Szpinak – charakterystyka, wartości odżywcze, wpływ na zdrowie, uprawa, ciekawostki

0

Szpinak jest jednym z warzyw, które często goszczą na polskich stołach. Stał się on szczególnie popularny w dziewiętnastym wieku. Było to zresztą dzieło przypadku – błąd w rachunkach sprawił, że uznano go za jedno z najlepszych źródeł żelaza. Choć dziś wiemy, że nie zawiera go tak wiele i tak uważany jest za produkt bardzo zdrowy. Jakie wartości odżywcze ma szpinak? W jaki sposób wpływa on na ludzki organizm? Czy istnieją jakieś przeciwwskazanie do spożywania szpinaku?

Co to jest szpinak?

Mianem szpinaku (szpinak warzywny) określamy jednoroczną roślinę zaliczaną do rodziny szarłatowatych. Szpinak wywodzi się z południowo-zachodniej Azji. Jest on rośliną dwupienną osiągającą najczęściej do pięćdziesięciu centymetrów wysokości. Jego liście najczęściej przybierają kształt strzałkowaty lub jajowaty (choć należy zauważyć, że współcześnie istnieje wiele odmian szpinaku, które w znacznym stopniu różnią się wyglądem). Korzeń szpinaku jest palowy, może sięgać nawet do stu osiemdziesięciu centymetrów w głąb gleby. Początkowo krótka łodyga z czasem wydłuża się i rozgałęzia. Jednopłciowe, drobne kwiaty zebrane są w kwiatostany. Owocami są jednonasienne orzeszki. Szpinak jest łatwy w uprawie. Zawiera wiele związków odżywczych. Współcześnie uważa się go także za roślinę leczniczą.

Jakie wartości odżywcze posiada szpinak?

Szpinak jest rośliną bogatą w witaminy i minerały, a także inne aktywne substancje. Zawiera on witaminy z grupy B, pewne ilości witaminy K, witaminy C, E i A. Jest bogaty w potas, wapń, magnez. W jego składzie znajdziemy również pewne ilości żelaza, sodu, fosforu, czy cynku.

Swój intensywny zielony kolor roślina zawdzięcza obecności dużych ilości chlorofilu. Jest również źródłem karotenoidów. Dostarcza nam on także błonnika potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania układu trawiennego.

Szpinak na odchudzanie

Jedzenie szpinaku jest rekomendowane osobom odchudzającym się. Jest on warzywem niskokalorycznym – w 100 g zawiera jedynie 23 kcal. Dodatkowo jest bogaty w błonnik, który zapewnia nam uczucie sytości. Dodatkowym argumentem przemawiającym za wyborem szpinaku jest fakt, że zawiera on tylakoidy (są to substancje, które dodatkowo przedłużają uczucie sytości). Dzięki ich zawartości czujemy się najedzeni nawet przez dwie godziny po spożyciu posiłku.

Za sprawą zawartości potasu szpinak chroni nas przed zatrzymywaniem się wody w organizmie. Jego spożywanie może pomóc nam uniknąć cellulitu wodnego i obrzęków.

Obecne w szpinaku związki przyspieszają nasz metabolizm.

Wpływ szpinaku na zdrowie

Jedzenie szpinaku może mieć bardzo pozytywny wpływ na nasze zdrowie. Warzywo to dostarcza nam żelaza, dzięki czemu może chronić przed anemią (pamiętajmy jednak, że szpinak nie może być jedynym źródłem żelaza w naszej diecie). Liście szpinaku są pełne antyoksydantów, które spowalniają procesy starzenia się organizmu i chronią przed nowotworami.

Szpinak dostarcza nam karotenoidów i witaminy C, dzięki czemu może chronić przed chorobami oczu.

Zawartość witamin z grupy B, magnezu i potasu sprawia, że ma on doskonały wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego.

Potas dodatkowo obniża ciśnienie krwi, co w dłuższej perspektywie czasu chroni przed nadciśnieniem i innymi chorobami układu sercowo-naczyniowego.

Obecność błonnika chroni przed dolegliwościami układu trawiennego takimi jak na przykład wzdęcia i zaparcia.

Szpinak jest bardzo dobrym źródłem kwasu foliowego, dlatego powinny go jeść (w rozsądnych ilościach) kobiety w ciąży (kwas foliowy jest niezbędny do prawidłowego rozwoju płodu).

Przeciwwskazania do spożywania szpinaku

Choć nie ma żadnych wątpliwości, że szpinak jest zdrowy, należy zdawać sobie sprawę, że nie będzie odpowiedni dla każdego. Przede wszystkim powinny go unikać osoby na niego uczulone. Dodatkowo należy mieć świadomość, że szpinak zawiera kwas szczawiowy, który przyczynia się do powstawania kamieni nerkowych. Dla osób zdrowych nie jest on groźny (oczywiście pod warunkiem, że nie będą spożywały szpinaku w ogromnych ilościach). Powinny go natomiast wykluczyć z diety osoby chore na kamicę nerkową.

