Cebula jest warzywem, którego smak i charakterystyczny zapach znają wszyscy. Jest ona powszechnie stosowana w wielu kuchniach świata. Nawet jeśli nie przepadamy za cebulą, powinniśmy się do niej przekonać. Jest ona bowiem niezwykle cenna dla naszego zdrowia, pomimo że podczas jej krojenia obficie płyną nam łzy. Co każdy z nas powinien wiedzieć o cebuli?
Czym jest cebula?
Cebula (a właściwie czosnek cebula) to dwuletnia roślina, którą zaliczamy do rodziny amarylkowatych. Cebula powszechnie występuje we wszystkich krajach świata. Posiada ona bardzo skróconą łodygę. Jej kwiatostany wznoszą się na głąbikach (bezlistnych łodygach), które są bardzo podobne do jej liści. Kwiatostany pojawiają się w drugim roku życia rośliny. Mięsiste liście cebuli są jadalne. Owoce to torebki zawierające czarne, pomarszczone nasiona. Korzeń cebuli jest w stanie osiągnąć długość trzydziestu – czterdziestu centymetrów. Warzywo to występuje w wielu odmianach. Jest cenione za walory smakowe, a także właściwości lecznicze. Cebula zawiera olejki lotne, enzymy, pektyny,krzem, flawonoidy, witaminę C, fosfor, siarkę, magnez, cynk czy krzem.
Jakie właściwości posiada cebula?
Cebula wywodzi się prawdopodobnie z Azji Środkowej. Pierwsze ślady jej obecności w życiu człowieka datuje się na około pięć tysięcy lat przed naszą erą. Duże jej ilości spożywali starożytni Egipcjanie, a także starożytni Rzymianie.
Roślina ta zawiera witaminy A, C, E, H, witaminy z grupy B, a także duże ilości minerałów – fosforu, wapnia, żelaza, cynku, krzemu, siarki, magnezu, miedzi, manganu, selenu. Jest ponadto źródłem błonnika, a także działających przeciwzapalnie i przeciwutleniająco flawonoidów.
Cebula zawiera duże ilości fitosteroli, czyli substancji pochodzenia roślinnego, które swoją budową bardzo przypominają cholesterol. Ich regularne spożywanie pomaga obniżyć poziom cholesterolu we krwi.
Popularne warzywo posiada silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze. Zmniejsza ona obrzęki i łagodzi objawy alergii. Bardzo istotne jest, że cebula nie traci swoich właściwości odżywczych podczas obróbki termicznej (jak się to dzieje w przypadku większości warzyw). Wyjątkiem jest tu cebula cukrowa, która powinna być spożywana na surowo.
Jakie odmiany cebuli wyróżniamy?
Cebula występuje w wielu odmianach. W Polsce największą popularnością cieszą się następujące odmiany:
- Dako, czyli cebula duża o łagodnym smaku. Ma ona nieco spłaszczony kształt i jasno-żółty kolor.
- Red Baron to czerwona cebula, która charakteryzuje się delikatnym, lekko słodkawym smakiem.
- Żytawska to odmiana charakteryzująca się średnią wielkością. Jest ona spłaszczona, jej smak jest ostry, kolor jasno-żółty.
- Wolska jest to odmiana cechująca się nieregularnym kształtem. Jej smak określany jest jako łagodny.
- Rawska jest to późna odmiana cebuli, o łagodnym smaku i słomkowym kolorze.
W polskich sklepach spotkamy również:
- Cebulę Dymkę, która jest znacznie mniejsza od innych odmian.
- Odmianę cukrową charakteryzującą się słodkim smakiem.
- Cebulę Szalotkę (zwaną również czosnkiem askalońskim), która jest szczególnie ceniona w kuchni francuskiej.
Cebula na odchudzanie
Osoby odchudzające się bez przeszkód mogą włączyć do swojej diety cebulę. Jest ona niskokaloryczna – w 100 g warzywa znajduje się zaledwie 40 kcal. Jej zaletą jest również niski indeks glikemiczny, który sprawia, że po spożyciu cebuli poziom cukru w naszej krwi podnosi się bardzo powoli.
Cebula zawiera pewne ilości błonnika, który zapewnia nam uczucie sytości. Posiada ona ponadto działanie moczopędne, dzięki czemu zapobiega zastojom wody w organizmie.
