O rukwi wodnej słyszymy od niedawna, choć roślina ta była znana i ceniona już w starożytności. Dziś odkrywamy ją na nowo, a to w wyniku eksperymentu amerykańskich naukowców, którzy wykazali, że jest ona jedną z najzdrowszych roślin na świecie. Okazuje się, że dostarcza nam ona dużych ilości niezbędnych do życia witamin i minerałów. Pomaga także w leczeniu wielu chorób, w tym tak poważnych jak nowotwory. Co każdy z nas powinien wiedzieć o rukwi wodnej?
Co to jest rukiew wodna?
Rukiew wodna (Nasturtium officinale, znana także jako rzeżucha wodna) jest to wieloletnia roślina zaliczana do rodziny kapustowatych. Wywodzi się z Europy i Azji, jednak współcześnie uprawiana jest na całym świecie. Jak sugeruje nazwa rukiew wodna najbardziej upodobała sobie okolice źródeł i potoków, rośnie także w wielu innych, jednak koniecznie wilgotnych miejscach. Rukiew posiada pustą wewnątrz, kanciastą, rozgałęzioną łodygę. Jej liście są pierzaste, niewielkie, kwiaty – drobne, koloru białego. Okres kwitnienia rukwi wodnej rozpoczyna się w czerwcu, kończy natomiast we wrześniu. Roślina jest łatwa w uprawie.
Jej popularność wynika z zawartości dużej ilości składników odżywczych – witamin A, C, D, E, witamin z grupy B, witaminy K, a także minerałów takich jak magnez, cynk, żelazo, potas, wapń, mangan. Współcześnie spożywanie rukwi polecane jest w profilaktyce nowotworów, w leczeniu awitaminozy, w celu zapobiegania chorobom oczu, czy spowalniania starzenia się skóry. W Polsce rukiew wodna rośnie jedynie w zachodnich częściach kraju. Pomiędzy rokiem 2004 a 2014 była ona objęta ścisłą ochroną gatunkową. Od 2014 roku podlega ona ochronie częściowej.
Jakie właściwości ma rukiew wodna?
Rukiew wodna jest źródłem witamin, minerałów, a także innych substancji, które korzystnie wpływają na stan zdrowia człowieka. Zawiera ona witaminy A, C, E, D, K, witaminy należące do grupy B. Z pierwiastków znajdziemy w niej pokaźne ilości:
- magnezu,
- żelaza,
- manganu,
- potasu,
- cynku,
- czy wapnia.
Rzeżucha wodna jest znakomitym źródłem karotenoidów – a w tym luteiny i zeaksantyny, które mają znakomity wpływ na wzrok, a także kondycję naszej skóry. Roślina zawiera także kwercetynę będącą silnym przeciwutleniaczem. Jej atutem jest także obecność izotiocyjanianów, które chronią nasz organizm przed wieloma nowotworami. Jak każda zielona roślina, rukiew wodna zawiera chlorofil, który ma wiele prozdrowotnych właściwości.
Liście i łodygi rukwi wodnej współcześnie uważane są za superfood. Jednak ich właściwości były doceniane już w starożytnym Egipcie, Grecji i Rzymie. Co ciekawe z dobroczynnego działania tej rośliny korzystali zarówno egipscy robotnicy, jak i rzymscy cesarze. We Francji rukiew stała się popularna za sprawą Napoleona Bonaparte. W dziewiętnastym wieku jej uprawy zaczęły rozprzestrzeniać się w Anglii.
Obecnie Nasturtium officinale przeżywa szczyt swojej popularności, a to dzięki badaniom amerykańskich naukowców, którzy odkryli, że pod względem zawartości witamin i minerałów przewyższa ona większość znanych nam roślin.
Rukiew wodna – zastosowanie
Jako, że rzeżucha wodna jest prawdziwą bombą witaminową, a dodatkowo zawiera wiele leczniczych substancji, używa się jej w leczeniu i profilaktyce wielu chorób.
Jest ona szczególnie ceniona w profilaktyce przeciwnowotworowej, może pomóc także w leczeniu już istniejących nowotworów. Spożywanie rukwi polecane jest przy awitaminozie, w celu pobudzenia trawienia, a także w celu poprawienia kondycji skóry. Rzeżucha wodna wzmacnia naszą odporność, poprawia wzrok, zapewnia nam dobry nastrój, nie powinny o niej zapominać także osoby odchudzające się.
