Zapalenie jelita grubego to choroba, z którą wiąże się wiele przykrych dolegliwości. Często trudno jest postawić prawidłową diagnozę, gdyż objawy mogą wskazywać na wiele innych schorzeń. Jakie są przyczyny zapalenia jelita grubego? W jaki sposób może się objawiać ta choroba? Jak wygląda proces leczenia? Jaką dietę warto stosować, gdy zmagamy się z zapaleniem jelita grubego?
Czym jest zapalenie jelita grubego?
Warto zdawać sobie sprawę, że pod pojęciem zapalenie jelita grubego może kryć się kilka zupełnie różnych schorzeń, które charakteryzują się podobnymi objawami. Żeby podjąć skuteczne leczenie konieczne jest wykrycie przyczyny, która spowodowała dolegliwości zdrowotne. Schorzenie może mieć podłoże autoimmunologiczne, być wynikiem infekcji, kontaktu błony śluzowej jelit z toksycznymi substancjami. Zdarza się, że przyczyna nie jest znana. Niezależnie od tego, co spowodowało zapalenie jelita grubego – objawy są zazwyczaj podobne. Pojawiają się bóle brzucha, złe samopoczucie i dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Choroba może mieć przebieg ostry lub przewlekły. Często chorobie można zapobiec rzucając palenie i decydując się na prowadzenie zdrowego stylu życia. Metody leczenia mogą być różnorodne – w zależności od tego z jaką odmianą choroby mamy do czynienia.
Jakie są przyczyny zapalenia jelita grubego?
Możemy mówić o różnych czynnikach wywołujących zapalenie jelita grubego. Współcześnie coraz częściej zdarza się, że choroba ma podłoże autoimmunologiczne. Bywa, że jest wynikiem obecności patogenów w ludzkim organizmie. Czasem zostaje spowodowana kontaktem delikatnej błony śluzowej z toksycznymi substancjami. W wielu wypadkach nie jesteśmy w stanie zlokalizować bezpośredniej przyczyny tego schorzenia. Jednak niezależnie od tego, co je wywołało, organizm reaguje stanem zapalnym, którego celem jest usunięcie czynników chorobotwórczych.
Jakie rodzaje zapalenia jelita grubego występują najczęściej?
Współcześnie bardzo często spotykamy się z infekcyjnym zapaleniem jelita grubego, które wywołane jest przez różne drobnoustroje (na przykład bakterie e coli, salmonellę), pasożyty, czy wirusy. Do zakażenie dochodzi zazwyczaj na skutek niezachowania zasad higieny (zapominanie o myciu rąk przed posiłkiem, niemycie produktów spożywczych).
Rzekomobłoniaste zapalenie jelit jest spowodowane niszczącą działalnością bakterii Clostridium difficile. Do sytuacji takiej dochodzi najczęściej po przebytej antybiotykoterapii.
Mikroskopowe zapalenie jelita grubego to schorzenie, które dotyka najczęściej osoby po przekroczeniu sześćdziesiątego roku życia. Nazwa wzięła się stąd, że uszkodzenia w budowie jelit są widoczne jedynie pod mikroskopem.
Niedokrwienne zapalenie jelita grubego jest wynikiem chorób układu krążenia (miażdżyca). Schorzenie pojawia się, gdyż dochodzi do radykalnego zmniejszenia przepływu krwi przez jelito grube. Choroba może wiązać się z poważnymi powikłaniami, takimi jak zwężenie jelita w miejscu, do którego przepływ krwi zostaje ograniczony.
Problemy z jelitem grubym mogą być również wynikiem takich chorób autoimmunologicznych jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego, czy choroba Leśniowskiego-Crohna.
Zapalenie jelita grubego – objawy
Typowe objawy zapalenia jelita grubego to bóle w dolnej części brzucha, biegunki (które mogą skutkować odwodnieniem) i zaparcia, spadek masy ciała, pogorszone samopoczucie, gorączka, w skrajnych przypadkach mogą zdarzyć się także krwawienia z przewodu pokarmowego. W wyniku choroby może dojść do niedokrwistości.
