Kaszel, zwłaszcza uporczywy to dolegliwość, która daje się we znaki nie tylko nam, ale również osobom przebywającym w naszym otoczeniu. Choć przyczyny kaszlu mogą być bardzo różnorodne, często jesteśmy w stanie pozbyć się go (lub przynajmniej złagodzić) przy pomocy ziół. Poniżej przedstawiamy 15 ziół, które mogą okazać się pomocne, kiedy męczy nas kaszel.
Prawoślaz lekarski – liść i korzeń
Prawoślaz lekarski to zioło, którego prozdrowotne właściwości były znane i wykorzystywane już w starożytności. Korzeń prawoślazu zawiera aż 20% związków śluzowych (w liściach jest ich nieco mniej), które działają ochronnie na drogi oddechowe. Roślina jest również bardzo dobrym źródłem flawonoidów, pektyn, witamin i soli mineralnych. W celach leczniczych można pić napary z liści i korzenia prawoślazu lekarskiego. W aptekach znajdziemy także syropy na kaszel zawierające wyciągi z tej rośliny.
Owoc anyżu
Właściwości lecznicze anyżu docenili już starożytni Egipcjanie. Roślina ta posiada wszechstronne działanie prozdrowotne. Warto wykorzystać ją gdy zmagamy się z uporczywym kaszlem (tu pomocne są szczególnie wyciągi alkoholowe z anyżu, które mają właściwości wykrztuśne). Owoc anyżu zawiera związki charakteryzujące się silnym działaniem przeciwzapalnym i antyoksydacyjnym. Pomagają one wzmocnić odporność, są pomocne nie tylko przy kaszlu, ale i anginie, nieżytach oskrzeli.
Porost islandzki
Porost islandzki (znany również jako tarczownica islandzka lub płucnica islandzka) jest bardzo polecany w przypadku infekcji górnych dróg oddechowych, jamy ustnej i gardła. Porost działa przeciwzapalnie, antybakteryjnie, przeciwwirusowo, antyoksydacyjnie. Zawarte w nim związki nawilżają i powlekają błony śluzowe, co hamuje odruch kaszlu. Tarczownica islandzka dostępna jest jako zioło do zaparzania, w aptekach znajdziemy również pastylki i syropy z jej dodatkiem.
Podbiał pospolity
Podbiał pospolity od wieków wykorzystywany jest w medycynie ludowej. Współcześnie badania naukowe potwierdzają jego lecznicze właściwości. Zioło to jest szczególnie bogate w związki śluzowe, olejki eteryczne, kwasy fenolowe, karotenoidy, flawonoidy, garbniki i minerały. Wszystkie te składniki sprawiają, że podbiał wykazuje silne działanie przeciwzapalne, wykrztuśne, przeciwbakteryjne, osłonowe, a także przeciwskurczowe. Możemy pić napary z podbiału pospolitego lub korzystać z gotowych tabletek i syropów na bazie tej rośliny (są do kupienia w każdej aptece).
Ziele tymianku
Tymianek to znana przyprawa, która jest szczególnie popularna w kuchni śródziemnomorskiej. Należy zdawać sobie sprawę, że posiada on również właściwości lecznicze. Ziele tymianku jest bogate w olejki eteryczne, garbniki, flawonoidy, związki trójterpenowe, saponiny, sole mineralne, gorycze, czy kwasy polifenolowe. Działa on przeciwzapalnie, antyseptycznie, rozkurczowo i wykrztuśnie. Napary i syropy na bazie tymianku warto wybierać w przypadku bólu gardła i uporczywego kaszlu.
Glistnik jaskółcze ziele
Glistnik jaskółcze ziele (choć w Polsce uważany jest powszechnie za chwast) to roślina o wielu właściwościach leczniczych, z których istnienia zdawali sobie sprawę już starożytni Grecy. Glistnik działa przeciwzapalnie, przeciwbólowo, przeciwbakteryjnie, antywirusowo, rozkurczowo. Napary z glistnika pomogą nam złagodzić bóle gardła, a także kaszel (w tym również kaszel, który ma podłoże alergiczne).
Nasiona kopru włoskiego
Koper włoski ze względu na swoje właściwości rozkurczowe bardzo często zalecany jest jako lek na kolki u niemowląt. Warto zdawać sobie sprawę, że lista jego leczniczych właściwości jest znacznie dłuższa. Działa on wykrztuśnie, przeciwzapalnie, moczopędnie i rozgrzewająco. Osoby zmagające się z uporczywym kaszlem powinny pić napar z nasion kopru włoskiego dwa lub trzy razy dziennie (do momentu aż dolegliwości ustąpią).
Bratek
Bratek (znany również jako fiołek trójbarwny) to roślina, którą możemy często spotkać na polach, łąkach i nieużytkach. Zarówno jego liście i kwiaty wykorzystuje się do przygotowywania preparatów leczniczych i kosmetyków. Roślina ta zawiera bioflawonoidy takie jak hesperydyna, kwercetyna, czy rutozyd. Jest również źródłem związków śluzowych, garbników, kwasu salicylowego, soli mineralnych, kwasów organicznych, witaminy C, salicylanu metylu, saponin, olejków eterycznych, czy karotenoidów. Bratek wykazuje działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, przeciwbakteryjne, osłonowe. Zawarte w nim saponiny zwiększają wydzielanie śluzu i ułatwiają odkrztuszanie. Picie naparów z bratka zalecane jest w przypadku nieżytów górnych dróg oddechowych, czy zapalenia oskrzeli. Co ważne bratek łagodzi również charakterystyczny kaszel spowodowany paleniem papierosów.