Rukiew wodna przeciw nowotworom
Nasturtium officinale ma być niezwykle skuteczna w walce z nowotworami, gdyż substancje w niej zawarte niszczą nie tylko guzy nowotworowe, ale również komórki macierzyste odpowiedzialne za regenerację nowotworu. Spożywanie leczniczej rośliny może:
- zapobiegać powstawaniu raka,
- zniszczyć nowotwór już istniejący,
- a także zapobiegać jego nawrotom i pojawieniu się przerzutów.
Za przeciwrakowe działanie Nasturtium officinale odpowiedzialne są między innymi:
- związek PEITC-Phenethyl isothiocyanate,
- kwercetyna,
- chlorofil,
- witaminy A, C i E.
Rzeżucha wodna przynosi szczególnie dobre efekty w profilaktyce i walce z rakiem piersi.
Warto dodać, że spożywanie rukwi wodnej pomaga regulować równowagę kwasowo-zasadową w naszym ciele, a jak doskonale wiemy zakwaszony organizm to najlepsze środowisko dla rozwoju nowotworów.
Rukiew wodna na poprawę odporności
Włączenie Nasturtium officinale do naszej diety to doskonały sposób na wzmocnienie odporności organizmu. Po rukiew warto sięgać zwłaszcza w okresie, kiedy ryzyko infekcji jest szczególnie duże – jesienią, zimą, a także wczesną wiosną.
Roślina ta działa przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie, jest w stanie redukować objawy alergii, a także zwalczać infekcje górnych dróg oddechowych.
Rukiew zamiast preparatów witaminowych
Osoby cierpiące z powodu awitaminozy powinny dziesięć razy zastanowić się zanim sięgną po popularne suplementy diety zawierające syntetyczne witaminy. Zdecydowanie lepszym rozwiązaniem na uzupełnienie niedoborów witamin jest jedzenie rukwi wodnej. Zawiera ona niemal wszystkie potrzebne nam witaminy i minerały, a jej wielką przewagą nad syntetycznymi suplementami jest fakt, że związki w niej zawarte są doskonale przyswajalne przez ludzki organizm.
Rukiew wodna na mocne nerwy
W liściach i łodygach rukwi wodnej znajdziemy duże ilości witamin z grupy B, magnez, wapń, żelazo i potas, które znakomicie wpływają na kondycję naszego układu nerwowego. Jeżeli będziemy regularnie sięgać po rukiew wodną:
- staniemy się bardziej odporni na stres,
- poprawimy pamięć i koncentrację,
- będziemy również lepiej sypiać.
Pełna leczniczych związków roślina może nawet zapobiegać depresji. Jest ona dobrą alternatywą dla suplementów diety polecanych osobom, które intensywnie pracują umysłowo.
Rukiew wodna na odchudzanie
Nie łudźmy się, że jedzenie rukwi wodnej pomoże nam schudnąć, jeżeli pozostaniemy przy złych nawykach żywieniowych. Ta wszechstronna roślina jest jednak bezcenna dla osób, które chcą schudnąć nie tylko skutecznie, ale również zdrowo. W stu gramach zawiera ona zaledwie jedenaście kalorii, a pomimo tego jest prawdziwą skarbnicą odżywczych substancji.
Co więcej rzeżucha wodna pomaga w wielu problemach trawiennych, które często towarzyszą nam na diecie redukcyjnej. Podczas diety odchudzającej duże znaczenie ma także fakt, że Nasturtium officinale działa moczopędnie. Włączenie jej do menu pozwala pozbyć się nadmiaru wody z organizmu, a co za tym idzie – pozbyć się opuchlizny i nadmiaru kilogramów, które są wynikiem zatrzymania wody.
Rukiew wodna na dobry wzrok
Jedzenie rukwi wodnej jest pomocne w profilaktyce chorób oczu. Ta niesamowita roślina zawiera luteinę, która filtruje światło niebieskie, a także promieniowanie nadfioletowe. Dzięki niej światło nie ma dostępu do głębszych warstw siatkówki. Luteina zabezpiecza przed zwyrodnieniem plamki żółtej. Podobnie działa obecna w rukwi zeaksantyna.
