Wrotycz pospolity jest rośliną od setek lat z powodzeniem wykorzystywaną przez medycynę naturalną. Współcześnie ogranicza się jego spożycie ze względu na zawartość toksycznego tujonu. Jakie właściwości ma wrotycz? Kto może go stosować? Czy powinniśmy się go obawiać?

Czym jest wrotycz pospolity?

Wrotycz pospolity (Tanacetum) jest to roślina wieloletnia, którą zaliczamy do rodziny astrowatych. W Polsce występuje on powszechnie – możemy spotkać go na łąkach, w lasach, przy drogach. W sprzyjających warunkach osiąga on wysokość półtora metra. Posiada on długie, sztywne łodygi, pierzastosieczne liście i intensywnie żółte kwiaty zebrane w koszyczki kwiatowe. Cechą charakterystyczną tej rośliny jest silny zapach przypominający nieco kamforę.

Tanacetum jest odporny na mróz i bardzo ekspansywny. W celach leczniczych wykorzystuje się wszystkie części wrotyczu – kwiaty, liście i owoce. Medycyna ludowa bardzo ceniła sobie tę roślinę, ponieważ posiada ona właściwości przeciwzapalne, przeciwgrzybicze, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Dodatkowo Tanacetum likwiduje pasożyty, a swoim zapachem odstrasza insekty. Wykorzystanie wrotyczu w ziołolecznictwie zmniejszyło się radykalnie, od kiedy Unia Europejska wpisała go na listę roślin toksycznych. Wszystko to przez wysoką zawartość tujonu. Zgodnie z najnowszymi regulacjami prawnymi dozwolone jest jedynie zewnętrzne stosowanie wrotyczu.

Jakie właściwości ma wrotycz?

Wrotycz jest rośliną, która pomaga w leczeniu wielu różnych dolegliwości. Działa on przeciwbakteryjnie, przeciwzapalnie, radzi sobie także z wirusami, grzybami i pasożytami. Medycyna naturalna od setek lat doceniała jego właściwości przeciwbólowe – nalewka z wrotyczu pomagała między innymi w łagodzeniu bólów miesiączkowych, kolek, bólów głowy i zatok. Tanacetum jest pomocny w leczeniu artretyzmu i reumatoidalnego zapalenia stawów.

Roślina ta ma działanie przeciwpasożytnicze – niszczy:

• płazińce,
• pierwotniaki,
• obleńce,
• dobrze radzi sobie ze świerzbem i wszawicą.

Olejki eteryczne obecne we wrotyczu odstraszają:

• komary,
• mole,
• mszyce,
• kleszcze,
• czy mrówki,

dlatego warto posiadać go w swoim ogrodzie lub na balkonie.

Dawniej chętnie sięgano po Tanacetum w okresach wzmożonych zachorowań, a to ze względu na fakt, że działa on napotnie i przeciwgorączkowo. Wszechstronny wrotycz zwalcza wirusy grypy, jest bardzo pomocny także w leczeniu anginy czy odry.

Aktywne substancje zawarte w tej roślinie regulują pracę układu hormonalnego, pozytywnie wpływają na potencję. Była ona stosowana także w leczeniu dolegliwości trawiennych.

Niezastąpiony Tanacetum pozytywnie wpływa na układ krążenia – przyspiesza akcję serca, pobudza krążenie. Znany jest jego korzystny wpływ na układ nerwowy – roślina ta:

• łagodzi stres,
• uspokaja,
• pomaga się wyciszyć,
• jest pomocna w leczeniu zaburzeń lękowych, nerwic i depresji.

Nieoceniony jest wpływ wrotyczu na skórę – niweluje on stany zapalne, przyspiesza gojenie się ran, leczy takie dolegliwości jak:

• trądzik różowaty,
• trądzik pospolity,
• zaskórniki,
• owrzodzenia,
• czyraki,
• liszaje,
• czy ropnie.

W przypadku dolegliwości skórnych świetnie sprawdza się napar wrotyczu. Podaje się go do picia, a także stosuje zewnętrznie jako tonik.

Czy stosowanie wrotyczu jest bezpieczne?

Stosowanie wrotyczu jest bardzo kontrowersyjne, jako że roślina ta uznawana jest w Unii Europejskiej za trującą. Wszystko ze względu na wysoką zawartość tujonu. Zakaz wydany przez UE nie przekonuje jednak wszystkich, zwłaszcza, że roślina ta była wykorzystywana przez setki lat przez medycynę ludową (z pozytywnymi efektami). Dodatkowo do tej pory nie zaobserwowano zatruć podczas spożywania preparatów zawierających wrotycz. Wyjątkiem są przypadki spożycia dużych ilości alkoholu z dodatkiem ekstraktów z tej rośliny.

Przeciwwskazania do spożywania wrotyczu

Choć wrotycz w wielu sytuacjach może pozytywnie wpływać na zdrowie, jego spożywanie jest niedozwolone kobietom w ciąży i karmiącym piersią, a także dzieciom.

W wyniku spożycia Tanacetum mogą pojawić się takie niepożądane efekty jak podrażnienie błon śluzowych – dotyczy to błon śluzowych układu pokarmowego, a także macicy i nerek. Dodatkowo przedawkowanie tego zioła może wiązać się z silnymi zawrotami głowy, halucynacjami, a nawet utratą świadomości. Osoby wrażliwe mogą zapaść w śpiączkę, podczas której mogą pojawić się drgawki. U niektórych osób obserwuje się również krwiomocz i bolesne skurcze. Inne efekty uboczne to nadmierna potliwość i biegunka.

Warto zdawać sobie sprawę, że wrotycz pospolity jako roślina o bardzo silnym działaniu powinna być stosowana z rozwagą w umiarkowanych ilościach.

Jak zrobić nalewkę z wrotyczu?

Nalewka z wrotyczu ma wiele zastosowań, trzeba jednak pamiętać, że w niektórych wypadkach może doprowadzić do uzależnienia.

Do jej wykonania potrzebujemy około jednej szklanki zielonego lub suchego Tanacetum. Ziele przesypujemy do słoja, zalewamy je 300 ml alkoholu (od 40 do 70%). Słój szczelnie zakręcamy i pozostawiamy na siedem dni w chłodnym, zacienionym miejscu. Po upływie tego czasu jego zawartość należy przefiltrować.

Nalewkę należy spożywać trzy razy dziennie – 10 ml należy rozpuścić w 100 ml wody. Jeżeli stosujemy ją zewnętrznie, nie ma potrzeby rozcieńczania. W przypadku reumatoidalnego zapalenie stawów wcieramy niewielką ilość nalewki w obolałe i opuchnięte miejsca.

Ciekawostki na temat wrotyczu:

• W czasach średniowiecza wrotycz był cenioną przyprawą. Co więcej jego koszyczki kwiatowe często podawano zapiekane w cieście.
• Tanacetum sprawdza się jako roślina ozdobna – jest atrakcyjnym dodatkiem do suchych bukietów.
• Wrotycz pospolity został uwieczniony na znaczku pocztowym z 5 września 1967 roku (seria Kwiaty Polne).
• Tradycyjnie napój z wrotycza spożywany był w Bretanii w Poniedziałek Wielkanocny. Przesądy głosiły, że nieprzestrzeganie tego zwyczaju sprawiało, że cały kolejny rok był pechowy.