Rodzynki to niezwykle smaczne bakalie, które dodatkowo działają prozdrowotnie. Znajdują one szerokie zastosowanie w kuchni. Jakie wartości odżywcze posiadają suszone winogrona? Jak rodzynki wpływają na nasze zdrowie? Jakie są odmiany rodzynek? Czy istnieją przeciwwskazania do spożywania tych bakalii? Jak zrobić nalewkę z rodzynek?
Czym są rodzynki?
Rodzynki to nic innego jak suszone winogrona. Zalicza się je do bakalii. Rodzynki wytwarzane są na całym świecie, a ich największymi producentami są współcześnie: Stany Zjednoczone, Turcja, Iran, Chile i Grecja.
Jak zrobić rodzynki w domu?
Rodzynki możemy kupić w każdym sklepie spożywczym, jednak niekiedy ich jakość pozostawia wiele do życzenia. Do suszonych winogron w celu przedłużenia ich trwałości dodaje się często konserwantów, które mogą negatywnie oddziaływać na nasze zdrowie. Rozwiązaniem tego problemów jest kupowanie rodzynek pochodzących z upraw ekologicznych, do których nie dodaje się konserwantów, ewentualnie przygotowanie ich samodzielnie. Odmiany winogron, które najlepiej nadają się na rodzynki to:
– Sultani,
– Muscat,
– Nimrang,
– cz Katta Kurgan.
Suszyć można każde winogrona, zarówno jasne, jak i ciemne. Pamiętajmy jednak, że rodzynki zachowują walory smakowe owoców, które zostały wykorzystane do ich przygotowania (jeżeli użyjemy bardzo kwaśnych winogron, również rodzynki będą kwaśne. Dobrze jest wybierać odmiany, które nie posiadają pestek.
Winogrona, z których powstaną rodzynki powinny być zbierane podczas słonecznych dni. Zbieranie tych owoców w czasie deszczu sprawi, że będą one wysychały dłużej, co negatywnie wpłynie na ich jakość. Eksperci zalecają, żeby przed zbiorem surowca na rodzynki nie podlewać winorośli nawet przez dziesięć dni (ma to na celu redukcję wilgotności owoców).
Po zebraniu owoce należy dokładnie przebrać. Do suszenia nadają się tylko takie winogrona, które nie są chore, czy uszkodzone.
Zdecydowanie najprostszym sposobem na pozyskanie rodzynek jest wysuszenie winogron na słońcu (wówczas wystarczy wystawić tace z owocami na słońce), co ze względu na warunki pogodowe w naszym kraju nie zawsze jest możliwe.
Jeżeli mamy możliwość wysuszenia winogron na słońcu, pamiętajmy, że proces ten ma trwać od dwóch do nawet czterech tygodni (czas ten może być modyfikowany w zależności od warunków pogodowych). Przygotowane w ten sposób rodzynki są suche i twarde. Nadają się również do dłuższego przechowywania.
W przypadku, gdy zależy nam, żeby rodzynki były bardziej miękkie i wilgotne, możemy suszyć je w cieniu. Do suszenia w cieniu potrzebne jest suche, a zarazem przewiewne pomieszczenie. Co charakterystyczne – cały proces trwa wówczas dłużej niż w przypadku suszenia na słońcu, bo nawet do trzech miesięcy. Winogrona suszy się w pęczkach. Można zawiesić je na linach (przymocujemy je na przykład spinaczami do suszenia ubrań).
W warunkach domowych najłatwiej jest przygotować rodzynki w piekarniku lub specjalnej suszarce elektrycznej.
Użycie piekarnika znacznie skraca czas suszenia. W takich warunkach trwa ono „zaledwie” trzydzieści godzin. Niekiedy jest to problemem, gdyż podczas suszenia owoców nie można w pełni korzystać z kuchni (zużywamy także sporo energii elektrycznej lub gazu, w efekcie koszty pozyskania rodzynek znacznie się zwiększają). Przed rozpoczęciem suszenia tą metodą zaleca się namoczenie winogron w roztworze sody (pomaga ona skrócić czas suszenia), a następnie dokładne ich wysuszenie. Owoce układamy na blasze piekarnika wyłożonej papierem do pieczenia, a następnie wkładamy blachę do piekarnika nagrzanego do 90 stopni Celsjusza. W takiej temperaturze suszymy je przez pięć godzin, po czym dokładnie mieszamy. Kolejnym krokiem jest obniżenie temperatury do 70 stopni Celsjusza i suszenie winogron do momentu, w którym staną się miękkie.
