje, które nie są dla niego prawdziwym zagrożeniem.

Współcześnie przyczyną śmierci największej liczby ludzi są choroby układu krążenia. Nadciśnienie tętnicze i miażdżyca są prawdziwą plagą w XXI wieku. Choć w niektórych wypadkach choroby układu krążenia są uwarunkowane genetycznie, często sami przyczyniamy się do ich wystąpienia. Niewłaściwa dieta i siedzący styl życia sprawiają, że układ ten nie jest w stanie funkcjonować prawidłowo. Do ich wystąpienia przyczynia się również zanieczyszczone powietrze. Najdrobniejsze cząsteczki smogu niezauważone przedostają się do naszych płuc, a stamtąd do krwi, co z czasem powoduje poważne choroby.

Człowiek XXI wieku bardzo często choruje na nowotwory. Do ich wystąpienia przyczyniają się czynniki genetyczne a także środowiskowe. Substancje rakotwórcze znajdują się wszędzie – w żywności, powietrzu, którym oddychamy, żywności, którą spożywamy na co dzień. Zaszkodzić może nam nawet woda, która najczęściej dostępna jest w plastikowych butelkach.

 

Inną poważną chorobą cywilizacyjną jest cukrzyca, a szczególnie cukrzyca typu II. Jest ona spowodowana przede wszystkim złą dietą i brakiem aktywności fizycznej. Choroba ta jest niebezpieczna tym bardziej, że w początkowych stadiach nie daje charakterystycznych objawów. Z kolei niepodjęcie na czas leczenia może prowadzić do uszkodzenia nerek, naczyń krwionośnych, a także wystąpienia chorób oczu i serca.

Powszechnym problemem w społeczeństwach wysokorozwiniętych są nadwaga i otyłość. Brak ruchu i nieodpowiednia dieta, a dodatkowo stres sprawiają, że zaczynamy tyć. Należy mieć świadomość, że nadmiar kilogramów nie jest tylko problemem natury estetycznej. Przyczynia się on do rozwoju wielu poważnych chorób, a w skrajnych wypadkach prowadzi nawet do śmierci. Zła dieta jest również przyczyną częstego występowania chorób układu pokarmowego, takich jak na przykład wrzody żołądka i dwunastnicy.

Warto wspomnieć także o chorobach psychicznych, na które narażone są osoby w każdym przedziale wiekowym, jednak częściej u osób młodych. Choć po części są one spowodowane czynnikami genetycznymi, postęp cywilizacyjny sprawia, że chorujemy znacznie częściej niż dawniej. Przyczyną zaburzeń psychicznych może być życie w ciągłym stresie, problemy w relacjach międzyludzkich, a także nieodpowiednie odżywianie, brak ruchu, czy oddychanie zanieczyszczonym powietrzem. Często każdy z tych czynników po części doprowadza do wystąpienia choroby. Współcześnie najczęściej spotykane choroby psychiczne to nerwica, depresja czy zaburzenia lękowe.

Jak walczyć z chorobami cywilizacyjnymi – czynniki pośrednie

Choć ilość chorób cywilizacyjnych, na które jesteśmy narażeni może przytłaczać, pozytywną wiadomością jest fakt, że nie jesteśmy wobec nich całkowicie bezradni. Zdecydowanie najtrudniej jest walczyć z pośrednimi przyczynami występowania chorób takimi jak na przykład zanieczyszczenie środowiska czy natężony hałas. Najlepszym rozwiązaniem byłoby zamieszkanie z dala od miasta, najlepiej nad morzem, choć w większości wypadków jest to niemożliwe. Warto jednak zrobić wszystko, żeby poprawić jakość naszego życia.

Jeżeli mieszkamy przy ruchliwej ulicy lub w centrum miasta, naszym problemem prawdopodobnie jest hałas. W takiej sytuacji warto zadbać o dźwiękoszczelne drzwi i okna, a także wyciszenie mieszkania. Efekty mogą przerosnąć nasze oczekiwania. Człowiek żyjący w wielkim mieście często ma problemy wynikające z zaburzenia rytmu dobowego. Całkowita ciemność sprawia, że nasz organizm zaczyna wytwarzać melatoninę – hormon snu. Co jednak zrobić, kiedy w naszym domu niezależnie od pory jest widno? Jedynym rozwiązaniem wydaje się zacienienie okien – w tym celu doskonale sprawdzą się specjalne rolety do sypialni. Należy również pamiętać o wyłączaniu sprzętu elektronicznego na noc. W sytuacji, kiedy nasz telefon musi pozostać włączony, pozostawmy go w innym pomieszczeniu.

Współcześnie wiele chorób cywilizacyjnych spowodowanych jest zanieczyszczeniem powietrza. Jest to poważny problem zwłaszcza w Polsce, która pod względem zanieczyszczonego powietrza znajduje się w czołówce krajów europejskich. Nie jesteśmy w stanie sprawić, że nasi sąsiedzi zaczną natychmiast używać ekologicznego opału, jednak możemy poprawić stan powietrza w naszym mieszkaniu. Do tego celu służą oczyszczacze powietrza, które są w stanie pochłonąć niemal sto procent zanieczyszczeń. Dzięki nim możemy oddychać czystym powietrzem w domowym zaciszu. Problemy zaczynają się w momencie, kiedy wychodzimy na zewnątrz. Współcześnie jedynym rozwiązaniem chroniącym nas przed wdychaniem smogu są maski antysmogowe. Nie są one najbardziej efektowne, jednak w okresach największego skażenia powietrza, nasze zdrowie powinno być najważniejsze.

