Smalec gęsi jest był bardzo popularny w kuchni staropolskiej. Z jego właściwości korzystała również medycyna naturalna. Jakie wartości odżywcze posiada smalec gęsi? Jak możemy go stosować? Czy smalec gęsi nadaje się do smażenia?
Czym jest smalec gęsi?
Smalec gęsi to rodzaj smalcu powstającego poprzez wytopienie gęsiego tłuszczu (z jednej dużej gęsi możemy wytopić nawet 300 ml smalcu). Za szczególnie wartościowy uważa się smalec gęsi pozyskiwany z tłuszczu sadełkowego. Gęsi smalec zawiera wiele cennych dla ludzkiego organizmu składników odżywczych. Znajduje on szerokie zastosowanie w kuchni. Medycyna niekonwencjonalna przy jego pomocy leczy wiele dolegliwości – od bólu stawów po przeziębienie.
Smalec gęsi – wartości odżywcze
Skład smalcu gęsiego jest uzależniony od gatunku gęsi, wieku, zawartości tłuszczu, sposobu jej hodowli. Zdecydowanie najzdrowszy jest smalec pochodzący od ptaków dorastających w gospodarstwach ekologicznych.
Średnio tłuszcz pozyskiwany z gęsi zawiera 42% kwasu oleinowego, 20% kwasu linolowego, a także 0,4% kwasu linolenowego i 0,05% kwasu arachidowego. Ze względu na niemal 70 – procentową zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych tłuszcz wytapiany z gęsi można zaliczyć do najzdrowszych tłuszczów zwierzęcych. W smalcu gęsim znajdziemy także witaminy z grupy B, witaminy A, D, E. Jest on bogaty w związki mineralne takie jak:
– magnez,
– żelazo,
– cynk,
– fosfor.
Smalec gęsi wpływ na zdrowie
Obecne w smalcu gęsim nienasycone kwasy tłuszczowe sprawiają, że charakteryzuje się on silnym działaniem przeciwzapalnym. Regularnie spożywany może obniżyć poziom złego cholesterolu we krwi, a jednocześnie zwiększyć stężenie cholesterolu dobrego (HDL).
Związki zawarte w gęsim smalcu zapobiegają zlepianiu się płytek krwi, dzięki czemu chronią przed powstawaniem zakrzepów. W rezultacie smalec gęsi zmniejsza prawdopodobieństwo zachorowania na miażdżycę i choroby układu sercowo-naczyniowego.
Włączenie tłuszczu gęsi do naszego menu (w umiarkowanych ilościach, gdyż w nadmiarze jak wszystko będzie szkodliwy) to niezawodny sposób na obniżenie ciśnienia tętniczego.
W medycynie ludowej popularnym zwyczajem było podawanie smalcu gęsiego osobom przeziębionym, cierpiącym na kaszel i katar. Tłuszczem tym smarowało się klatkę piersiową i plecy przed snem, co działało rozgrzewająco i rzeczywiście pomagało skrócić czas rekonwalescencji.
Jedną z popularnych praktyk było również picie gęsiego smalcu z mlekiem i miodem (pamiętajmy, żeby miód dodać dopiero wówczas, gdy mleko nieco przestygnie) przed snem.
Nasze prababcie zdawały sobie sprawę, że smalec gęsi charakteryzuje się działaniem przeciwzapalnym i przeciwbólowym, dlatego stosowały go w leczeniu bólów kręgosłupa, bólów stawów, bólów zwyrodnieniowych i reumatycznych.
Działanie przeciwzapalne smalcu gęsiego będzie pomocne przy takich schorzeniach skóry jak łuszczyca, egzemy, oparzenia, atopowe zapalenie skóry.
Czy warto smażyć na smalcu gęsim?
Smalec gęsi charakteryzuje się niską temperaturą dymienia i topnienia. Jednocześnie zawiera on znacznie więcej nienasyconych kwasów tłuszczowych niż smalec pozyskiwany z mięsa wieprzowego. Z tego względu raczej nie powinniśmy na nim smażyć. Spożywając smalec gęsi na zimno możemy w pełni korzystać z jego prozdrowotnych właściwości.
Smalec gęsi w kuchni
Tłuszcz pozyskiwany z gęsi dobrze sprawdzi się do dań z drobiu, warzyw, czy wieprzowiny. Wiele osób używa go samodzielnie do smarowania pieczywa (chleb z gęsim smalcem można ewentualnie posypać solą i szczypiorkiem). Możemy go też przyrządzić z dodatkiem posiekanej cebuli, startego na tarce jabłka i majeranku.
Smalec gęsi należy przechowywać w lodówce, gdyż w temperaturze pokojowej zaczyna się topić (dodatkowo przechowywany przez dłuższy czas w wysokiej temperaturze straci swoje właściwości odżywcze).
Smalec gęsi na włosy
Mało kto zdaje sobie sprawę, że smalec gęsi jest doskonałym naturalnym kosmetykiem. Warto stosować go zarówno na skórę, jak i włosy. Właściwości smalcu z gęsi są bardzo zbliżone do oleju kokosowego.
Smalec gęsi warto stosować na suche i zniszczone włosy. Już po jednej kuracji zauważalnie je wygładzi i nawilży. Gęsi smalec można nakładać zarówno na suche, jak i na mokre włosy. Warto pozostawić go na kilkanaście minut (jeżeli mamy czas – nawet dłużej), a następnie dokładnie umyć włosy szamponem oczyszczającym. Smalec gęsi (w połączeniu z olejkiem rycynowym) dobrze jest wmasowywać w skórę głowy, gdy zależy nam na szybszym wzroście włosów.
Gdzie kupić smalec gęsi?
Obecnie smalec gęsi kupimy w większości supermarketów. Jego cena waha się od kilku do nawet kilkudziesięciu złotych. Osoby, którym zależy na smalcu najwyższej jakości powinny sięgać po produkty pochodzące z gospodarstw ekologicznych. Smalec gęsi warto kupować w sklepach ze zdrową żywnością lub sklepach z produktami ekologicznymi (niekiedy jest też dostępny w sklepach zielarskich, a nawet aptekach).
Jak samodzielnie pozyskać gęsi smalec?
Zdecydowanie warto jest przygotować gęsi smalec samodzielnie. Wówczas mamy stuprocentową pewność, że nie zawiera on żadnych zbędnych dodatków.
W celu pozyskania smalcu należy kupić gęś (najlepiej większą), po czym odkroić z mięsa te fragmenty, które zawierają najwięcej tłuszczu.
Odkrojony tłuszcz przekładamy do garnka, dodajemy kilka łyżek wody i gotujemy na małym ogniu. W momencie, gdy tłuszcz zrobi się płynny możemy dodać takie dodatki jak przyprawy (do smalcu gęsiego doskonale pasują: majeranek, pieprz i sól), starte na tarce jabłko, czy cebulkę.
Wszystkie składniki dokładnie mieszamy, a następnie przelewamy do słoików. Gdy smalec wystygnie przekładamy go do lodówki.
