Toczeń rumieniowaty układowy – charakterystyka, przyczyny, objawy, jak leczyć

0

Toczeń rumieniowaty układowy jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym. Współczesna medycyna do dziś nie jest w stanie sobie z nią poradzić? Jakie czynniki mogą przyczynić się do zachorowania? W jaki sposób objawia się toczeń rumieniowaty? Jak przebiega proces leczenia?

Czym jest toczeń rumieniowaty układowy?

Toczeń rumieniowaty układowy to choroba autoimmunologiczna objawiająca się między innymi wysypką i rumieniem w kształcie motyla. Niekiedy objawy dotyczą jedynie samej skóry, czasem choroba uszkadza również inne narządy. Co charakterystyczne choroba znacznie częściej dotyka kobiety niż mężczyzn. W grupie zwiększonego ryzyka znajdują się także osoby czarnoskóre. Objawy u poszczególnych osób mogą być mocno zróżnicowane. Toczeń rumieniowaty układowy jest chorobą trudną do zdiagnozowania, dlatego rozpoznaje się go dość późno. Nie istnieje jedno skuteczne lekarstwo, które pomogłoby wyleczyć tę chorobę. Celem leczenia jest więc przede wszystkim złagodzenie objawów.

Toczeń rumieniowaty układowy – przyczyny choroby

Jako, że toczeń rumieniowaty układowy jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym, bardzo trudno jest wskazać czynniki, które doprowadzają do zachorowania. Prawdopodobnie jest on wynikiem defektu genetycznego, który sprawia, że układ immunologiczny przestaje funkcjonować prawidłowo. Organizm własne komórki zaczyna traktować jako obce i wytwarza stan zapalny w celu ich unicestwienia. Długotrwały stan zapalny prowadzi do uszkodzenia narządów.

Obecnie uważa się, że większe prawdopodobieństwo zachorowania dotyczy kobiet w wieku rozrodczym i osób czarnoskórych. Choroba może mieć podłoże genetyczne, dlatego jeżeli w naszej rodzinie była już zdiagnozowana, istnieje duże prawdopodobieństwo, że zachorujemy również i my.

Inne czynniki, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania to palenie papierosów, stosowanie diety bogatej w tłuszcze nasycone, przyjmowanie niektórych leków (na przykład leków przeciw arytmii, czy doustnych tabletek antykoncepcyjnych), stosowanie hormonalnej terapii zastępczej.

Toczeń może się rozwinąć u osób zarażonych wirusem Epstina-Barra, a także retrowirusami.

W większości wypadków choroba dotyka osoby pomiędzy piętnastym a pięćdziesiątym piątym rokiem życia. U osób, które zachorowały później objawy choroby są znacznie łagodniejsze.

Toczeń rumieniowaty układowy – objawy

Choroba w pierwszej fazie nie daje charakterystycznych objawów, co zdecydowanie utrudnia jej zdiagnozowanie. Osoby, które dopiero zachorowały odczuwają ogólne osłabienie organizmu. Każdy większy wysiłek fizyczny jest dla nich męczący. Dodatkowo mogą pojawić się stany podgorączkowe i utrata masy ciała. Tego typu objawy bardzo często traktowane są jak zwykłe przeziębienie i nie wzbudzają szczególnych obaw. Większość osób decyduje się je przeczekać.

Część chorych obserwuje u siebie objawy skóry i błon śluzowych. U około sześćdziesięciu procent chorych na twarzy pojawia się rumień, który ma kształt motyla, może pojawić się również wysypka. Co istotne zmiany skórne są reakcją organizmu na światło słoneczne. Pod wpływem słońca nasilają się. Szczególnie osoby o jasnej karnacji obserwują u siebie nadwrażliwość na światło słoneczne.

U pewnej grupy chorych pojawia się objaw Raynauda, który charakteryzuje się skurczem naczyń. Skurcz ten powoduje zaburzenia przepływu krwi w dłoniach i stopach. Jest on najczęściej reakcją na zimno i stres. Dłonie i stopy, w których krew nie może krążyć swobodnie stają się sino-niebieskie.

Innym powszechnie występującym objawem są łysienie, wybroczyny pod paznokciami, a także owrzodzenia zlokalizowane w jamie ustnej i nosowej.

U większości chorych pojawiają się problemy ze stawami. Objawy są bardzo podobne do reumatoidalnego zapalenia stawów. Jednocześnie zazwyczaj ne dochodzi do deformacji stawów. Często pojawiają się również bóle mięśni. W skrajnych wypadkach dochodzi do zaniku mięśni. Choroba zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia osteoporozy.

Toczeń rumieniowaty układowy u około połowy chorych jest przyczyną uszkodzenia nerek. Choroba sprawia, że pojawiają się obrzęki, wzmożone pragnienie, zmniejszenie ilości oddawanego moczu.

Toczeń rumieniowaty układowy atakuje układ krążenia – u chorych często pojawia się miażdżyca i choroba wieńcowa. Zaburzenia funkcjonowania układu oddechowego skutkują zapaleniem płuc.

