Przepuklina brzuszna jest niebezpiecznym schorzeniem, którego nie da się w pełni wyleczyć bezoperacyjnie. Dodatkowo jeżeli nie podejmiemy działać zapobiegawczych, choroba z biegiem czasu może się nasilać, stanowiąc nawet zagrożenie dla życia. Jakie są przyczyny i objawy przepukliny brzusznej? Jak wygląda jej leczenie? Co powinny jeść osoby, które poddały się operacji przepukliny?
Czym jest przepuklina brzuszna?
Przepuklina brzuszna to schorzenie, w którym część narządów wewnętrznych (najczęściej są to jelita) przesuwa się poza jamę brzucha. Choroba nieleczona może się nasilać. Przepuklina najczęściej dotyka osoby z nadwagą i otyłością, kobiety w ciąży (zwłaszcza te, które mają już za sobą kilka porodów), mężczyzn cierpiących z powodu przerostu prostaty, osób w podeszłym wieku, astmatyków. Ryzyko jej wystąpienia zwiększa się u ludzi, którzy bardzo ciężko pracują fizycznie, a także u śpiewaków operowych. Wyróżniamy kilka rodzajów przepukliny: przepuklinę pępkową, pachwinową, udową, pooperacyjną, czy przepuklinę kresy białej. Choroba ta objawia się uwypukleniem w okolicy nadbrzusza, które w pewnych sytuacjach może się powiększać. W przypadku stwierdzenia przepukliny brzusznej konieczne jest natychmiastowe leczenie operacyjne.
Przepuklina brzuszna – jakie są przyczyny tej choroby?
Jedną z przyczyn przepukliny brzusznej są wrodzone zaburzenia w budowie powłok brzusznych. W takim przypadku dolegliwość rozpoznaje się już u małych dzieci.
W wielu wypadkach pojawienie się przepukliny jest wynikiem naszych własnych działań – na przykład nieprawidłowej diety czy palenia papierosów. Czasem przepuklina pojawia się na skutek długotrwałego, intensywnego kaszlu (na przykład u astmatyków), ciężkiej pracy fizycznej, podnoszenia ciężarów. Do powstania przepukliny może przyczynić się ciąża (ciąża mnoga, zakończona cesarskim cięciem). W przypadku przepukliny pooperacyjnej przyczyną jest niewłaściwie przeprowadzona operacja lub komplikacje pooperacyjne.
Inne przyczyny to:
- przewlekłe zapalenia tkanki łącznej,
- wodobrzusze,
- guzy wewnątrzbrzuszne,
- przewlekłe choroby wątroby.
Ryzyko wystąpienia przepukliny zwiększa się u osób z sylwetką typu jabłko (większość tkanki tłuszczowej odkłada się u nich na brzuchu i górnej połowie ciała). Czasem przyczyną jest niedobór białka i witaminy C, które prowadzą do uszkodzenia tkanki łącznej.
Przepuklina brzuszna – charakterystyczne objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem przepukliny brzusznej jest guz w okolicy nadbrzusza, który powiększa się, kiedy ciśnienie brzuszne wzrasta. Dzieje się to na przykład podczas kaszlu, podnoszeniu ciężarów. W przypadku dużych przepuklin pojawiają się także stany zapalne na skórze.
W większości wypadków przepuklina brzuszna nie wiąże się z poważnymi dolegliwościami bólowymi. Część osób skarży się jednak na uczucie dyskomfortu w jamie brzusznej. U niektórych pojawiają się nudności i wymioty.
W skrajnych wypadkach przepuklina może doprowadzić do uwięźnięcia worka przepuklinowego, co jest poważnym zagrożeniem dla życia. Taki stan związany jest z niedrożnością mechaniczną jelit, a później również ich martwicą lub przedziurawieniem.
W przypadku podejrzeń przepukliny brzusznej konieczne jest wykonanie badania ultrasonograficznego (USG), które potwierdzi chorobę.
Jak wygląda leczenie przepukliny?