Znacznie łatwiej jest sobie poradzić z problemem zanieczyszczonej wody. Unikajmy picia wody z kranu, nawet jeżeli sanepid zapewnia nas, że jest ona czysta. Dobrym pomysłem jest wykorzystanie filtrów do wody. Możemy wybrać filtry do zamontowania na kranie lub specjalne dzbanki z filtrem. Choć woda po przefiltrowaniu pozbawiona jest zanieczyszczeń, brakuje w niej cennych dla zdrowia minerałów. Ten problem możemy rozwiązać dodając do niej niewielkich ilości soli himalajskiej.

Prawdziwym wyzwaniem dla człowieka, który chce uniknąć chorób cywilizacyjnych jest żywność. Współcześnie na półkach sklepowych znajdziemy wiele produktów zawierających konserwanty, wzmacniacze smaku i inne substancje chemiczne, które bardzo niekorzystnie wpływają na nasze zdrowie. Przede wszystkim powinniśmy każdorazowo czytać etykiety. Choć początkowo może wydawać się to trudne, z czasem nauczymy się rozszyfrowywać oznaczenia wszystkich chemicznych dodatków. Wybierajmy produkty o jak najkrótszych składach, jeżeli tylko mamy taką możliwość – kupujmy żywność pochodzącą z upraw ekologicznych. Jest ona znacznie droższa, jednak bezpieczniejsza dla zdrowia.

Jak walczyć z chorobami cywilizacyjnymi – czynniki bezpośrednie

Choć w wyeliminowaniem pośrednich czynników przyczyniających się do wystąpienia chorób cywilizacyjnych możemy mieć pewne problemy, o tyle na czynniki bezpośrednie mamy całkowity wpływ.

Jeżeli chcemy cieszyć się dobrym zdrowiem, powinniśmy całkowicie wyeliminować używki. Bardzo ważne jest rzucenie palenia. Ten nawyk rujnuje nasze zdrowie, przyczynia się do wystąpienia chorób układu krążenia, układu nerwowego, pokarmowego i oddechowego. Długotrwałe palenie papierosów może skutkować nowotworami. Pamiętajmy, że połączenie zdrowego trybu życia i palenia papierosów nie jest możliwe.

spojójBezpośrednią przyczyną chorób współczesnego człowieka jest stres. Choć w umiarkowanym natężeniu jest on pomocny, odczuwany stale przyczynia się do rozwoju wielu chorób. Stres jest przyczyną otyłości, a w dłuższej perspektywie czasu również nowotworów i chorób serca. Dla wielu ludzi stres jest zjawiskiem tak naturalnym, że po pewnym czasie przyzwyczajają się do niego. Ich życie to nieustanna walka. Ich organizmy reagują silnym stresem na sytuacje, które w żaden sposób nie zagrażają ich zdrowiu i życiu. Wyeliminowanie stresu z naszego życia nie jest proste, choć niewątpliwie potrzebne. Dla poprawy naszej kondycji psychicznej wiele może zdziałać odpowiednia dieta i regularna aktywność fizyczna, jednak mogą się one okazać niewystarczające. Warto spróbować modlitwy lub medytacji. W wielu wypadkach konieczna okaże się psychoterapia. Redukcja stresu jest dla nas kluczowa, jeżeli chcemy ograniczyć ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych.

Jako, że przyczyną chorób współczesnego człowieka często jest niewłaściwa dieta, powinniśmy ją zmodyfikować. Pierwszym krokiem powinno być wyeliminowanie z naszego menu żywności wysoko przetworzonej. Choć w wielkich miastach restauracje oferujące dania typu fast food znajdują się niemal na każdym kroku, należy omijać je szerokim łukiem. Bardzo ważne jest ograniczenie słodyczy, a także rezygnacja z picia gazowanych, słodzonych napojów. Zdrowa dieta opiera się przede wszystkim na warzywach i owocach, produktach pełnoziarnistych, zdrowych tłuszczach i pełnowartościowym białku. Dieta śródziemnomorska to najlepszy sposób odżywiania dla osoby, która chce zadbać o zdrowie. Istotne jest także to, żeby jeść o stałych porach. Obecnie większość dietetyków jest zdania, że lepiej jest spożywać kilka mniejszych posiłków dziennie w odstępach około trzech godzin.

 

Jeżeli chcemy uchronić się przed chorobami cywilizacyjnymi, nie możemy zapominać o prawidłowym nawodnieniu organizmu. Warto pić przede wszystkim niegazowaną wodę mineralną. Od czasu do czasu można pozwolić sobie na zieloną herbatę i zioła.

Większość współczesnych ludzi prowadzi siedzący tryb życia, a brak ruchu sprawia, że częściej chorujemy. Regularna, umiarkowana aktywność fizyczna, która sprawia nam przyjemność jest kluczem do zachowania dobrego zdrowia i samopoczucia. Ćwiczyć powinny osoby w każdym wieku, a aktywność powinna być dostosowana do ich możliwości. Osoby z dużą nadwagą mogą zacząć od krótkich spacerów, a w miarę poprawy kondycji decydować się na wprowadzanie nowych form ruchu.

Walka z chorobami cywilizacyjnymi nie jest prosta, jednak nie jest także walką z góry przegraną. Musimy zdawać sobie sprawę, że to w dużej mierze od nas zależy to czy zachorujemy. Zdrowego trybu życia nie należy odkładać na później, gdyż zbyt wiele mamy do stracenia.

4.7/10 - (4 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here