Wszystkie te objawy są mało charakterystyczne, co sprawia, że zdiagnozowanie choroby może sprawić wiele problemów i zająć dużo czasu.
Warto zdawać sobie sprawę, że zapalenie jelita grubego może przebiegać na dwa sposoby. W przypadku, kiedy przyczyną są infekcje, mamy zazwyczaj do czynienia z ostrym przebiegiem choroby. W takim przypadku objawy pojawiają się nagle. Często występuje biegunka i krwawienie. Chorzy skarżą się na dolegliwości bólowe.
Sytuacja wygląda nieco inaczej, kiedy mamy do czynienia z przewlekłym stanem zapalnym. Wówczas choroba może rozwijać się powoli, przez długi czas nie dając żadnych widocznych objawów. Jest to sytuacja niekorzystna, gdyż w momencie, kiedy dolegliwości wreszcie się pojawią, stan jelita może być już bardzo zły. Przewlekłym stanom zapalnym nierzadko towarzyszą poważne w skutkach powikłania.
Jak wygląda dieta?
W przypadku takich schorzeń jak zapalenie jelita grubego zdecydowanie łatwiej jest zapobiegać niż leczyć. Jednocześnie w niektórych przypadkach profilaktyka okazuje się niewystarczająca.
Zdecydowanie warto jest zrezygnować z palenia papierosów i wyrobów tytoniowych.
Dobrze jest skupić się na zdrowym stylu życia – umiarkowanej, regularnej aktywności fizycznej i zdrowej diecie. Jeżeli stan zapalny już się rozwinął konieczne jest stosowanie diety lekkostrawnej, w której ograniczony zostanie błonnik. W przypadku osób zdrowych jest on jak najbardziej wskazany, jednak kiedy cierpimy z powodu stanów zapalnych jelit, musimy zdawać sobie sprawę, że błonnik dodatkowo je podrażni. Dietę nisko błonnikową należy stosować do momentu ustąpienia stanu zapalnego.
Ważne jest także ograniczenie pewnych grup produktów – nabiału, a także żywności zawierającej gluten. Niewskazane są także orzechy, drożdże i warzywa kapustne.
Należy zadbać, żeby nasz jadłospis był możliwie jak najbardziej bogaty w składniki odżywcze. Zwracamy uwagę, żeby stosunek kwasów omega-6 do omega-3 wynosił 4:1. Jest to ważne, gdyż nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 charakteryzują się działaniem przeciwzapalnym. Jednocześnie w diecie statystycznego Polaka jest ich zbyt mało (spożywamy natomiast ogromne ilości kwasów omega-6).
Dieta w przypadku zapalenia jelita grubego powinna opierać się przede wszystkim na produktach nieprzetworzonych. Rezygnujemy ze słodyczy, dań typu fast food, a także wszelkiego rodzaju chipsów i prażynek. Niewskazane jest także stosowanie zbyt dużych ilości ostrych przypraw, gdyż nasilają one stany zapalne.
Dobrze jest zwracać uwagę nie tylko na to co znajduje się na naszych talerzach, ale też na sposób przygotowywania pokarmów. Zdecydowanie odradza się smażenie, pieczenie i grillowanie. Dla naszych jelit lepsze będzie gotowanie na parze lub gotowanie w niewielkiej ilości wody.
Zapalenie jelita grubego – leczenie
W większości wypadków, kiedy u pacjenta zdiagnozowane zostanie zapalenie jelita grubego, zalecane jest rzucenie palenia, zaprzestanie spożywania alkoholu, a także modyfikacja diety.
Kiedy pomimo wszystko nie uda się zahamować stanu zapalnego, lekarz decyduje się na wprowadzenie leczenia farmakologicznego.
W skrajnych wypadkach, kiedy choroba rozwijała się bezobjawowo przez wiele lat i doprowadziła do wyniszczenia organizmu, jedynym wyjściem okazuje się podjęcie leczenia operacyjnego.
