Pstrąg dzięki atrakcyjnym walorom smakowym i bogatym wartościom odżywczym jest cennym składnikiem naszej diety. Dodatkowo cieszy się on w Polsce długą tradycją. Przepisy na pstrąga pojawiły się już w kuchni staropolskiej. Co warto wiedzieć o pstrągu? Jak ryba ta wpływa na nasze zdrowie? Jak przyrządzić pstrąga?
Czym jest pstrąg?
Mianem pstrąga określamy kilka gatunków drapieżnych ryb zaliczanych do rodziny łososiowatych. Pstrągi żyją w wodach słodkich. Najczęściej można je spotkać w górnych odcinkach rzek. Cechą charakterystyczną tych ryb jest oliwkowo-brunatny grzbiet, srebrzysty brzuch, a także złotawe boki, które pokryte są czarnymi plamkami. W stanie naturalnym pstrągi występują na terenie Europy, Ameryki Północnej i Azji Północnej. Współcześnie bardzo powszechne jest hodowanie ich w gospodarstwach rybackich, a następnie wprowadzanie do rzek i jezior. Takie zabiegi w Australii i Nowej Zelandii sprawiły, że pstrągi zaczęły wypierać rodzime gatunki ryb. Warto zdawać sobie sprawę, że poszczególne gatunki pstrągów mogą bardzo się pomiędzy sobą różnić. Na polskim rynku największą popularnością cieszy są pstrąg tęczowy.
Hodowla pstrągów
Pstrągi są popularnymi rybami hodowlanymi. Mają one zdolność dostosowywania się do otoczenia, dlatego bardzo dobrze radzą sobie w warunkach hodowlanych. W polskich hodowlach najczęściej występuje pstrąg tęczowy. W naszym kraju istnieją największe w Europie hodowle tej ryby.
Jakie wartości odżywcze posiada pstrąg?
Chude, różowe mięso pstrąga dostarcza nam dużych ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3. Pstrąg posiada ich najwięcej spośród wszystkich ryb słodkowodnych. Nienasycone kwasy omega-3 chronią nasze serce (obniżają poziom złego cholesterolu we krwi), a także układ nerwowy. Powinny znaleźć się w diecie osób w każdym wieku. Żeby zaspokoić zapotrzebowanie na kwasy DHA i EPA wystarczy spożywać dwie porcje pstrąga tygodniowo.
Pstrąg jest źródłem pełnowartościowego (zawierającego komplet aminokwasów białka). Z tego względu może być dobrą alternatywą dla mięsa. Dostarcza także ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu minerałów:
- magnezu,
- żelaza,
- potasu,
- cynku,
- jodu,
- manganu,
- miedzi,
- wapnia,
- fosforu,
- a także selenu.
W jego składzie znajdują się także witaminy z grupy B, które pełnią w organizmie wiele ważnych zadań. Są niezbędne między innymi do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego.
Ryba ta zawiera także witaminy A, E i D (choć jest ich tu mniej niż w tłustych rybach morskich).
Pstrąg – gatunki
Pstrąg jest to ogólna nazwa kilku gatunków ryb z rodziny łososiowatych. W Polsce największą popularnością cieszą się:
- Pstrąg tęczowy (Oncorhynchus mikiss, tęczak kalifornijski), który osiąga długość do sześćdziesięciu centymetrów. Jego waga to zazwyczaj do czterech i pół kilograma. Jego znakiem rozpoznawczym jest różowa wstęga wzdłuż bocznej linii ciała. Pstrągi tęczowe dzielimy na wędrowne, a także takie, które prowadzą osiadły tryb życia. Ryby te hodowane są przede wszystkim na Pomorzu.
- Pstrąg źródlany (Salvenilus fontinalis) posiada pomarańczowe zabarwienie płetw i wydłużonym kształtem ciała. Zazwyczaj osiąga on do trzydziestu centymetrów długości i trzech kilogramów wagi. Rybę tę można spotkać w górskich strumykach i potokach, a także rzekach o szybkim nurcie.
- Pstrąg potokowy (Salmo trutta) osiąga długość do osiemdziesięciu centymetrów. Jego waga to około pięć kilogramów. Występuje on w stanie dzikim w południowej, a także północnej Polsce.
Pstrąg na odchudzanie
Pstrąg to doskonały wybór, kiedy jesteśmy na diecie redukcyjnej. Mięso ryby jest chude, a jednocześnie dostarcza nam dużo pełnowartościowego białka i nienasyconych kwasów tłuszczowych. Jedząc pstrąga nie musimy obawiać się, że przytyjemy. 100 g tej ryby zawiera nie więcej niż 140 kcal (w zależności od gatunku zawartość kalorii może się nieco różnić). Co więcej pstrąg jest doskonałą alternatywą dla tłustych ryb morskich. Jeżeli ich nie lubimy lub obawiamy się ich spożywania ze względu na możliwość zanieczyszczenia metalami ciężkimi – pstrąg będzie dla nas znakomitym wyborem. Warunkiem jest jednak, żeby nie smażyć ryby na głębokim tłuszczu – podana w ten sposób nie tylko zawiera więcej kalorii, ale jest też ciężkostrawna. Osoby odchudzające się powinny wybrać gotowanie na parze, grillowanie, pieczenie lub duszenie.
Pstrąg w kuchni
W polskiej kuchni pstrąg jest ceniony ze względu na doskonałe walory smakowe. Żeby przyrządzić pstrąga z prawdziwego zdarzenia, musimy kupić odpowiedni okaz. Zdecydowanie dobrze jest wybierać ryby niewielkie, o wadze nie przekraczającej dwudziestu dekagramów – są one najsmaczniejsze.
Znawcy pstrągów zalecają kupowanie ich bezpośrednio u hodowcy. Należy zdawać sobie sprawę, że pstrągi szybko się psują. Ryba nadająca się do spożycia będzie posiadała błyszczące i wypukłe oczy, a także gładką łuskę, która będzie ściśle przylegała do skóry.
Wypatroszoną rybę należy dokładnie opłukać, a następnie posolić. W takim stanie może ona spędzić dobę w lodówce.
Najpopularniejszym sposobem na przygotowanie pstrąga jest smażenie go na tłuszczu. Po opruszeniu mąką kładziemy pstrąga na rozgrzany tłuszcz i smażymy z dwóch stron. Ryba dobrze komponuje się z dodatkiem natki pietruszki i cytryny.
Jeżeli zależy nam na daniu dietetycznym – możemy rybę grillować lub ugotować na parze.
Pstrąga można upiec z dodatkiem świeżych ziół. Z delikatnego mięsa pstrąga można przygotować pulpety, pieczeń rzymską, a także udusić je z grzybami i warzywami.
Przed pieczeniem lub gotowaniem dobrze jest delikatnie ponacinać skórę ryby – wówczas unikniemy zniekształcenia pod wpływem wysokiej temperatury.