Inne typowe objawy to nudności i wymioty, bóle brzucha, powiększenie wątroby, anemia, powiększenie węzłów chłonnych. Obserwuje się także suchość oczu, uczucie obcego ciała pod powiekami.

Toczeń stanowi zagrożenie również dla układu nerwowego. Chorzy skarżą się na silne bóle głowy, uczucie niepokoju, napady drgawkowe, problemy z pamięcią, a nawet urojenia.

W wielu wpadkach choroba stanowi zagrożenie dla życia. U większości osób obserwuje się okresy zaostrzeń i remisji.

Jako, że toczeń rumieniowaty układowy dotyka często kobiet pomiędzy dwudziestym, a czterdziestym rokiem życia, pojawia się pytanie o zajście w ciążę. Sam toczeń nie utrudnia poczęcia dziecka, jednak w momencie, gdy zaatakuje on kluczowe narządy, przebieg ciąży będzie zagrożony.

Toczeń rumieniowaty – diagnostyka

Toczeń rumieniowaty układowy jest chorobą występującą stosunkowo rzadko. Dodatkowo nie daje on (zwłaszcza na początku) charakterystycznych objawów. Z tego względu jego zdiagnozowanie może przysporzyć lekarzom wielu problemów.

Badania, które przeprowadza się w przypadku podejrzenia choroby to:

  • przeciwciała przeciwjądrowe,
  • morfologia krwi,
  • odczyn kiłowy,
  • wskaźnik krzepnięcia,
  • przeciwciała antyfosfolipidowe (jest to badanie szczególnie ważne u kobiet planujących ciążę),
  • wskaźniki stanu zapalnego (proteinogram, OB, czy CRP),
  • badanie wycinka skóry pod mikroskopem,
  • ocena funkcji wątroby (AST, ALT),
  • kapilaroskopia (wykonuje się ją, jeżeli chorobie towarzyszą objawy Raynauda,
  • ocena funkcji nerek (wskaźnik GFR, badanie ogólne moczu, kreatynina).

W większości wypadków toczeń rumieniowaty układowy jest diagnozowany dopiero w momencie, kiedy na twarzy chorego pojawi się rumień w kształcie motyla. Często zdarza się, że choroba jest rozpoznawana dopiero po kilku latach.

Toczeń rumieniowaty układowy – leczenie

Toczeń rumieniowaty układowy jest chorobą, którą leczy się latami. Współcześni lekarze nie dysponują lekarstwami pozwalającymi wyleczyć go w stu procentach. Proces leczenia polega więc na łagodzeniu objawów. Leczenie choroby bardzo często wymaga współpracy takich specjalistów jak kardiolog, neurolog, dermatolog, psychiatra, pulmonolog, nefrolog, hematolog, czy gastroenterolog.

W przypadku tej choroby stosowane jest leczenie farmakologiczne. Jest ono dobierane indywidualnie do potrzeb każdego pacjenta. Jeżeli choroba ma łagodny przebieg i nie doszło do zajęcia ważnych narządów, zazwyczaj stosuje się niesterydowe leki przeciwzapalne i glikokortykosterydy, które są pomoce w łagodzeniu dolegliwości związanych z mięśniami i stawami.

W przypadku pojawienia się dolegliwości skórnych lekarz może zapisać leki przeciwmalaryczne, a także maści z glikokorytykosterydami.

Jeżeli choroba zajęła ważne narządy, konieczne staje się podanie leków immunosupresyjnych, których zadaniem jest wyciszenie układu odpornościowego.

Bardzo dużym problemem jest leczenie choroby u kobiety ciężarnej, gdyż nie ma gwarancji, że stosowane leki nie wpłyną negatywnie na przebieg ciąży.

W sytuacji, kiedy toczeń rumieniowaty układowy doprowadzi do uszkodzenia nerek, konieczne jest leczenie chirurgiczne. Rozwiązaniem może być przeszczep nerki.

Leczenie jest bardzo trudne. Pacjent przez cały czas powinien znajdować się pod opieką lekarską. Dawki leków powinny być dopierane w taki sposób, żeby zminimalizować efekty uboczne (jednocześnie należy zdawać sobie sprawę, że nie da się ich uniknąć.

Toczeń rumieniowaty układowy – profilaktyka

Współcześnie nie znamy sposobu, żeby zapobiec takiej chorobie jaką jest toczeń rumieniowaty układowy. Tym co możemy dla siebie zrobić jest rezygnacja z palenia papierosów, gdyż palenie tytoniu zwiększa prawdopodobieństwo zachorowania.

Ważne jest również dbanie o odpowiednią dietę. Warto jest ograniczyć spożycie kalorii, a tłuszcze nasycone zastąpić nienasyconymi. Bardzo ważne jest spożywanie dużych ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, które działają przeciwzapalnie.

Chory powinien zwracać szczególną uwagę na ochronę skóry, gdyż jest ona bardzo wrażliwa na słońce. Zalecane jest noszenie kapeluszy z szerokim rondem, a także stosowanie kremów z wysokim filtrem. Należy ponadto unikać wychodzenia na słońce pomiędzy godziną dziesiątą a szesnastą.

Warto jest postawić na regularną, niezbyt forsującą aktywność fizyczną.

4.7/10 - (5 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here