Zastosowanie szpinaku w kuchni

blankSzpinak możemy przyrządzić na wiele sposobów. Zdecydowanie warto jest wybierać szpinak świeży, gdyż zawiera on największe ilości witamin i minerałów. Jego liście nie powinny być poddawane obróbce termicznej. Możemy dodawać ich do sałatek, zielonych koktajli, a także do kanapek. Szpinak mrożony sprawdzi się do dań na ciepło takich jak makarony, lasagne, czy zapiekanki. Liście szpinaki doskonale doskonale komponują się z serami i owocami. Jeżeli zależy nam, żeby nie straciły swojego intensywnego, zielonego koloru, warto skropić je sokiem z cytryny.

Jeżeli chcemy używać mrożonego szpinaku, zdecydowanie bezpieczniej jest zamrozić go samodzielnie. Wówczas mamy pewność, że jest on wysokiej jakości (niestety jakość niektórych mrożonek dostępnych w polskich sklepach pozostawia wiele do życzenia).

Osoby, które często jedzą szpinak powinny pamiętać, że utrudnia on przyswajanie wapnia. Z tego względu warto jest go podawać w towarzystwie produktów bogatych w ten pierwiastek.

Podczas zakupu szpinaku należy wybierać tylko ten, którego liście wyglądają na świeże. Warto zdawać sobie sprawę, że nieodpowiednie warunki przechowywania powodują znaczne utraty substancji odżywczych.

Szpinak nadaje się do przechowywania w lodówce. Powinniśmy umieścić go w foliowym woreczku i przechowywać w niskiej temperaturze do czterech dni. Jeżeli zamierzamy przechowywać go dłużej – lepiej jest go zamrozić.

Przed podaniem szpinak powinien zostać dobrze umyty.

Uprawa szpinaku

Szpinak bez wątpienia należy do warzyw, które powinny znaleźć się w naszym przydomowym ogródku  (nadaje się on również do hodowli na balkonie lub parapecie). Jest on bowiem nie tylko smaczny, ale też zdrowy i dość łatwy w uprawie.

Choć jest on rośliną jednoroczną, nie ma przeciwwskazań, żeby uprawiać go w cyklu dwuletnim. Warto zdawać sobie sprawę, że istnieje wiele odmian szpinaki – wiosenne, letnie, a także jesienne. W efekcie możemy cieszyć się tym warzywem przez cały rok. Poszczególne odmiany mogą różnić się zarówno smakiem, jak i wyglądem.

Do uprawy szpinaku najlepiej jest wybierać stanowiska nasłonecznione (w miejscach zacienionych zaczyna on bardzo szybko produkować pędy nasienne).

Odpowiednia do uprawy szpinaku gleba powinna być próchnicza, wapienna, wilgotna, niezbyt lekka. Bardzo ważne jest, żeby gleba, w której będziemy uprawiać szpinak była dobrze odchwaszczona (szybko wzrastające chwasty mogą stanowić zagrożenie dla warzywa).

Szpinak można wysiewać o różnych porach – od marca do września. Nasiona należy sadzić na głębokość około trzech centymetrów. Bardzo ważne jest, żeby zachować co najmniej dwudziesto-centymetrowy odstęp pomiędzy poszczególnymi stanowiskami.

Warzywo to wymaga regularnego, a jednocześnie niezbyt obfitego podlewania. Dobrze jest je również nawozić (ale tylko nawozami o obniżonej zawartości azotu).

Pamiętajmy, że szpinak, który nie zakwitł nie nadaje się do celów kulinarnych. Możemy wykorzystać go w charakterze zielonego nawozu.

Czy wiesz, że:

  • Szpinak zdobył tak dużą popularność, gdyż przez kilkadziesiąt lat sądzono, że zawiera on ogromne ilości żelaza. W rzeczywistości tak nie jest – przy szacowaniu jego wartości odżywczych popełniono błąd (pomyłka polegała na przesunięciu jednego miejsca po przecinku).
  • Największymi na świecie producentami szpinaku są Stany Zjednoczone, Chiny, Japonia, Francja i Turcja.
  • Szpinak jest kojarzony z bohaterem serialu animowanego – marynarzem Popeye. Sięgał on po to warzywo, kiedy potrzebował dużego zastrzyku siły i energii.
  • Słowo szpinak pochodzi najprawdopodobniej od staroprowansalskiego espinarc (w dosłownym tłumaczeniu oznacza zieloną rękę).
  • Pierwsza anglojęzyczna książką kucharską, w której znajdują się wzmianki o szpinaku pochodzi z roku 1390.
  • Liście szpinaku narażone są na nadmierne gromadzenie się metali ciężkich – kadmu, niklu i chromu.
  • Szpinak zdobył popularność dopiero pod koniec dziewiętnastego wieku.
4.7/10 - (2 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here