Salak to owoc, który cieszy się popularnością w Azji Południowej. Jest on niewielki, pokryty skórką, która przypomina skórę węża. Jakie wartości odżywcze ma salak? Jak owoc ten wpływa na ludzkie zdrowie? Jak przyrządzić wężowy owoc?
Co to jest salak?
Salak (inne nazwy to wężowy owoc, oszpilna jadalna, salaka jadalna, salak jadalny, zalakka jadalna, ospiln jadalny) jest to krzewiasta palma o krótkiej łodydze, którą zalicza się do rodziny arekowatych. W warunkach naturalnych występuje on na wyspach Bali, Sumatra i Jawa. Pierzaste liście salaki jadalnej mogą osiągać do siedmiu metrów długości. Kwiaty są obupłciowe, zebrane z złożony, boczny kwiatostan. Owocem jest osiągająca pięć centymetrów jagoda (kształtem zbliżona do figi lub czosnku), którą pokrywa twarda, brązowa łuska (przypomina ona skórę węża). W środku znajduje się biały miąższ, a także duża brązowa pestka. Owoce są jadalne, chętnie spożywane przez ludność rejonów, w których salak występuje. Wężowy owoc zawiera wiele cennych składników odżywczych. Salak jadalny owocuje przez cały rok, jednak największe zbiory mają miejsce w okolicach maja i grudnia. Warto zdawać sobie sprawę, że istnieje wiele odmian zalakki jadalnej (w samej Indonezji można ich spotkać około trzydziestu).
Salak – wartości odżywcze
Salak jest owocem wyróżniającym się zawartością wielu składników odżywczych. W jego miąższu znajdziemy duże ilości witamin A i C, czy witamin z grupy B (potrzebne są między innymi do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego. Owoc dostarcza nam także wapnia, potasu, fosforu i żelaza. Salak to również bogactwo błonnika pokarmowego, który reguluje funkcjonowanie układu trawiennego.
Salak zawiera też pterostylben, który jest pochodną resweratrolu. W jego składzie obecne są również garbniki i karotenoidy.
Owoc oszpilny jadalnej jest dobrym źródłem białka i węglowodanów, dlatego wydaje się idealną przekąską dla osób na diecie wegańskiej. W składzie niewielkiego owocu można również znaleźć kwas galusowy i duże ilości flawonoidów.
Salak – wpływ na zdrowie
Popularność salaka w krajach Azji Południowej wynika z faktu, że jest on nie tylko sycący, ale też bardzo zdrowy. Obecność witamin z grupy B sprawia, że salak pozytywnie wpływa na pracę układu nerwowego. Pomaga on walczyć ze stresem i bezsennością, poprawia pamięć i koncentrację, może również zapobiegać chorobom układu nerwowego.
Salak działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i antyoksydacyjnie. Jego regularne spożywanie wspiera układ immunologiczny. Owoc ten może chronić przed nowotworami, a także spowalniać procesy starzenia się organizmu.
Owoce salaki jadalnej mają dobroczynny wpływ na pracę układu pokarmowego. Dzięki zawartości pektyn ułatwiają one wypróżnianie, pomagają również w usuwaniu z organizmu toksyn.
W miąższu tego egzotycznego owocu znajdują się duże ilości witaminy A (chroni przed wieloma chorobami wzroku, między innymi kurzą ślepotą – chorobą w wyniku, której ludzkie oczy nie są w stanie przystosować się do widzenia po zmroku), która działa ochronnie na wzrok i skórę.
Związki zawarte w salakach mogą obniżać poziom glukozy we krwi, co jest szczególnie istotne dla osób zmagających się z cukrzycą. Obecność potasu pozwala na utrzymanie w normie ciśnienia tętniczego, w efekcie przeciwdziałając chorobom układu krążenia. Dodatkowo salak skutecznie obniża poziom złego (frakcja LDL) cholesterolu we krwi.
Wapń natomiast sprawia, że spożywanie salaków może zmniejszać prawdopodobieństwo zachorowania na osteoporozę.
Jako, że wężowy owoc dostarcza nam sporej ilości węglowodanów, będzie doskonałym posiłkiem potreningowym.
Salak na odchudzanie
Salak należy do owoców, których nie trzeba odmawiać sobie na diecie odchudzającej, co nie oznacza, że możemy delektować się nim bez ograniczeń. 100 g tego owocu to około 82 kcal (zalicza się go do bardziej kalorycznych owoców). Jednocześnie zawiera on duże ilości błonnika (100 g owoców zaspokaja nasze zapotrzebowanie na błonnik w trzynastu procentach) pokarmowego, który reguluje pracę układu trawiennego i zapewnia nam długotrwałe uczucie sytości. Dzięki błonnikowi salak pomaga też oczyszczać organizm z toksyn (często bywa, że to właśnie nagromadzone w organizmie toksyny uniemożliwiają nam odchudzanie).
Obecny w wężowym owocu potas pomaga w usuwaniu nadmiaru wody z organizmu, zapobiegając tym samym obrzękom (jest to częsty problem ludzi zmagających się z nadwagą i otyłością).
Nie bez znaczenia jest również fakt, że owoc zalakki jadalnej działa ochronnie na układ nerwowy. Witaminy z grupy B chronią nas przed stresem, co korzystnie wpływa na osoby objadające się pod wpływem negatywnych emocji.
Salak – przeciwwskazania
Wężowy owoc jest bezpieczny dla większości osób. Nie zaleca się jednak spożywania go na diecie lekkostrawnej (przez wysoką zawartość błonnika). Z oczywistych względów salak musi być wykluczony z diety osób, które są na niego uczulone. Nie należy przesadzać z ilością tych owoców – w nadmiarze mogą spowodować biegunkę.
Salak – zastosowanie w kuchni
Smak wężowego owocu jest opisywany jako słodko-kwaśny. Może on przypominać połączenie ananasa, jabłka i banana. Smak może się nieco różnić w zależności od odmiany z jaką mamy do czynienia. Jeżeli chodzi o zapach świeżych owoców – przypomina on przejrzałego ananasa. Zarówno pestka, jak i skórka owocu są niejadalne.
Obieranie tych owoców może sprawić pewne problemy osobom początkującym. Przed spożyciem konieczne jest zdjęcie białej otoczki miąższu (także tej, która znajduje się po wewnętrznej stronie).
Salak można spożywać na surowo, nadaje się także do suszenia, marynowania, gotowania, czy nawet smażenia. W krajach Azji Południowej owoc ten często wykorzystuje się jako dodatek do sałatek, deserów, czy wypieków. Z niektórych odmian można również produkować wino.
Salak nie powinien być przechowywany w lodówce. Można go przechowywać w temperaturze pokojowej nawet do kilku dni.
W Azji popularną praktyką jest prażenie i mielenie pestek wężowego owocu. Z tak otrzymanego proszku zaparza się napój, który w smaku bardzo przypomina kawę. Z owoców tej rośliny można otrzymać także miód, ocet, a nawet herbatę.
Salak – gdzie kupić?
Niezwykle popularny w Azji salak, w Polsce jest trudno dostępny. Niekiedy można go dostać w sklepach ze zdrową żywnością, żywnością orientalną, czy dobrze zaopatrzonych supermarketach. Owoc dostępny jest również w sprzedaży internetowej. W niektórych sklepach ogrodniczych można nabyć nasiona salaka.
