Tarczyca bajkalska jest jednym z najpopularniejszych adaptogenów. Jest ona znana człowiekowi od setek lat – z jej właściwości korzystała już tradycyjna medycyna dalekowschodnia. Bajkalina może być bardzo pomocna współczesnemu człowiekowi, który prowadzi bardzo intensywny tryb życia. W jaki sposób działa tarczyca bajkalska? Kiedy i jak ją stosować?
Czym jest tarczyca bajkalska?
Tarczyca bajkalska (bajkalina, w języku łacińskim: Scutellaria baicalensis Georgi) to wieloletnia roślina, którą zaliczamy do rodziny wargowych. Jest ona niewielka – osiąga zazwyczaj do sześćdziesięciu centymetrów. Posiada proste pędy, niebieskie lub fioletowo-niebieskie kwiaty i nieduże lancetowate liście. Korzeń jej jest palowy, odchodzą od niego korzonki boczne. Tarczyca bajkalska rośnie w Chinach, Japonii, we wschodniej Syberii, a także w Mongolii. Najlepiej rośnie ona w suchym, chłodnym, górskim, północnym klimacie (wykazuje odporność na niskie temperatury – nawet do minus piętnastu stopni Celsjusza). W Polsce tarczycę bajkalską można spotkać jedynie w ogrodach botanicznych. Uważa się ją za jedną z najważniejszych roślin w chińskiej i japońskiej medycynie ludowej. Surowcem leczniczym bajkaliny są jej korzenie. Zazwyczaj mają one kolor jasnobrunatny lub szaro-żółty. Charakteryzują się włóknistą strukturą i gorzkim smakiem. Bajkalina zawiera wiele aktywnych substancji, które korzystnie wpływają na ludzkie zdrowie. Liczba jej zastosowań leczniczych jest imponująca. Roślina ta wykorzystywana jest również w kosmetyce.
Tarczyca bajkalska – skład
Tarczyca bajkalska zawiera duże ilości flawonoidów (jak dotąd odkryto ich ponad czterdzieści, dodatkowo niektóre są charakterystyczne jedynie dla tej rośliny). Zaliczamy do nich między innymi bajkalinę (jest jej najwięcej), bajkaleinę, apigeninę, chryzynę, skutelareinę, oroksylinę, skulkapflawon, wogoninę, czy wogonozyd. W skład jej korzenia wchodzi również koenzym Q10.
Medycyna wykorzystuje trzy – czteroletnie korzenie tarczycy bajkalskiej. Są one najbardziej wartościowego – aż dwadzieścia procent ich składu stanowią alkaloidy i związki flawonoidowe.
Oprócz flawonoidów tarczyca bajkalska zawiera sterole, kwasy fenolowe, garbniki, olejki eteryczne, witaminy – w szczególności witaminę C.
Właściwości lecznicze tarczycy bajkalskiej
Związki zawarte w tarczycy bajkalskiej charakteryzują się bardzo silnym działaniem antyoksydacyjnym. Roślina chroni nasze komórki przed stresem oksydacyjnym, neutralizuje wolne rodniki, chroni przed uszkodzeniami DNA. Co ciekawe bajkalina jest w stanie przedłużyć życie komórki nawet o dziesięć procent. W efekcie opóźnia ona procesy starzenia się organizmu.
Tarczyca bajkalska wykazuje więc działanie przeciwnowotworowe, przeciwzapalne (dzięki wysokiej zawartości flawonoidów roślina redukuje ból i obrzęki, a nawet obniża gorączkę), antybakteryjne, przeciwgrzybicze, uspokajające, hepatoprotekcyjne, antyalergiczne, przeciwmiażdżycowe. Co ciekawe jest ona również w stanie chronić naszą skórę przed negatywnym wpływem promieniowania słonecznego.
Warto wspomnieć, że flawonoidy obecne w tarczycy bajkalskiej nie tylko dobrze radzą sobie z wolnymi rodnikami, ale też sprawnie usuwają z organizmu toksyny i metale ciężkie.
Bajkalina pozytywnie wpływa na ilość insuliny wydzielanej przez trzustkę, dlatego jej suplementacja może być dobrym rozwiązaniem w profilaktyce cukrzycy typu II.
Tarczyca bajkalska wspiera układ immunologiczny
Bajkalina skutecznie wspiera funkcjonowanie ludzkiego układu immunologicznego. Działa przeciwzapalne, niszczy też bakterie, wirusy i grzyby, które odpowiedzialne są za wiele chorób.
