Kasztanowce większości z nas kojarzą się przede wszystkim z jesienią, jako że okres ich owocowania przypada na wrzesień i październik. Brązowe kasztany, które zbieramy z dziećmi pełnią zazwyczaj funkcje dekoracyjne. Często nie zdajemy sobie sprawy, że roślina ta posiada liczne właściwości lecznicze i pielęgnacyjne. Co powinniśmy wiedzieć o kasztanowcu?
Czym jest kasztanowiec?
Kasztanowiec zwyczajny (nazywany również kasztanowcem białym lub kasztanowcem pospolitym) to pochodzące z Bałkanów drzewo, które zaliczamy do rodziny mydleńcowatych. Drzewo to jest w stanie osiągnąć do dwudziestu pięciu metrów wysokości, jego pień jest gruby i niski, liście są dość duże, dłoniastozłożone. Kwiaty kasztanowca są białe, zebrane w charakterystyczne kwiatostany. Pojawiające się we wrześniu i październiku owoce nazywamy kasztanami. Mają one intensywny brązowy kolor i zawierają duże ilości skrobi. Kasztanowiec jest w stanie dożyć nawet dwustu lat. Surowcami leczniczymi są owoce, liście, kora, a także kwiaty. Kasztanowiec zwyczajny ma wiele właściwości leczniczych i kosmetycznych. Roślina wzmacnia naczynia krwionośne, a dodatkowo zmniejsza ich przepuszczalność, redukuje on stany zapalne, poprawia krążenie, ułatwia wykrztuszanie, działa przeciwbakteryjnie, poprawia trawienie. Z kasztanowca wytwarza się maści, kremy, nalewki.
Jakie właściwości ma kasztanowiec?
Nasiona kasztanowca są bogate we:
- flawonoidy,
- escynę (mieszaninę saponin),
- eskulinę,
- i eskuletynę.
Kwiaty z kolei zawierają:
- cukry,
- polifenole,
- garbniki,
- flawonoidy,
- i escynę.
Kora tego imponującego drzewa zawiera:
- garbniki,
- terpeny,
- flawonoidy,
- a także związki kumarynowe takie jak eskulina i fraksyna.
Flawonoidy to związki charakteryzujące się silnym działaniem antyoksydacyjnym. Wypłukują one z naszego organizmu wolne rodniki, w efekcie działają przeciwnowotworowo i opóźniają procesy starzenia. Co więcej obniżają ciśnienie krwi, chronią ludzki organizm przed miażdżycą, zmniejszają krzepliwość krwi, działają moczopędnie, rozkurczowo, oczyszczają z toksyn, pomagają w walce z infekcjami wirusowymi, a także alergiami. Współcześnie jesteśmy w stanie wyróżnić ponad cztery tysiące związków flawonoidowych. To za sprawą flawonoidów rośliny mają różnorodne kolory.
Escyna to substancja, która działa antyoksydacyjnie, a dodatkowo ochronnie na naczynia krwionośne. Dzięki zawartości escyny wyciągi z kasztanowca chronią przed obrzękami, przeciwdziałają zastojom żylnym, są pomocne w przewlekłej niewydolności żylnej. Escyna może być stosowana doustnie, a także zewnętrznie.
Eskulina to glikozyd kumarynowy, który uszczelnia naczynia krwionośne (szczególnie te najcieńsze – naczynia włosowate), a także poprawia ich elastyczność. Eskulina zmniejsza, a nawet zatrzymuje krwawienie. Jest ona pomocna w leczeniu żylaków, hemoroidów, a także owrzodzeń.
Polifenole to organiczne związki chemiczne, które działają antyoksydacyjnie. Ta właściwość sprawia, że chronią one komórki naszego organizmu przed niszczącym działaniem wolnych rodników. Polifenole chronią przed nowotworami, działają antybakteryjnie, przeciwwirusowo, i przeciwzapalnie. Są one ważne dla układu krążenia, gdyż przeciwdziałają tworzeniu się zakrzepów, obniżają poziom złego cholesterolu, a także przeciwdziałają alergiom.
Zawarte w kasztanowcu garbniki (inna nazwa to taniny) to organiczne związki chemiczne, które chronią drzewo przed szkodnikami. Garbniki cenione są ze względu na właściwości antybakteryjnie i ściągające. Likwidują one stany zapalne skóry i błon śluzowych, zmniejszają obrzmienia, są również w stanie hamować niewielki krwawienia.
Fraksyna jest związkiem kumarynowym, który wykazuje działanie moczopędne. Jej obecność pozwala oczyścić organizm z toksyn, a także chronić przed chorobami układu moczowego.
Kasztanowiec na żylaki i inne problemy układu krwionośnego
Wyciągi z kasztanowca polecane są osobom cierpiącym z powodu żylaków. Zawarte w ich aktywne substancje zmniejszają obrzęki i stany zapalne. Co ciekawe kasztanowiec jest w stanie zwiększyć napięcie ścian żył, a jednocześnie zmniejszyć ich objętość – w efekcie zapobiega tworzeniu się żylaków.
