Tryptofan jest aminokwasem, który odpowiada między innymi za nasze dobre samopoczucie. Jego ogromne znaczenie dla ludzkiego organizmu sprawia, że jest obecnie składnikiem wielu suplementów diety. W jaki sposób tryptofan oddziałuje na nasz organizm? W jakich produktach spożywczych możemy go znaleźć? Czy istnieją jakieś skutki uboczne suplementacji tryptofanu?
Co to jest tryptofan?
Mianem tryptofanu określamy organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy aminokwasów białkowych. Tryptofan nie jest syntetyzowany przez ludzki organizm, dlatego konieczne jest dostarczanie go wraz z pożywieniem. Aminokwas ten jest niezbędny do wytwarzania serotoniny, melatoniny, roślinnych hormonów wzrostu, a także niacyny. Związek ten rozpuszcza się w tłuszczach, mocnych zasadach, a także w gorącym alkoholu. Produkty spożywcze zawierają niewielkie ilości tryptofanu, dlatego sama dieta nie pozwala na jego przedawkowanie. Taka sytuacja jest możliwa, kiedy przyjmujemy duże dawki suplementów diety zawierających tryptofan. W nadmiarze jest on niebezpieczny dla ludzkiego zdrowia.
Rola tryptofanu w ludzkim organizmie
Tryptofan został odkryty w 1901 roku przez angielskich naukowców – S. Cole i F. Hopkinsa, którzy wyizolowali go z białka mleka. Został on po raz pierwszy zsyntetyzowany w 1949 roku.
Jako, że jest aminokwasem egzogennym, nie może być wytwarzany przez ludzki organizm. Tryptofanu musimy dostarczyć sobie wraz z pożywieniem. Produkty spożywcze zawierają niewielkie jego ilości, jednak zapotrzebowanie na ten związek nie jest duże, bo wynosi 5 mg na każdy kilogram masy ciała.
Współcześnie niedobory tryptofanu są zjawiskiem powszechnym, co spowodowane jest niewłaściwą dietą, a także wyjątkowo stresującym trybem życia. Warto podkreślić, że ich konsekwencje są szczególnie niebezpieczne dla zdrowia i samopoczucia człowieka. Mogą przyczynić się do wystąpienia zaburzeń nastroju, stanów depresyjnych, migren, pelagry, a także zaburzeń funkcjonowania układu pokarmowego. Osoby z niedoborem tryptofanu mają skłonności do przejadania się, co w wielu wypadkach prowadzi do nadwagi i otyłości.
Negatywne skutki uboczne niedoboru tryptofanu są związane z faktem, że aminokwas ten jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Jest on potrzebny do wytwarzania serotoniny, nazywanej również hormonem szczęścia, a także melatoniny – hormonu snu. Co więcej bardzo korzystnie wpływa na pracę mózgu – poprawia pamięć, ułatwia zasypianie, a jednocześnie sprawia, że regeneracja organizmu podczas snu jest bardzo efektywna.
Dzięki tryptofanowi możliwa jest biosynteza witamin PP i B6. Co więcej chroni on oczy przed szkodliwym wpływem promieniowania UV. Jest on ważny dla kobiet karmiących piersią, gdyż jest współodpowiedzialny za prawidłowy przebieg procesów laktacji.
Tryptofan poprawia pracę układu immunologicznego. Odgrywa również istotną rolę w procesach krzepnięcia krwi. Z kolei pozytywny wpływ na procesy trawienne wynika z faktu, że aminokwas ten przyczynia się do wytwarzania w żołądku kwasu solnego.
Suplementowanie tryptofanu ma pozytywny wpływ na wydolność fizyczną naszego organizmu.
Tryptofan – skutki nadmiaru
Nadmiar tryptofanu jest dla nas równie niekorzystny jak jego niedobór. Do sytuacji przedawkowania nie można doprowadzić stosując dietę zawierającą duże ilości produktów bogatych w ten aminokwas. Zawsze jest ona wynikiem nieumiejętnego stosowania suplementów diety. Jeżeli przedawkujemy tryptofan, możemy doświadczać nadmiernej senności, bólów głowy, suchości w ustach. U części osób pojawiają się nudności i wymioty.
W przypadku, kiedy do przedawkowania dochodzi notorycznie, należy liczyć się ze stłuszczeniem wątroby, zahamowaniem wzrostu, problemami ze skoordynowaniem ruchów, a także degradacją mięśni gładkich.
Źródła tryptofanu
Tryptofan możemy znaleźć w produktach spożywczych, które kupujemy na co dzień. Duże jego ilości występują w soi (suche nasiona soi należą do produktów zawierających najwięcej tryptofanu, bo aż 610 mg na 100 g), siemieniu lnianym, pestkach dyni, migdałach, a także roślinach strączkowych takich jak soczewica, groch, czy fasola.
Cennego aminokwasu dostarczą nam również produkty pochodzenia zwierzęcego takie jak kurczak (a szczególnie pierś z kurczaka – 360 mg na 100 g), wieprzowina, tuńczyk, wołowina, wędliny, dorsz, czy ser twarogowy.
Jak dawkować tryptofan?
Jeżeli zdecydujemy się na suplementację tryptofanu, powinniśmy pamiętać o jego prawidłowym dawkowaniu. Jest to bardzo ważne zważywszy, że przedawkowanie wiąże się z negatywnymi dla zdrowia konsekwencjami. Kiedy kupujemy preparat zawierający tryptofan, koniecznie zapoznajmy się z informacją zapisaną przez producenta na etykiecie.
Zazwyczaj zaleca się spożywanie od 500 do 2000 mg tryptofanu dziennie.
Warto zdawać sobie sprawę, że działanie tryptofanu można wzmocnić łącząc go z takimi składnikami jak witamina B6, dziurawiec, Gotu Kola, l-teanina, forskolina, waleriana, witamina C, EGCG, oksyracetam, Brahmi.
Jednocześnie istnieją substancje, które hamują działanie tryptofanu (spowalniają jego transport do mózgu). Suplementacja nie przyniesie oczekiwanych efektów, jeżeli w naszym organizmie będą duże ilości waliny, leucyny, izoleucyny, metioniny.
