Zespół Capgrasa (zespół Sozji) – charakterystyka, przyczyny, objawy, sposoby leczenia

0

Zespół Capgrasa jest zaburzeniem psychicznym, które występuje stosunkowo rzadko. Po raz pierwszy zostało ono opisane dopiero w 1923 roku przez francuskiego psychiatrę, który leczył kobietę przekonaną, że wszyscy ludzie których znała zostali podmienieni przez sobowtórów. Jakie są przyczyny i objawy zespołu Capgrasa? W jaki sposób leczy się to zaburzenie?

Czym jest zespół Capgrasa?

Zespół Capgrasa (nazywany także zespołem Sozji) to zaburzenie psychiczne, które zalicza się do grupy DMS, czyli urojeniowych zespołów błędnej identyfikacji. Jego istotą jest przekonanie, że rodzina, partner i inne bliskie osoby zostały zamienione na identycznie wyglądających, obcych ludzi. Zespół Capgrasa po raz pierwszy został szczegółowo opisany w 1923 roku przez Josepha Capgrasa (od którego nazwiska pochodzi jego nazwa). Wydał on publikację – L′illusion des sosies, w której opisał zaburzenie kobiety twierdzącej, że wszyscy jej bliscy zostali podmienieni przez sobowtórów. Bardzo podobny przypadek opisali Passer i Warnock w 1991 roku. Opis dotyczył 74-letniej kobiety, u której rozpoznano atypową psychozę (działo się to niedługo po powrocie do domu po leczeniu w zakładzie psychiatrycznym). Kobieta była w pełni przekonania, że jej mąż został podmieniony przez obcego jej mężczyznę. Czasami twierdziła też, że mąż to w rzeczywistości jej ojciec (dawno już nieżyjący). Jednocześnie chora najmniejszych problemów rozpoznawała innych członków swojej rodziny. Stanowczo odmówiła spania w jednym łóżku z „dublerem”. Prosiła również swojego syna o broń, gdyż bardzo obawiała się przebywać z obcym człowiekiem pod jednym dachem. 

Zespół Capgrasa – przyczyny

Jako przyczynę wystąpienia zespołu Capgrasa podaje się uszkodzenie struktur neuronalnych w mózgu. U chorego najprawdopodobniej zerwanie lub uszkodzenie zostają połączenia pomiędzy korą mózgową (kora mózgowa odpowiada między innymi za rozpoznawanie twarzy i miejsc) a układem limbicznym (układ limbiczny jest odpowiedzialny za przypisywanie stanów emocjonalnych rozpoznawanym obiektom).

Do zerwania połączeń może dojść na wiele sposobów. Przyczyną może być udar mózgu, uszkodzenie mechaniczne (powstające na przykład podczas operacji chirurgicznej w obrębie mózgu), krwiak mózgu, zmiany neurodegeneracyjne, pęknięcie tętniaka, padaczka.

Charakterystycznym jest częste występowanie zespołu Capgrasa u osób chorujących na schizofrenię (szczególnie schizofrenię paranoidalną). Zaburzenie to może pojawić się także ludzi cierpiących na choroby schizoafektywne, ewentualnie zaburzenia afektywne (przykładem takich schorzeń może być depresja lub choroba afektywna dwubiegunowa).

Zdarza się, że zespół Sozji diagnozowany jest u osób z mocno zaawansowanym otępieniem, które jest charakterystyczne między innymi dla choroby Alzheimera.

Część lekarzy jest zdania, że zespół Capgrasa w pewnych przypadkach może być wywołany zaburzeniami hormonalnymi lub zatruciami.

Zespół Capgrasa – objawy

Charakterystycznym objawem zespołu Capgrasa jest przekonanie, że osoba z najbliższego otoczenia została podmieniona przez sobowtóra (a czasem również istotę pozaziemską lub robota). Chory utrzymuje, że jego mąż, żona, dziecko, rodzic, sąsiad, babcia, koleżanka, listonosz lub inna znajoma osoba została zamieniona na innego człowieka, który wygląda wprawdzie tak samo, podobnie się ubiera i zachowuje, jednak jest zupełnie obcy.

Co ciekawe zespół Sozji odnosi się nie tylko do ludzi, ale też zwierząt, miejsc, czy przedmiotów. 

Osoba chora nie czuje z dublerami żadnej więzi, nie ma do nich zaufania, często traktuje ich jak wrogów, gdyż jest przekonana, że mają złe intencje i chcą zrobić jej krzywdę. Chory dotknięty tym zaburzeniem nie zastanawia się nad celowością takiej zamiany, nie ma potrzeby szukania podmienionej osoby, nie zastanawia się co się stało z jego bliskimi. Nie czuje żadnej potrzeby logicznego wytłumaczenia zaistniałej sytuacji. Lekarze lub osoby z najbliższego otoczenia czują się bezradni, gdyż w żaden sposób nie są w stanie przekonać chorego, że jest w błędzie.

Człowiek cierpiący na zespół Capgrasa może zachowywać się agresywnie wobec „sobowtórów” i doprowadzać do niebezpiecznych sytuacji. Inną reakcją jest strach i unikanie dublera.

W skrajnie ciężkich przypadkach zespołu Sozji dochodzi do syndromu błędnego rozpoznania w lustrze. Polega on na tym, że chory dochodzi do wniosku, że i on został podmieniony (ewentualnie jakaś część jego ciała). W takich sytuacjach osoba chora może odczuwać silną zazdrość, gdyż jest przekonana, że inna kobieta lub inny mężczyzna, którego widzą w lustrze stara się uwieść ich partnera.

Chorzy na zespół Capgrasa często utrzymują, że słyszą w domu zwierzęta. W większości sytuacji chory, rozmawiając przez telefon ze swoimi bliskimi prawidłowo identyfikuje ich głosy. Gdy jednak widzi ludzi z którymi prowadził rozmowy telefoniczne, uważa, że są dublerami. Czasem zdarza się, że urojenia nie dotyczą wzroku. Opisany został przypadek człowieka niewidomego, który utrzymywał, że głos bliskiej mu osoby został podmieniony przez identycznie brzmiący głos kogoś obcego.

Podmieniona może zostać jedna osoba (wówczas  chory jest w stanie bezbłędnie rozpoznawać innych bliskich) lub więcej osób. Oprócz urojeń dotyczących sobowtórów zazwyczaj nie pojawiają się inne zaburzenia.

Zespół Capgrasa – leczenie

Leczenie zespołu Sozji nie jest proste, gdyż zaburzenie to jest bardzo rzadkie. Lekarz przeprowadza dokładny wywiad z chorym, a także jego rodziną. Zazwyczaj konieczne jest także przeprowadzenia badań obrazowych, do których zaliczamy tomografię komputerową (pozwala ona wykluczyć ewentualne choroby w obrębie mózgowia), czy badanie EEG (wykonuje się je u chorych, gdy występuje podejrzenie, że zaburzenie może mieć podłoże padaczkowe). W pewnych przypadkach uzasadniona może być ocena funkcji tarczycy, występowania innych zaburzeń hormonalnych, czy metabolicznych, niedoborów witamin, a także zatruć.

Lekarz może zdecydować o przepisaniu pacjentowi leków przeciwpsychotycznych. Niekiedy bardzo pomocna okazuje się umiejętnie prowadzona psychoterapia.

6.1/10 - (4 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here