Kasztanowiec leczy obrzęki, dlatego polecany jest wszystkim tym, których praca wymaga długotrwałego stania lub siedzenia. Escyna i flawonoidy zawarte w tej roślinie zmniejszają krzepliwość krwi, co powoduje lepszy jej przepływ. W rezultacie chronią one przed zastojami żylnymi, hemoroidami, zapaleniem żył.
Ekstrakty z kasztanowca dostępne są w postaci tabletek, a także maści i żeli do użytku zewnętrznego.
Kasztanowiec na lepsze trawienie
Okazuje się, że kasztanowiec może wspomagać procesy trawienne. Wszystko to dzięki zawartym w nim garbnikom. Napary z kwiatów, ewentualnie z liści kasztanowca działają przeciwzapalnie, przeciwbakteryjnie i rozkurczowo. Kasztany pozytywnie wpływają na rozwój flory bakteryjnej, dlatego zaleca się je w nieżytach żołądka, skurczach jelit i przy biegunce.
Zastosowanie kasztanowca w kosmetyce
Jako, że substancje zawarte w kasztanowcu wzmacniają naczynia krwionośne, roślina ta znajduje zastosowanie również w kosmetyce. Preparaty kosmetyczne z dodatkiem kasztanowca – na przykład:
- toniki,
- mleczka kosmetyczne,
- kremy,
- maseczki,
będą odpowiednie dla skóry naczynkowej. Ich regularne stosowanie zmniejsza skłonność do zaczerwienień.
Wyciągi z kasztanowca są coraz chętniej stosowane w kosmetykach, których zadaniem jest zwalczanie cellulitu. Są one skuteczne, gdyż poprawiają podskórne krążenie krwi i zapobiegają gromadzeniu się toksyn.
Właściwości ściągające kasztanowca poprawiają napięcie skóry. Z tego względu wyciągi z tej rośliny wykorzystywane są do produkcji kosmetyków przeznaczonych do cery dojrzałej.
Jak zrobić nalewkę z kasztanów?
Nalewkę z kasztanów warto jest mieć w domowej apteczce. Pomaga ona zmniejszyć obrzęki, poprawia przepływ krwi, zmniejsza dolegliwości towarzyszące żylakom. Pomoże ona również w przypadku dolegliwości bólowych mięśni i stawów.
Do przygotowania nalewki będziemy potrzebować kilkunastu dojrzałych kasztanów, szklankę przegotowanej wody, a także pół litra spirytusu.
Kasztanu należy oczyścić i rozbić. Wkładamy je do słoika, a następnie zalewamy wodą i spirytusem. Słoik szczelnie zamykamy, a następnie odstawiamy w ciemne miejsce na około trzydzieści dni. Od czasu do czasu potrząsamy naczyniem.
Po upływie miesiąca przecedzamy nalewkę.
Jak zrobić maść z kasztanowca?
Maść z kasztanowca to niezawodny preparat, który będzie pomocny w leczeniu żylaków, a także łagodzeniu obrzęków. Do jej przygotowania potrzebujmy kilku rozdrobnionych kasztanów (możemy zmielić je w blenderze), wazeliny kosmetycznej i czystej wódki.
Wódkę należy podgrzać do temperatury około sześćdziesięciu stopni, a następnie zalewamy nią kasztany (ważne, żeby zachować proporcje 3:1). Następnie mieszankę przekładamy do słoika, zakręcamy i odstawiamy na kilka dni. Po tym czasie mieszamy ją z wazeliną kosmetyczną – musimy osiągnąć taką konsystencję, dzięki której z łatwością wsmarujemy maść w skórę.
Kasztanowiec – przeciwwskazania
Picie nalewek i odwarów z kasztanowca jest niewskazane w przypadku ciąży, a także ostrej niewydolności nerek.
Ciekawostki na temat kasztanowca:
- W Polsce kasztanowiec pojawił się dopiero w szesnastym wieku. Początkowo uznawany był przede wszystkim za roślinę ozdobną.
- Twarde drewno kasztanowca wykorzystywane jest do produkcji mebli, produkuje się z nich również beczki do przechowywania wina.
- Kora kasztanowca wykorzystywana bywa do garbowania skór, a także do barwienia bawełny.
- Zawierające duże ilości skrobi nasiona kasztanowca zwyczajnego wykorzystywane było jako pasza dla zwierząt.
- Medycyna ludowa zalecała wkładanie owoców kasztanowca do łóżek, w celu zmniejszenia bólów reumatycznych.
- Owoce kasztanowca są w stanie pochłaniać szkodliwe promieniowanie komputerów i innych elektronicznych sprzętów.
- Kasztany są doskonałym surowcem do kreatywnej zabawy z dziećmi.