Dużym ułatwieniem jest suszarka elektryczna, która nie zajmuje kuchni i zużywa mniej energii. W tym przypadku ie musimy także pilnować suszących się winogron. Wystarczy, że dokładnie oczyszczone owoce ułożymy na tacach, włączymy suszarkę i ustawimy ją na odpowiedni program suszenia.
Rodzynki – wartości odżywcze
Wartości odżywcze rodzynek mogą się nieco różnić w zależności od odmiany winogron, z której zostały one wykonane. Zazwyczaj jednak bakalie te są znakomitym źródłem witamin z grupy B, zawierają także pewne ilości witamin A, E i C.
Suszone winogrona są prawdziwą skarbnicą minerałów. Znajdziemy w nich przede wszystkim duże ilości potasu (100 g rodzynek to około 833 mg potasu), manganu, fosforu, żelaza, jodu, wapnia, boru, czy miedzi. Rodzynki dostarczają nam ponadto dużych ilości błonnika pokarmowego.
Inne ważne związki obecne w rodzynkach to antocyjany, kwas oleanolowy, aldehyd oleanolowy, a także 5-hydroksymetyl-2-furfural.
Podobnie jak wszystkie suszone owoce – rodzynki są bardzo słodkie. Jest to wynikiem dużej koncentracji cukrów. W tym przypadku fruktozy i dekstrozy.
Rodzynki – wpływ na zdrowie
Rodzynki (spożywane z umiarem) mają korzystny wpływ na ludzkie zdrowie. Ich spożywanie poleca się osobom cierpiącym na nadciśnienie – mogą regulować ciśnienie tętnicze dzięki wysokiej zawartości potasu. W efekcie chronią przed wieloma chorobami układu sercowo-naczyniowego. Ten sam potas może znakomicie chronić nas przed zatrzymaniem wody w organizmie i obrzękami.
Udowodniono, że związki zawarte w rodzynkach (które charakteryzują się silnym działaniem antybakteryjnym) mogą skutecznie zapobiegać próchnicy zębów. Regularne jedzenie bogatych w wapń i bor rodzynek pozytywnie wpływa na kondycję naszych kości. Mogą one nawet zmniejszać prawdopodobieństwo zachorowania na osteoporozę.
Rodzynki pomogą nam odkwasić organizm, a także oczyścić go z toksyn. Za sprawą zawartości żelaza chronią nas przed anemią.
Dzięki zawartości błonnika bakalie te regulują pracę układu pokarmowego. Błonnik przyspiesza perystaltykę jelit i chroni przed zaparciami. Rodzynki polecane są także w celu zahamowania biegunek.
Jako, że rodzynki mają w swoim składzie duże ilości witamin z grupy B, a także magnezu – wykazują pozytywny wpływ na pracę układu nerwowego. Zmniejszają one stres, ułatwiają zasypianie, a nawet poprawiają pamięć i koncentrację.
Część naukowców jest zdania, że rodzynki zmniejszają prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu II, czyli insulinoniezależną.
Istnieją badania sugerujące, że spożywanie rodzynek (a także innych suszonych owoców) w ciąży może zmniejszyć prawdopodobieństwo przedwczesnego porodu.
Rodzynki na odchudzanie
Pomimo, że rodzynki zawierają sporo cukrów, powinny po nie sięgać osoby odchudzające się. W 100 g rodzynek znajduje się około 300 kcal (dokładna wartość jest uzależniona od odmiany winogron). Suszone winogrona zawierają pokaźne ilości błonnika, który zapewnia nam uczucie sytości na długie godziny (w efekcie łatwiej jest nam opanować chęć podjadania pomiędzy posiłkami).