W większości wypadków leczenie przepukliny ma charakter operacyjny. Wyjątkiem są sytuacje, kiedy chory ze względu na ciężki stan zdrowia nie może zostać poddany operacji. Często zdarza się to w przypadku niewydolności oddechowej, niewydolności układu krążenia, nowotworów złośliwych lub po prostu u osób starszych, które ukończyły osiemdziesiąty rok życia. W sytuacji, kiedy przepuklina nie może być usunięta chirurgicznie stosuje się leczenie zachowawcze, które polega na noszeniu pasa przepuklinowego i unikaniu wysiłku. Pasy przepuklinowe powinny być wymieniane co trzy miesiące, maksymalnie co pół roku.
W przypadku podjęcia decyzji o operacji, największe szanse na pełne wyleczenie jest u chorych z niewielkimi przepuklinami. Do zamknięcia przepukliny wykorzystuje się w takich sytuacjach tkanki pacjenta.
Niekiedy jednak chirurg decyduje się na wzmocnienie powłok brzucha przy użyciu specjalnej siatki wykonanej z tworzywa sztucznego.
Inny sposób na leczenie przepukliny to leczenie laparoskopowe. Laparoskopia polega na tym, że za pomocą bardzo cienkiej igły do jamy brzusznej wprowadzany jest laparoskop. Dzięki niemu lekarz może dokładnie obejrzeć przepuklinę. Metoda ta uchodzi za mało inwazyjną, gdyż konieczne jest wykonanie jedynie niewielkich nacięć, przez które wprowadzane są narzędzia chirurgiczne.
Chociaż operacja usunięcia przepukliny przeprowadzona przez dobrego chirurga uważana jest za zabieg bezpieczny, zawsze należy się liczyć z powikłaniami. U niektórych osób po operacji pozostają krwiaki, możliwe jest także uszkodzenie nasieniowodu lub zakrzepica nóg.
Jak powinna wyglądać dieta po operacji przepukliny?
Żeby chory jak najszybciej doszedł do zdrowia po operacji przepukliny, powinien stosować odpowiednią dietę. Przede wszystkim musi być ona lekkostrawna. Po operacji usunięcia przepukliny często niemożliwe jest spożywanie pokarmów stałych. Z tego względu bezpośrednio po zabiegu należy podawać jedynie pokarmy płynne.
Dobrym pomysłem jest spożywanie dużych ilości jogurtów, zwłaszcza tych, które zawierają żywe kultury bakterii.
Bardzo ważna jest rezygnacja z potraw smażonych, a także z ostrych przypraw, które mogą nasilić dolegliwości bólowe. Osoba po operacji przepukliny powinna szczególnie zadbać o prawidłowe nawodnienie organizmu.
Jeżeli do tej pory chory stosował dobrze zbilansowaną dietę, nie ma powodów, żeby dokonywał radykalnych zmian żywieniowych. Niestety u wielu osób przepuklina jest następstwem otyłości, a ta z kolei wynika z nieodpowiedniego sposobu żywienia. W takich sytuacjach zmiana diety jest jak najbardziej wskazana.
Chorzy z otyłością powinni zrezygnować z jedzenia żywności wysoko przetworzonej, czyli między innymi dań typu fast-food, słodyczy, słonych przekąsek. Powinni również ograniczyć spożycie czerwonego mięsa – można zastąpić go mięsem białym (dobrze sprawdzi się indyk), a także rybami i owocami morza. Zalecane jest wprowadzenie do menu dużej ilości warzyw i owoców, produktów pełnoziarnistych, produktów zawierających nienasycone kwasy tłuszczowe (awokado, tłuste ryby morskie, olej lniany, siemię lniane). Warto pamiętać o jedzeniu dobrej jakości przetworów mlecznych – na przykład naturalnych jogurtów czy kefirów.
Gdy przepuklina była spowodowana otyłością, dieta musi umożliwić choremu zrzucenie nadprogramowych kilogramów – z tego względu należy pamiętać o ograniczeniu (w granicach rozsądku) kaloryczności posiłków.