Dotychczas przeprowadzone badania sugerują, że roślina ta jest skuteczna w walce z takimi bakteriami jak: Salmonella, Proteus, E. coli, P. aeruginosa, B. pertussis, V.comma, Streptococcus, Meningococcus, S. aureus, C. diphteriae, Shigella, B. anthracis. Niszczy ona grzyby z gatunku Candida albicans. Co więcej udowodniono, że skutecznie radzi sobie ze szczepami bakterii odpornymi na działanie antybiotyków.
Związki zawarte w tarczycy bajkalskiej są skuteczne w walce z wirusami wywołującymi grypę, a także z wirusem HBV (jest on odpowiedzialny za zapalenie wątroby typu II).
Tarczyca bajkalska w walce z nowotworami
Za sprawą wysokiej zawartości flawonoidów tarczyca bajkalska może być skuteczna w walce z nowotworami. Potencjał przeciwnowotworowy mają zwłaszcza flawony występujące w jej kwiatach. Dotychczasowe badania potwierdzają, że związki te przyspieszają obumieranie komórek nowotworowych.
Uważa się, że roślina może być skuteczna w przypadku raka płuc, białaczki szpikowej, czy chłoniaka. Choć prawdopodobnie sprawdzi się ona również w profilaktyce innych nowotworów.
Warto zdawać sobie sprawę, że czynnikiem umożliwiającym rozwój chorób nowotworowych jest stan zapalny. Zawarte w bajkalinie substancje go redukują, przez co zmniejsza się ryzyko zachorowania.
Tarczyca bajkalska może być pomocna nawet, gdy nowotwór już się pojawił – wspiera procesy leczenia.
Bajkalina w profilaktyce chorób krążenia
Dobrze znany jest pozytywny wpływ tarczycy bajkalskie na układ krążenia. Jest ona w stanie skutecznie obniżać ciśnienie krwi, zapobiegać nadmiernej krzepliwości krwi, chronić przed zwapnieniem tętnic, obniżać poziom złego (LDL) cholesterolu we krwi, a jednocześnie zwiększać stężenie cholesterolu dobrego (HDL). W dłuższej perspektywie czasu może ona zapobiegać miażdżycy, a także innym poważnym chorobom układu sercowo-naczyniowego.
Zaobserwowano, że przy regularnej suplementacji tarczycy bajkalskiej następuje poprawa mikrokrążenia krwi. Warto wykorzystać bajkalinę jeżeli cierpimy na niewydolność krążenia. Zmniejsza ona żylaki i obrzęki, które często towarzyszą niewydolności kończyn dolnych.
Wpływ bajkaliny na układ nerwowy
Tarczyca bajkalska ma bardzo korzystny wpływ na funkcjonowanie ośrodkowego układu nerwowego. Chroni ona nasze neurony przed niszczącym wpływem wolnych rodników. Od setek lat wykorzystuje się ją w profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych (choroba Parkinsona, Alzheimera, demencja starcza). Jej regularne stosowanie jest w stanie zmniejszyć poziom lęku i niepokoju. Z tego względu jest polecana osobom zmagającym się z nadmiernym stresem. Współcześnie znajduje nawet zastosowanie przy leczeniu depresji, a także wspomagać leczenie choroby Alzheimera i Parkinsona.
Udowodniono, że jej działanie uspokajające jest silniejsze niż w przypadku waleriany. Z tego względu sprawdza się ona przy leczeniu nerwic.
Tarczyca bajkalska rekomendowana jest osobom uczącym się i pracującym umysłowo, gdyż poprawia pamięć.
U osób stosujących bajkalinę zaobserwowano zmniejszenie częstotliwości skurczów mięśni (działa ona rozluźniająco, dlatego warto stosować ją przy zespole niespokojnych nóg). Daje ona dobre efekty w przypadku osób cierpiących na ADHD, czy porażenie nerwowe.
Tarczyca bajkalska a choroby jamy ustnej i choroby skóry
Związki zawarte w tarczycy bajkalskiej wykazują bardzo pozytywny wpływ na kondycję naszej skóry. Działanie przeciwbakteryjne i przeciwzapalne sprawia, że jest ona pomocna w leczeniu różnych odmian trądziku. Warto wykorzystać ją również w przypadku podrażnień skóry. Ciekawostką jest, że wyciągi z tej rośliny znajdują się w niektórych kosmetykach przeciwsłonecznych. Dzieje się tak dlatego, że zawarte w tarczycy bajkalskiej flawonoidy posiadają zdolność do pochłaniania promieni UVA i UVB.