Warzywo przyspiesza też wydzielanie się soków trawiennych, pomaga w łagodzeniu takich dolegliwości układu trawiennego jak wzdęcia czy zaparcia. Co więcej przyspiesza oczyszczanie organizmu z toksyn, co przyspiesza odchudzanie.
Cebula dla zdrowego serca
Regularne spożywanie cebuli polecane jest w profilaktyce chorób krążenia. Warzywo to posiada właściwości rozrzedzające krew, dlatego zapobiega powstawaniu zakrzepów. Obecne w cebuli fitosterole skutecznie obniżają poziom złego cholesterolu, dlatego chronią przed zachorowaniem na miażdżycę. Dodatkowo mają one wpływ na zwiększenie poziomu cholesterolu dobrego (frakcji HDL).
Obecny w cebuli potas zmniejsza ciśnienie krwi, dlatego częste jedzenie tego warzywa może chronić przed wystąpieniem nadciśnienia tętniczego.
Cebula na wzmocnienie odporności
Korzystny wpływ cebuli na układ immunologiczny znany jest od tysięcy lat. Warzywo to działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, przeciwpasożytniczo i przeciwgrzybiczo, dlatego hamuje rozwój wielu infekcji.
Zawarta w cebuli siarka pomaga w leczeniu chorób z autoagresji – na przykład reumatoidalnego zapalenia stawów. Cebula działa dezynfekująco i wykrztuśnie. Syrop z niej wykonany polecany jest w celu leczenia chorób górnych dróg oddechowych.
Obecna w cebuli kwercetyna wykazuje działanie antyhistaminowe.
Warto wspomnieć, że warzywo to ma pozytywny wpływ na mikroflorę bakteryjną jelit, przez co w naturalny sposób wzmacnia odporność.
Dlaczego płaczemy podczas obierania cebuli?
Choć cebula jest zdrowa, podczas jej obierania z naszych oczu zaczynają spływać łzy. Jest to zasługa kwasu siarkowego, a konkretnie lotnego związku chemicznego o nazwie S-tlenek tiopropanalu. Kiedy dostaje się on do naszych oczu, zostaje przekształcony właśnie w kwas siarkowy. Sposobem na ograniczenie łez jest oddychanie przez usta lub noszenie okularów, które całkowicie zasłaniają oczy (na przykład okularów basenowych).
Przeciwwskazania do spożywania cebuli
Regularne spożywanie cebuli przyniesie korzyści większości ludzi, jednak niektórym może zaszkodzić. Nie powinno się jej podawać dzieciom i osobom starszym. Nie jest ona wskazana dla osób cierpiących na chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy, choroby nerek, a także choroby wątroby.
Uprawa cebuli
Cebula jest rośliną, która szczególnie upodobała sobie klimat umiarkowany. Najlepsza temperatura do kiełkowania to dwadzieścia stopni Celsjusza.
System korzeniowy cebuli jest bardzo płytki, co sprawia, że bardzo źle znosi ona niedobory wody. Cebula najlepiej czuje się na glebach próchniczych, lessach czy madach. Będzie dobrze rosła, jeżeli gleba będzie zasobna w potas, fosfor i azot.
Jak zrobić syrop z cebuli?
Syrop z cebuli używany jest do leczenia przeziębienia, pomaga złagodzić ataki kaszlu. Jest on znakomitą alternatywą dla syropów aptecznych. Dodatkowo jego przygotowanie jest szybkie i tanie. Syrop z cebuli można podawać dzieciom. Do wykonania syropu potrzebujemy:
- dwie cebule,
- szklankę cukru.
Cebule należy drobno posiekać, przełożyć do wyparzonego słoika, a następnie zasypać cukrem. Słoik szczelnie zakręcamy i odstawiamy w ciemne miejsce do momentu, kiedy cebula zacznie puszczać sok.
Do syropu można dodawać również miodu, czosnku, czy soku z cytryny.
Ciekawostki na temat cebuli:
- W dawnych czasach cebulę zabierano a statki, zwłaszcza w dłuższe rejsy, gdyż ratowała ona żeglarzy przed szkorbutem.
- Największe odmiany cebuli mogą ważyć nawet ponad cztery kilogramy.
- Wywar z łupin cebuli skutecznie zwalcza biegunkę.
- W Biblii znajdziemy dwie wzmianki o cebuli. Pierwsza pochodzi z Księgi Liczb, druga natomiast dotyczy ucieczki Izraelitów z Egiptu.
- Inne nazwy cebuli to cebula ogrodowa, cebula zwyczajna, dymka, czy skulibaba.
