Coraz popularniejszy w ostatnich latach amarantus (znany także jako złoto Inków lub szarłat) jest jedną z najstarszych roślin uprawnych świata. Jedną z jego najważniejszych cech jest obecność dużych ilości łatwo przyswajalnego białka. Z tego względu amarantus jest szczególnie polecany osobom, które nie jedzą mięsa. Roślina ta zawiera ponadto duże ilości cennych witamin i minerałów. W polskich sklepach możemy kupić mąkę z amarantusa, nasiona tej rośliny, a także prażone ziarna amarantusa (popping). Regularne spożywanie szarłatu może nam pomóc rozwiązać problemy z anemią, chorobami układu kostnego, a nawet cukrzycą. Jest jeszcze więcej powodów, żeby poznać bliżej zboże XXI wieku.
Amarantus – historia
Historia amarantusa jest długa i sięga imperium Inków. Pięć tysięcy lat temu szarłat był podstawą diety Indian zamieszkałych na terytorium Ameryki Południowej. Podczas hiszpańskich podbojów jego uprawy zostały niemal całkowicie zniszczone. Przyczyną tej sytuacji było prawdopodobnie to, że dla chrześcijańskich najeźdźców szarłat stał się symbolem pogaństwa. Indiańscy wojownicy podczas wojen dodawali do niego podobno krwi wrogów, co było dla Hiszpanów szokujące. Zakazali oni jego uprawy, dlatego złoto Inków w Europie pojawiło się dopiero kilka wieków po podbojach.
Kiedy odkryto niesamowite właściwości tej rośliny, zainteresowanie nią gwałtownie wzrosło. Współcześnie amarantus uprawiany jest na całym świecie. Największe jego plantacje znajdują się w krajach Ameryki Północnej i Południowej, Azji Południowo-Wschodniej, a także w Afryce. W Polsce uprawia się go przede wszystkim na Lubelszczyźnie. Jest on popularny na naszych ziemiach od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku.
Czym właściwie jest amarantus i jakie ma właściwości?
Amarantus to jednoroczna, dwuliścienna roślina, która posiada szkarłatne kwiatostany (prawdopodobnie od nich bierze się nazwa szarłat). Wyróżniamy około sześćdziesięciu gatunków amarantusa (kolor ich kwiatów może się różnić). Wbrew opinii wielu osób nie jest on zbożem, a pseudozbożem. Amarantus, który dawniej stanowił podstawę diety Inków, Azteków i Majów posiada w swoim składzie witaminy niezbędne dla prawidłowej pracy naszego organizmu. Cenimy go przede wszystkim za zawartość witamin A, C, E, a także witamin z grupy B (B1, B2, B6, kwas pantotenowy i kwas foliowy). Jego ziarna dostarczają nam także minerałów:
- żelaza,
- wapnia,
- potasu,
- magnezu,
- cynku,
- miedzi,
- manganu,
- a także selenu.
Bardzo ważnym składnikiem amarantusa jest niezbędny dla sprawnej pracy układu pokarmowego błonnik. Roślina ta dostarcza naszemu organizmowi aminokwasów egzogennych, m.in. lizyny, tryptofanu i metioniny.
Lizyna jest skuteczna w walce z wirusem opryszczki. Aminokwas ten jest kumulowany w mięśniach szkieletowych i dzięki tego przyczynia się do ich odbudowy. Jest on ważny także w procesach wytwarzania kolagenu, a także metabolizmie tłuszczów.
Zawarty w szkarłacie tryptofan to aminokwas, który odpowiada za prawidłową pracę układu nerwowego, jest również pomocny w odchudzaniu.
Metionina z kolei bierze udział w procesie powstawania białka, a także w ponad stu innych procesach metabolicznych.
Jest on również dobrym źródłem skwalenu. Substancja ta jest silnym przeciwutleniaczem. Jest on produkowany w skórze człowieka i chroni ją przed infekcjami bakteryjnymi i grzybiczymi.
Co istotne amarantus nie zawiera glutenu. Jest także źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych – kwasu linolowego i linolenowego.
Amarantus – zastosowanie
Bogate właściwości amarantusa sprawiają, że ma on szerokie zastosowanie w lecznictwie i nie tylko. O włączenie go do swojej diety powinny postarać się osoby:
- cierpiące na dolegliwości układu kostnego,
- odchudzające się,
- pragnące poprawić swoją odporność,
- zmagające się z chorobami skóry,
- pragnące przeciwdziałać powstawaniu nowotworów,
- cierpiące na celiakię,
- stosujące dietę wegańską,
- sportowcy,
- chcące zadbać o swój mózg i serce.