Korzyści ze spożywania rodzynek odczują szczególnie osoby odchudzające się i uprawiające sport. Rodzynki dodają bowiem energii przed treningiem.
Słodkie rodzynki są doskonałą alternatywą dla słodyczy pod warunkiem, że będziemy je spożywać w umiarkowanych ilościach.
Osoby na diecie redukcyjnej docenią fakt, że rodzynki dostarczają wielu cennych minerałów (podczas ograniczenia kalorii jesteśmy szczególnie narażeni na ich niedobory). Jako, że suszone winogrona korzystnie wpływają na pracę układu nerwowego, docenią je osoby mające skłonność do niekontrolowanego objadania się pod wpływem stresu (jeżeli wyeliminujemy stres, mogą zniknąć też napady głodu).
Ludzie z nadwagą i otyłością często cierpią z powodu zatrzymanie wody w organizmie, obrzęków i nieestetycznego cellulitu wodnego. Dzięki bogatym w potas (reguluje on gospodarkę wodno-elektrolitową) rodzynkom można szybko rozwiązać te problemy.
Zastosowanie rodzynek w kuchni
Rodzynki znajdują szerokie zastosowanie w kuchni. Można spożywać je na surowo. Będą także znakomitym dodatkiem do domowych wypieków (trudno wyobrazić sobie ciasto drożdżowe bez rodzynek), deserów, surówek, sałatek. Na bazie rodzynek można przygotowywać kompoty, czy nalewki.
Największą popularnością w Polsce cieszą się duże, żółte rodzynki sułtańskie. Razem z sułtankami perskimi i damascenkami zalicza się je do rodzynek smyreńskich. Rodzynki włoskie charakteryzują się zapachem muszkatołowym, przez co chętnie wykorzystuje się je do wypieków. Na sklepowych półkach znajdziemy także małe, ciemnobrązowe rodzynki z Grecji – są to koryntki.
Przeciwwskazania do spożywania rodzynek
Choć rodzynki mogą być pomocne w zapobieganiu cukrzycy typu II, osoby, które już cierpią na tę chorobę powinny na nie uważać. Rodzynki mają bowiem dość wysoki indeks glikemiczny (IG=64).
Przeciwwskazaniem do spożywania rodzynek jest również zespół jelita nadwrażliwego, a także wrzody żołądka i dwunastnicy. Rodzynki mogą zaszkodzić również osobom cierpiącym z powodu migren. Dzieje się tak, gdyż zawierają one tyraminę – związek, który może nasilić bóle głowy.
Spożywanie rodzynek jest zakazane w przypadku aktywnej gruźlicy płuc. Nie poleca się ich kobietom karmiącym piersią, gdyż ich spożycie może negatywnie wpłynąć na smak mleka.
Nadmierne spożywanie rodzynek może prowadzić do nadwagi i otyłości, które przyczyniają się do powstawania wielu innych chorób.
Jak zrobić nalewkę z rodzynek?
Nalewka z rodzynek to trunek, który serwuje się niekiedy podczas świąt Wielkanocy. Do przygotowania nalewki będziemy potrzebować:
– jednej szklanki rodzynek,
– litra wódki,
– dwie łyżeczki czarnej herbaty,
– 15 ziarenek czarnego pieprzu,
– 3 liście laurowe,
– 10 ziaren jałowca,
– 4 łyżeczki cukru.
Ziarna pieprzu i jałowca należy zmiażdżyć. Wszystkie składniki przekładamy do wyparzonego słoja i zalewamy alkoholem. Naczynie szczelnie zamykamy i odstawiamy na około trzy tygodnie w ciepłe miejsce (na przykład na parapet, czy w okolice kaloryfera). Od czasu do czasu potrząsamy słojem. Po upływie trzech tygodni nalewkę odcedzamy i przelewamy do butelek z ciemnego szkła. Powinna ona leżakować jeszcze przez około trzy miesiące (im dłużej leżakuje nalewka, tym jej smak jest bardziej wyrazisty).
