Zespół jelita drażliwego to często występujące (szacuje się, że dotyka nawet jedną piątą populacji) schorzenie, które w znacznym stopniu obniża jakość naszego życia. W jaki sposób objawia się zespół jelita drażliwego? Jakie są jego przyczyny? Czy jesteśmy w stanie skutecznie wyleczyć tę dolegliwość?
Co to jest zespół jelita drażliwego?
Zespół jelita drażliwego (IBS; określany również jako nerwica jelit) jest to przewlekła choroba jelita cienkiego i jelita grubego, która nie wiąże się ze zmianami biochemicznymi czy organicznymi w ludzkim organizmie. U osoby zdrowej jelita naprzemiennie kurczą się i rozkurczają, co umożliwia przesuwanie się treści jelitowej w kierunku od żołądka do jelita grubego. U osoby cierpiącej na IBS proces ten ulega zaburzeniom. Współczesna nauka nie jest w stanie jednoznacznie wskazać na przyczynę zespołu jelita drażliwego. Jednocześnie schorzenie wiąże się z wieloma przykrymi objawami, takimi jak bóle brzucha, zaparcia, czy biegunki. Zespół jelita drażliwego to dolegliwość, która ma skłonność do nawrotów. Jego zdiagnozowanie nie jest proste i często ma miejsce po latach występowania objawów. Leczenie polega przede wszystkim na łagodzeniu objawów schorzenia. Obecnie nie istnieje metoda leczenia, która pozwoliłaby całkowicie pozbyć się IBS. Zespół jelita drażliwego znacznie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. Chorują zazwyczaj osoby pomiędzy dwudziestym a czterdziestym rokiem życia.
Zespół jelita drażliwego – przyczyny
Pomimo tego, że zespół jelita drażliwego należy do najczęściej występujących dolegliwości układu pokarmowego, medycyna nie wie o nim wiele. Przypuszcza się, że czynnikami wpływającymi na pojawienie się tego schorzenia mogą być nadwrażliwość trzewna, zaburzenia funkcji motorycznej jelit, przebycie biegunki infekcyjnej, czy też zaburzenia na osi mózg-jelita.
Niemal połowa osób z zespołem jelita drażliwego cierpi na zaburzenia natury psychologicznej. Najczęściej są to ataki lękowe (w wyniku stanów lękowych może dochodzić do połykania nadmiernej ilości powietrza, co skutkuje dolegliwościami trawiennymi), depresja i przewlekły stres. Czynniki psychologiczne powodują nasilenie się objawów IBS.
Podejrzewa się, że zespół jelita drażliwego jest chorobą somatyczną – nierozwiązane problemy psychiczne skutkują chorobą ciała.
Inne możliwe przyczyny zespołu jelita drażliwego to niewłaściwa dieta, przebycie różnego rodzaju infekcji, stosowanie niektórych leków czy zaburzenia flory jelitowej.
IBS może być chorobą genetyczną – zauważono, że występuje on u wielu osób w jednej rodzinie.
Jakie są objawy zespołu jelita drażliwego?
Charakterystycznymi objawami zespołu jelita drażliwego są silne bóle brzucha (ich lokalizacja jest zmienna, mogą mieć także za każdym razem inne nasilenie), a także zaburzenia rytmu wypróżnień (biegunki, zaparcia). Bóle mogą być piekące, kurczowe lub kłujące. Przed ich wystąpieniem chory może doświadczać „przelewania się w brzuchu”.
Bóle brzucha wynikają przede wszystkim z nagromadzenia się w jelitach niestrawionych resztek pokarmów i gazów. Schorzeniu temu towarzyszą zaparcia i wzdęcia, które występują naprzemiennie z biegunką. Wypróżnienie zazwyczaj powoduje chwilowy zanik dolegliwości bólowych. IBS wiąże się także z nieprawidłową częstotliwością wypróżnień i nieprawidłową konsystencją stolca.
Większość osób z IBS skarży się na uczucie ciężkości, dyskomfort, uczucie zmęczenia, czy zgagę po spożyciu posiłku.