Amarantus na mocne i zdrowe kości
Szkarłat jest ceniony jako źródło dobrze przyswajalnego wapnia, dlatego powinny go spożywać dzieci i osoby starsze. Dla szybko rosnących dzieci jest on ważny, gdyż jest budulcem kości, pozwala także cieszyć się zdrowymi zębami. Osoby starsze, a także kobiety w okresie menopauzy docenią fakt, że amarantus przeciwdziała osteoporozie. Dzięki niemu można poprawić gęstość kości i przeciwdziałać ich uszkodzeniom i złamaniom.
Amarantus na odchudzanie
Choć szkarłat nie należy do produktów niskokalorycznych (w stu gramach zawiera 371 kcal) osoby odchudzające się powinny włączyć go do swojej diety. Dostarcza nam on cennego, dobrze przyswajalnego białka, nienasyconych kwasów tłuszczowych, aminokwasów, a także błonnika. W stu gramach szkarłatu znajdziemy około 7 g błonnika. Tyle wystarczy, żeby usprawnić procesy trawienne. Zawarty w amarantusie błonnik pęcznieje w żołądku, co sprawia, że czujemy się tak syci, jakbyśmy zjedli o wiele więcej niż w rzeczywistości. W efekcie nie mamy wielkiej ochoty na podjadanie, co pomaga nam wytrwać na diecie.
Amarantus zawiera także potas, który pozwala usunąć nadmiar wody z naszego organizmu. Dzięki niemu znika uczucie opuchnięcia, czujemy się lżejsi i naprawdę ważymy mniej.
Amarantus na diecie wegańskiej i bezglutenowej
Szarłat jest nie do przecenienia na diecie wegańskiej i bezglutenowej. Zawiera on duże ilości białka – w stu gramach ziaren jest aż czternaście gram białka. To jednak nie wszystko – białko zawarte w złocie Inków jest znakomicie przyswajalne (znacznie lepiej niż to zawarte w mleku czy soi). Jako, że amarantus nie zawiera glutenu, mogą go spożywać osoby chorujące na celiakię.
Amarantus dla sportowców
Amarantus stanowi znakomite uzupełnienie diety każdego sportowca. Przyczyną tego stanu rzeczy jest zawartość białka stanowiącego budulec mięśni i aminokwasów. Obecna w nim lizyna jest kumulowana w mięśniach szkieletowych, co więcej przyspiesza ona ich odbudowę. Regularne spożywanie szarłatu poprawia wydolność naszego organizmu i sprawia, że mamy więcej energii, co jest trudne do przecenienia w sporcie.
Amarantus na poprawę odporności
Szarłat należy do produktów, które przyczyniają się do poprawy naszej odporności. Zawiera on duże ilości przeciwutleniaczy, działa przeciwbakteryjnie i przeciwzapalnie, dlatego będzie pomocny w zwalczaniu infekcji.
Amarantus na nowotwory
Współcześnie uważa się, że zboże XXI wieku jest doskonałym wyborem w profilaktyce nowotworów. Błonnik pozwala usunąć z naszego organizmu rakotwórcze substancje, dzięki czemu zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory układu pokarmowego. Duże znaczenie w walce z rakiem ma obecność przeciwutleniaczy, które wypłukują z naszego organizmu wolne rodniki.
Amarantus przeciw chorobom krążenia
Szarłat zmniejsza stężenie złego cholesterolu (LDL) w naszej krwi, dzięki czemu przeciwdziała miażdżycy. W jego składzie znajdziemy ponadto nienasycone kwasy tłuszczowe, które są trudne do przecenienia dla naszego serca.
Amarantus na dobry humor i sprawny mózg
Szarłat należy do produktów szczególnie korzystnie wpływających na pracę naszego układu nerwowego. Zawiera on nienasycone kwasy tłuszczowe, witaminy z grupy B, takie minerały jak magnez, wapń czy żelazo, a także aminokwasy (szczególnie tryptofan). Tak bogaty skład sprawia, że roślina ta działa na nas uspokajająco, łagodzi negatywne skutki stresu, poprawia samopoczucie, może także przeciwdziałać tak poważnym chorobom neurologicznym jak depresja. Spożywanie go późnym popołudniem lub wieczorem ułatwia zasypianie.
Amarantus przeciwwskazania
Amarantus jest jednym z produktów, który przyniesie korzyści każdemu. Brak jest jakichkolwiek przeciwwskazań do jego spożywania. Można jeść go nawet codziennie.
Jaki amarantus wybrać?
Współcześnie w polskich sklepach możemy dostać amarantus w trzech postaciach:
- mąki,
- ziaren,
- a także prażonych ziaren (tzw. popping).
Mąka z amarantusa idealnie sprawdzi się do wypieków (przedłuża między innymi ich trwałość), można użyć jej do produkcji makaronów. Jego ziarna możemy wykorzystywać do różnego rodzaju sałatek. Z kolei popping będzie doskonałym uzupełnieniem jogurtów, owsianek czy zdrowych deserów.
Czy wiesz, że:
– Nazwa amarantus pochodzi pochodzi od barwy amarantowej, która jest ciemną czerwienią przechodzącą w fiolet.