Ogromna ilość przeciwutleniaczy sprawia, że tarczyca bajkalska chroni naszą skórę przed przedwczesnym starzeniem się. Znajdziemy kosmetyki przeciwzmarszczkowe z jej dodatkiem. Choć najlepsze efekty uzyskamy stosując ją zarówno zewnętrznie, jak i wewnętrznie.
Od wieków stosuje się bajkalinę w chorobach jamy ustnej – pomaga ona przy schorzeniach dziąseł, stanach zapalnych błony śluzowej, grzybicy jamy ustnej. Powinniśmy mieć świadomość, że próchnica wywołana jest przez bakterie Staphylococcus mutans. Tarczyca bajkalska niszczy je, dzięki czemu możemy cieszyć się zdrowymi zębami.
Tarczyca bajkalska w leczeniu astmy i alergii
Działanie tarczycy bajkalskiej docenią osoby zmagające się z różnego rodzaju alergiami i astmą. Istnieją badania potwierdzające, że roślina ta zmniejsza ilość komórek, które pełnią ważną rolę w rozwoju alergii i astmy. Co więcej zawarte w niej substancje chronią przed skurczem oskrzeli, który powoduje duszności u osób chorujących na astmę. Flawonoidy skutecznie redukują objawy różnego rodzaju alergii.
Czy tarczyca bajkalska jest bezpieczna dla zdrowia?
Pomimo, że tarczyca bajkalska jest rośliną mającą wpływ na różne aspekty naszego zdrowia, jest zadziwiająco bezpieczna. W przeciwieństwie do wielu leków wydawanych na receptę, w większości wypadków nie powoduje ona efektów ubocznych.
Odradza się jej stosowanie kobietom w ciąży i kobietom karmiącym piersią (brak badań potwierdzających bezpieczeństwo w tych grupach).
Substancje zawarte w bajkalinie zapobiegają nadmiernej krzepliwości krwi. Z tego względu ostrożność przy jej stosowaniu powinny zachować osoby z zaburzeniami krzepliwości krwi. Ostrożność należy zachować także wtedy, gdy cierpimy na hipoglikemię, czy choroby autoimmunologiczne.
Jeżeli chodzi o skutki uboczne przyjmowania tarczycy bajkalskiej – zazwyczaj się one nie pojawiają. Jednak u osób, które znaczenie przedawkują suplement może pojawić się uczucie senności lub niewielka gorączka. W skrajnych wypadkach znaczne przedawkowanie może wywołać zapalenie płuc.
Tarczyca bajkalska – jak stosować?
Przy dawkowaniu bajkaliny należy sugerować się zaleceniami producenta danego suplementu. Nie powinniśmy samodzielnie zwiększać dawki. Jeżeli chcemy to zrobić, dla własnego bezpieczeństwa skonsultujmy się z lekarzem.
W przypadku, gdy dysponujemy suszonym korzeniem bajkaliny – 5 g surowca zalewamy szklanką wody. Parzymy przez około pięć minut i pijemy.
Czy wiesz, że:
- W 1910 roku rozpoczęto badania nad składem chemicznym tarczycy bajkalskiej. Wyodrębniono wówczas dwieście dziewięćdziesiąt pięć składników aktywnych.
- W Chinach bajkalina stosowana jest od ponad dwóch tysięcy lat.
- Tarczyca bajkalska pod wpływem silnego słońca szybko wysycha, ale wystarczy, że spadnie deszcz i natychmiast się odnawia.
- W krajach Azjatyckich tarczyca bajkalska uprawiana jest na różnych wysokościach. Rekord to osiem tysięcy metrów nad poziomem morza.
- Nazwa tarczycy bajkalskiej pochodzi od łacińskiego słowa scutella (czyli tarcza). Sugeruje ona, że roślina ma ochronny wpływ na ludzki organizm.
- Kształt kwiatów bajkaliny sprawia, że często nazywa się ją lwią paszczą.
- Pierwsze wzmianki na temat bajkaliny znajdziemy w dziełach Zhu Danxi – najsłynniejszego lekarza dynastii Yuan.