Szanta zwyczajna
Szanta zwyczajna to roślina, która jest w Polsce stosunkowo mało znana. Jednocześnie już w starożytnym Egipcie doskonale zdawano sobie sprawę, że jest ona niezawodna w leczeniu kaszlu i górnych dróg oddechowych. Szanta zwyczajna charakteryzuje się gorzkim smakiem. Dzięki zawartości diterpenów szanta działa rozkurczowo na oskrzela, stymuluje wydzielanie śluzu w błonach śluzowych górnych dróg oddechowych, a także ułatwia odkrztuszanie.
Lebiodka pospolita (oregano)
Lebiodka pospolita znana powszechnie jako oregano to przyprawa, a jednocześnie roślina lecznicza, którą możemy spotkać na całym terytorium Polski. W jej składzie znajdziemy duże ilości flawonoidów, garbników, olejków eterycznych, fitosteroli. Owoce oregano są także źródłem związków śluzowych. Ziołolecznictwo zaleca stosowanie oregano przy kaszlu, nieżytach górnych dróg oddechowych i problemach z odkrztuszaniem. Możemy pić napar z ziela lebiodki pospolitej lub stosować olejek z oregano.
Pierwiosnek lekarski
Pierwiosnek lekarski ceniony jest za dekoracyjne kwiaty, a także właściwości lecznicze. W ziołolecznictwie wykorzystuje się zarówno kwiaty, jak i korzenie pierwiosnka. Surowiec zielarski jest bogaty we flawonoidy, saponiny, a także glikozydy fenolowe i witaminę C. Preparatu zawierające wyciągi z pierwiosnka pomagają odkrztuszać wydzielinę zalegającą w oskrzelach. Ich stosowanie zaleca się przy takich dolegliwościach jak zapalenie oskrzeli, przeziębienie, czy uporczywy kaszel.
Eukaliptus
Pochodzący z Australii eukaliptus jest rośliną bardzo cenioną w ziołolecznictwie. Surowcem zielarskim są zarówno liście, jak i kora tej rośliny. Są one bogate w garbniki, a także olejki eteryczne (linalol, pinen, eukaliptol, alfa-terpineol) i flawonoidy. Eukaliptus charakteryzuje się silnym działaniem przeciwzapalnym, antywirusowym, przeciwbakteryjnym, rozgrzewającym i wykrztuśnym. Przynosi również ulgę w kaszlu, udrożnia drogi oddechowe i ułatwia oddychanie. Z suszonych liści eukaliptusa możemy przygotować napar (dwie łyżeczki suszu zalewamy szklanką wrzącej wody, odstawiamy do zaparzenia i pijemy dwa-trzy razy w ciągu dnia) lub użyć ich do inhalacji.
Oman wielki
Oman wielki to roślina występująca w Europie i Azji Środkowej. Jest on ceniony w ziołolecznictwie. Surowcem zielarskim jest kłącze z korzeniami. W jego składzie znajdziemy między innymi: olejki eteryczne, fitosterole, triterpeny, duże ilości inuliny, mieszaninę laktonów seskwiterpenowych. W medycynie naturalnej oman wielki stosowany jest przede wszystkim jako zioło ułatwiające odkrztuszanie (właściwości wykrztuśne posiada przede wszystkim jego korzeń). Wykazuje on ponadto działanie przeciwbakteryjne, ściągające i przeciwbólowe. Preparaty z omanem pomagają wspierać pracę układu odpornościowego.
Babka lancetowata
Babka lancetowata dziś nieco zapomniana, dawniej była bardzo ceniona przez zielarzy. W liściach tej rośliny znajdziemy duże ilości substancji śluzowych, witaminę C, witaminę K, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne, karotenoidy, składniki irydoidowe, minerały takie jak magnez, sód, potas, czy cynk. Osoby zmagające się z uporczywym kaszlem docenią fakt, że babka lancetowata wykazuje działanie przeciwzapalne na błony śluzowe gardła i jamy ustnej. Jest ona w stanie przyspieszyć gojenie podrażnień, działa wykrztuśnie, łagodzi kaszel, a także przyspiesza leczenie schorzeń górnych dróg oddechowych. Babkę lancetowatą znajdziemy w niektórych preparatach na kaszel. Możemy też samodzielnie przygotować odwar z liści tej rośliny.
Sosna zwyczajna
Sosna zwyczajna jest rośliną o wielu walorach prozdrowotnych. Jej stosowanie jest zalecane między innymi w chorobach górnych dróg oddechowych. Igły i pąki sosny zwyczajnej są bogatym źródłem flawonoidów, olejków eterycznych, garbników, a także soli mineralnej. Charakteryzują się one silnym działaniem przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnym, antywirusowym, wykrztuśnym, moczopędnym i rozkurczowym. Preparaty na kaszel z sosny zwyczajnej możemy kupić w aptekach lub przygotować je samodzielnie. Jeżeli zdecydujemy się na to drugie rozwiązanie – pamiętajmy, żeby surowiec zielarski pozyskiwać jedynie z drzew rosnących z dala od ruchliwych dróg i zabudowań.
Korzeń lukrecji
Lukrecja to zioło, które już w XVI wieku było stosowane jako środek wykrztuśny i przeciwkaszlowy. W przypadku lukrecji surowcem zielarskim jest korzeń cechujący się wysoką zawartością glicyryzyny (czyli kwasu glicyryzynowego) – związku, który jest pięćdziesiąt razy słodszy od glukozy. Korzeń lukrecji zawiera również spore ilości flawonoidów i saponin. Lukrecja sprawdza się szczególnie w walce z suchym kaszlem, chrypką. Warto stosować ją ponadto w przypadku astmy, zapalenia oskrzeli, czy zapalenia migdałków.