Inne objawy zespołu jelita drażliwego to częste oddawanie moczu, bóle krzyża, bóle mięśni i stawów, nudności, czy problemy ginekologiczne (na przykład zaburzenia miesiączkowania).
Warto wspomnieć, że wyróżnia się dwa rodzaje zespołu jelita drażliwego – jeden rodzaj związany jest z przewagą biegunek, drugi natomiast z przewagą zaparć.
Zespół jelita drażliwego – jak wygląda diagnoza?
Zdiagnozowanie zespołu jelita drażliwego nie jest sprawą prostą. W skrajnych wypadkach może trwać to lata (nierzadko diagnoza zostaje postawiona po wielu próbach nieprawidłowego leczenia). Jest to spowodowane faktem, że schorzenie nie powoduje żadnych zmian w organizmie. O IBS możemy mówić wówczas, gdy charakterystyczne objawy utrzymują się przez czas dłuższy niż trzy miesiące.
W celu postawienia diagnozy lekarz przeprowadza z pacjentem wywiad. Zazwyczaj zleca takie badania jak morfologia, badania stolca i moczu w celu wykrycia bakterii i pasożytów, konieczne jest również wykonanie badania OB. Niekiedy może być konieczne wykonanie kolonoskopii i USG.
Należy zdawać sobie sprawę, że bóle brzucha nie zawsze muszą być objawem zespołu jelita drażliwego. Niekiedy mogą świadczyć o znacznie poważniejszych dolegliwościach – na przykład nowotworach.
Jak wygląda leczenie zespołu jelita drażliwego?
Współczesna medycyna nie zna sposobu, który pozwoliłby pozbyć się zespołu jelita drażliwego raz na zawsze. Dostępne metody leczenia opierają się przede wszystkim na łagodzeniu dolegliwości charakterystycznych dla tego schorzenia.
Warto zwrócić uwagę na fakt, że zespół jelita drażliwego często związany jest z problemami psychologicznymi. Mówi się wręcz, że jest on chorobą somatyczną. W związku z tym skuteczną metodą leczenia może okazać się psychoterapia.
Jeżeli przyczyną dolegliwości w naszym przypadku jest niewłaściwa dieta – należy pomyśleć o zmianie nawyków żywieniowych. W naszym menu powinno być miejsce na produkty zawierające błonnik nierozpuszczalny. Jedzmy świeże warzywa i owoce, unikajmy natomiast żywności wysoko przetworzonej. Jeżeli jednak cierpimy na IBS z przewagą zaparć – ograniczmy ilość błonnika, gdyż może on nasilić dolegliwości.
Zdecydowanie należy zrezygnować z jedzenia małej ilości, za to bardzo obfitych posiłków – mogą one nasilić dolegliwości jelitowe. Dobrą praktyką w przypadku zespołu jelita nadwrażliwego jest spożywanie kilku małych dań. Warto jest poświęcić więcej czasu na posiłki – unikajmy jedzenia w biegu.
W tygodniu dobrze jest poświęcić przynajmniej trzy godziny na aktywność fizyczną. Regularny ruch usprawni funkcjonowanie naszych jelit, co więcej poprawi nasz nastrój i pomoże zredukować stres.
dla mnie zbawienna okazała się dobra dieta, taka wspomagająca trawienie. do tego wspomagam się jeszcze kapsułkami debutir. dzięki nim po prostu moje jelita pracują jak należy. skończyły się problemy z zaparciami, które były na przemian z biegunkami. teraz wszystko jest pod kontrolą.
Dla mnie ogromnym problemem były wyjazdy na żagle, które uwielbiam, ale moje jelita już niekoniecznie. Korzystanie ze wspólnych toalet to był koszmar, strasznie mnie to krępowało. Z resztą wyjazdy ze znajomymi i mieszkanie we wspólnym domku też bywały kłopotliwe. Dbałam o dietę, łykałam probiotyk, ale prawdziwą różnice w pracy jelit zauważyłam dopiero po włączeniu do codziennego stosowania debutiru w kapsułkach. Rewolucje się skończyły, wypróżniam się normalnie i cieszę podróżami.