Większość naszych nawyków żywieniowych kształtuje się w dzieciństwie i wczesnej młodości. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że styl żywienia, który wyniesiemy z domu będzie funkcjonował w naszym dorosłym życiu. Współcześnie coraz większa część społeczeństwa jest świadoma jak ogromny wpływ na ludzkie zdrowie ma dieta. Paradoksalnie mamy jednak największy w historii odsetek dzieci cierpiących z powodu nadwagi i otyłości. Czy nowa piramida żywieniowa dla dzieci i młodzieży pomoże rozwiązać ten problem?
Czym jest piramida zdrowego żywienia?
Piramida zdrowego żywienia to aktualne zalecenia dietetyczne opracowane przez specjalistów z Instytutu Żywności i Żywienia. Obrazują one sposób odżywiania, a także styl życia, który pozwala na uniknięcie chorób cywilizacyjnych. Zadaniem piramidy jest zachęcenie dzieci i młodzieży do zdrowego odżywiania i prowadzenia aktywnego stylu życia. Należy zaznaczyć, że piramida żywienia została opracowana dla dzieci zdrowych. W przypadku, kiedy choroba już się pojawiła, zalecenia mogą się zmienić. Wówczas należy stosować się do wskazówek lekarza.
Najnowsza piramida żywieniowa dla dzieci i młodzieży
Najnowsza piramida żywieniowa dla dzieci i młodzieży pojawiła się w 2019 roku. Jest ona w szczególności dedykowana osobom od czwartego do osiemnastego roku życia.
Twórcy piramidy zdecydowali się nie tylko na przedstawienie najważniejszych zaleceń żywieniowych, ale też stylu życia, który pomaga cieszyć się dobrym zdrowiem i kondycją.
Zalecenia dotyczące diety
Twórcy piramidy żywieniowej zalecają codzienne spożywanie produktów z każdej przedstawionej w piramidzie grupy żywieniowej.
Warto zaznaczyć, że w stosunku do lat poprzednich pojawiły się tu znaczne zmiany. Jeszcze do niedawna, na samym dole piramidy znajdowały się produkty zbożowe – kasze, brązowy ryż, pieczywo pełnoziarniste, razowe makarony. W obecnej piramidzie pozycję ich zajęły warzywa i owoce – to one są teraz najważniejszymi produktami, które dbający o zdrowie człowiek powinien spożywać w największych ilościach. Powinny się one znaleźć w każdym spożywanym w ciągu dnia posiłku.
Warzywa mają ogromnie wiele zalet. Są one produktami o wysokiej gęstości odżywczej – dostarczają nam niewielu kalorii, za to są pełne witamin i minerałów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Dodatkowo zawierają one pokaźne ilości błonnika, który reguluje procesy trawienne i zapewnia uczucie sytości na długi czas po jedzeniu.
Na kolejnym szczeblu piramidy znajdują się produkty zbożowe takie jak makarony razowe, kasze, brązowy ryż, pełnoziarniste pieczywo. Charakterystycznym jest, że stawiamy jedynie na produkty wytwarzane z mąki nieoczyszczonej. Są one bardzo cenne dla zdrowia, gdyż zawierają błonnik, minerały, a także witaminy z grupy B.
Nieco wyżej znajduje się mleko i jego przetwory – szczególnie sery, jogurty, maślanki, kefiry. Są one ważne w diecie dzieci i młodzieży ze względu na fakt, że zawierają pokaźne ilości białka, a także wapnia, który jest niezbędny do prawidłowego wzrostu kości.
Do kolejnej grupy produktów, które powinno się spożywać w znacznie mniejszych ilościach zaliczamy jajka, ryby, mięso, pestki i nasiona. Dostarczają nam one pełnowartościowego białka, jednak ludzki organizm nie potrzebuje ich w zbyt dużych ilościach. Ryby i mięso wystarczy spożywać trzy razy w tygodniu. W przypadku ryb warto zachować szczególną ostrożność, gdyż istnieje duże ryzyko, że są one skażone metalami ciężkimi. Ich regularne spożywanie w nadmiernych ilościach mogłoby pogorszyć stan naszego zdrowia. Jednocześnie ze względu na wysoką zawartość odżywczych substancji (duże ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3), nie zaleca się całkowitej rezygnacji z nich. Przy umiarkowanym spożyciu szkody są bowiem znacznie niższe niż korzyści.
