Współcześnie media przedstawiają macierzyństwo jako stan niczym niezmąconej radości. Mało mówi się o problemach kobiet, które urodziły dziecko, a uczucie szczęścia jest im praktycznie nieznane. Jedną z chorób, która wywołuje w ludziach strach i kompletne niezrozumienie jest psychoza poporodowa. Kobieta nią dotknięta bardzo cierpi i potrzebuje pomocy. Jak objawia się psychoza poporodowa?
Co powinniśmy wiedzieć o psychozie poporodowej?
Wielu ludzi myli psychozę poporodową z depresją poporodową. Należy zaznaczyć, że są to dwie całkowicie różne choroby. Ich objawy w wielu aspektach są podobne, w niektórych też się różnią. Psychoza poporodowa występuje u jednej-dwóch na tysiąc rodzących kobiet. Prawdopodobieństwo jej wystąpienia jest znacznie większe, jeżeli choroba ujawniła się przy poprzednim porodzie.
O psychozie poporodowej możemy mówić wówczas, gdy zaburzenia pojawiają się nie później niż w ósmym tygodniu od porodu. Choroba może mieć podłoże genetyczne, gdyż często pojawia się u kobiet, w których rodzinach występowały różnego rodzaju zaburzenia psychiczne.
Charakterystyczne dla psychozy poporodowej jest to, że ma ona miejsce najczęściej po pierwszym porodzie. Dodatkowo większość kobiet, u których stwierdza się tę chorobę w przeszłości cierpiało z powodu schorzeń układu nerwowego. U znacznej części z nich stwierdzano przynajmniej epizody depresyjne. Często ma ona związek z nierozpoznanym wcześniej zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym.
Poród i pojawienie się dziecka to dla kobiety ogromny szok. Do tego dochodzi również ogromna presja społeczna, która nakazuje być dobrą matką. Choroba ma ogromny wpływ na funkcjonowanie samej kobiety, relacje z dzieckiem, partnerem i całą rodziną. Brak jej rozpoznania i podjęcia leczenia może mieć tragiczne konsekwencje.
Kobieta cierpiąca na psychozę poporodową nieadekwatnie ocenia rzeczywistość. Często nie jest zdolna do krytycznej oceny własnej osoby, a także relacji z innymi ludźmi.
Jakie czynniki zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia psychozy poporodowej?
Obecnie uważa się, że jedną z przyczyn pojawienia się psychozy poporodowej są gwałtowne zmiany hormonalne, które zachodzą w organizmie kobiety.
Należy podkreślić, że bardzo wrażliwe na wszelkie zmiany hormonalne są kobiety cierpiące na chorobę afektywną dwubiegunową.
Innym czynnikiem, który zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia psychozy jest schizofrenia. W grupie zwiększonego ryzyka są kobiety, w których rodzinach występowały choroby psychiczne lub ich matki cierpiały na psychozę poporodową.
Możliwe jest również rozwinięcie się psychozy na skutek powikłań położniczych, śmierci dziecka, czynnikiem wyzwalającym chorobę może być nawet cesarskie cięcie.
Psychoza poporodowa – objawy
Charakterystyczne dla kobiet z psychozą poporodową jest bardzo silne pobudzenie, zaburzenia świadomości, ataki paniki, niepokój, brak odczuwania głodu, problemy z zasypianiem, bezsenność, uczucie zagubienia, drażliwość. Chore kobiety często wspominają o natrętnych myślach, fantazjowaniu, o tym, że wyrządzają dziecku krzywdę lub nawet zabijają je. Matki z psychozą poporodową unikają kontaktów ze swoimi dziećmi, w wielu wypadkach nie chcą się nimi zajmować.
W przypadku psychozy poporodowej można zaobserwować zmiany w zachowaniu kobiety. Często staje się ona bardzo podejrzliwa w stosunku do innych osób.
Typowymi objawami są omamy. Chora może być przekonana, że jej mleko jest trujące dla dziecka, może uważać, że jest ono nawiedzone przez złe duchy i należy je zabić.
W przypadku kobiet z psychozą poporodową ryzyko dzieciobójstwa nie jest wielkie (kobiety zdają sobie zazwyczaj sprawę, że ich myśli o skrzywdzeniu noworodka są irracjonalne), aczkolwiek wynosi około czterech procent.
Jak leczyć psychozę poporodową?
Psychoza poporodowa to choroba, która może mieć tragiczne konsekwencje, dlatego należy jak najszybciej podjąć jej leczenie. Zazwyczaj proces leczenia odbywa się na oddziale psychiatrycznym. Chorej podaje się leki przeciwpsychotyczne, a także stabilizatory nastroju. W przypadku, gdy organizm nie reaguje na leczenie farmakologiczne stosowana jest terapia elektrowstrząsowa.
Jeżeli chorobie towarzyszy bezsenność, podawane są leki nasenne.
U większości kobiet objawy choroby ustępują po maksymalnie kilku miesiącach stosowania leków. W tym czasie bardzo ważne jest zapewnienie dziecku odpowiedniej opieki. Niekiedy najlepszym rozwiązaniem jest (przynajmniej czasowe) odseparowanie matki od dziecka.
Po ustąpieniu objawów choroby bardzo ważna jest kontrola stanu psychicznego pacjentki (obowiązek wizyt kontrolnych). Szczególną ostrożność należy zachować w przypadku kolejnego porodu, gdyż ryzyko powtórzenia się psychozy jest bardzo wysokie.