Bardzo ważna dla zdrowia naszych oczu jest także witamina A, która zapobiega między innymi ślepocie zmierzchowej.
Rukiew wodna dla młodej i pięknej skóry
Nasturtium officinale ma doskonały wpływ na skórę, o czym można przekonać się już podczas kilkutygodniowej kuracji. Roślina ta jest źródłem karotenoidów, chlorofilu, witamin A, C, E, K, które sprawiają, że wyglądamy młodziej. Regularne spożywanie rukwi sprawia, że skóra staje się promienna, jędrniejsza, pory zostają zwężone, znikają z niej płytsze zmarszczki i przebarwienia. Skóra jest również zabezpieczona przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Dodatkowo karotenoidy zapewniają jej piękny, złocisty odcień.
Za sprawą rukwi pozbędziemy się niedoskonałości skórnych, zaczerwieniem, a wszystkie podrażnienia będą goiły się szybciej.
Rukiew wodna – przeciwwskazania
Choć rukiew wodna jest trudna do przecenienia dla naszego zdrowia, nie wszyscy mogą cieszyć się jej walorami. Przeciwwskazaniami do spożywania Nasturtium officinale są wrzody żołądka i dwunastnicy, stany zapalne nerek i jelit.
Dodatkowo należy zdawać sobie sprawę, że rukiew wodna powinna być spożywana z umiarem. Już niewielkie ilości wystarczą, żeby odczuć jej prozdrowotne właściwości. Kiedy natomiast przesadzimy z jej ilością, może ona doprowadzić do podrażnienia dróg moczowych.
Rukiew wodna – zastosowanie w kuchni
Oryginalny, lekko pikantny smak rzeżuchy wodnej sprawia, że znajduje ona zastosowanie w kuchni. Jest ona dodawana do:
- sałatek,
- kanapek,
- koktajli,
- past warzywnych.
Prawdopodobnie to walory smakowe w połączeniu z właściwościami odżywczymi sprawiły, że rukiew wodna zagościła w menu weselnym księcia Williama – na stołach pojawiły się wówczas miniaturowe tarty ze szparagami i właśnie z rukwią wodną.
Samodzielnie możemy przygotować pesto z rukwią wodną, które będzie ciekawym i wartościowym dodatkiem do kanapek, naleśników czy spaghetti.
Do sporządzenia pesto będziemy potrzebowali:
- około 130 g rukwi,
- 30 g czosnku niedźwiedziego,
- 80 g zmielonych orzeszków piniowych (opcjonalnie możemy użyć nasion słonecznika lub migdałów),
- 80 g startego sera typu parmezan.
Do tego potrzebna będzie nam oliwa z oliwek (kilka łyżek – w zależności od tego jaką konsystencję będziemy chcieli uzyskać), a także łyżka soku z cytryny, sól i czarny pieprz do smaku.
Dokładnie umyte składniki miksujemy na gładką masę. Po zmiksowaniu doprawiamy do smaku (nie wcześniej, gdyż ser ma słony smak).
Skąd wziąć rukiew wodną?
Jako, że rzeżucha wodna szybko zyskuje na popularności, możemy ją obecnie spotkać w wielu sklepach. Inną możliwością jest stworzenie własnej hodowli. Nie jest natomiast najlepszym pomysłem zbieranie dziko rosnącej rośliny – może być ona niebezpieczna dla naszego zdrowia, ponieważ często bywa siedliskiem motylicy wątrobowej.
Nasturtium officinale możemy sadzić z nasion – należy je wysiać wiosną bądź latem. Znacznie szybszym sposobem na stworzenie własnej uprawy jest zakupienie doniczki z dużą już rośliną w sklepie i rozmnożenie jej (wystarczy odciąć kilka jej łodyżek i umieścić je w naczyniu z wodą – po pewnym czasie puszczą korzenie).
Odżywczą rukiew należy spożyć od razu po zerwaniu. Nie nadaje się ona do dłuższego przechowywania, nie można jej również mrozić.