Nacisk na nawodnienie organizmu
Najnowsza piramida żywieniowa przypomina najmłodszym jak ważne jest prawidłowe nawodnienie organizmu. Ludzkie ciało w dużej mierze składa się z wody, musimy więc pamiętać o optymalnych jej ilościach. Najlepszym wyborem będzie niegazowana woda mineralna lub źródlana. Należy pić ją małymi łykami, za to często. Pamiętamy, że nie jest możliwe, żeby napić się na zapas.
Czego unikać?
Z najnowszej piramidy żywieniowej dowiemy się o konieczności unikania soli, a także rezygnacji ze słodyczy. Zgodnie z zaleceniami dietetyków należy unikać żywności wysoko przetworzonej. Dzieci i młodzież powinni zdawać sobie sprawę, że dania typu-fast food mają niekorzystny wpływ na zdrowie, a co więcej – przyczyniają się do rozwoju otyłości.
Piramida żywieniowa dla dzieci i młodzieży – inne zalecenia
Najnowsza piramida żywienia zawiera informacje, których nie znajdziemy w poprzednich wersjach. Twórcy przypominają między innymi o regularnym dbaniu o higienę jamy ustnej. Warto jest myć zęby po każdym posiłku, co pozwoli uniknąć próchnicy, cieszyć się świeżym oddechem, a także uniknąć podjadania po obiedzie. Miętowy posmak pasty w ustach sprawia, że mam mniejszą ochotę na przekąski.
Ważna jest ponadto regularna kontrola masy ciała. Specjaliści przekonują, że regularne ważenie się pozwala uniknąć nadwagi, gdyż przyrost masy ciała będzie przez nas szybko zauważony.
Bardzo ważne jest zadbanie o odpowiednio długi, dobrej jakości sen. Dzieci i młodzież do prawidłowego rozwoju potrzebują dużo snu. W wielu wypadkach muszą spać dłużej niż osoby dorosłe – nawet do jedenastu godzin na dobę. Nie warto skracać tego czasu.
Dodatkowo sen musi być dobrej jakości. Najlepiej wysypiamy się w całkowicie zaciemnionych pomieszczeniach. Co więcej w pomieszczeniu gdzie spędzamy noc nie może być zbyt ciepło, ani też głośno. Żeby uniknąć problemów z zasypianiem należy unikać spożywania napojów z kofeiną w drugiej połowie dnia, jedzenia kolacji później niż na około trzy godziny przed snem. Nie jest również zalecane spożywanie kolacji, która zawiera duże ilości tłuszczu. Taki posiłek również może utrudnić zaśnięcie.
Jedzenie w ciągu dnia
Współcześni dietetycy rekomendują dzieciom i młodzieży spożywanie nawet pięciu (choć niewielkich) posiłków w ciągu dnia. Należy jeść często, gdyż skutecznie zapobiega to napadom głodu. Robienie zbyt długich przerw pomiędzy posiłkami sprawia zazwyczaj, że stajemy się tak głodni, że nie jesteśmy w stanie powstrzymać się przed sięgnięcie po czekoladę lub chipsy.
Regularne spożywanie posiłków może być trudne dla dzieci, które cały dzień spędzają w szkole, a po zakończeniu lekcji udają się na zajęcia dodatkowe. W takich sytuacjach znakomicie sprawdzą się zdrowe lunch boxy, które można zapakować do plecaka lub torby termoaktywnej.
Zalecenia dotyczące aktywności fizycznej
W najnowszej piramidzie żywienia znajdziemy zalecenia dotyczące aktywności fizycznej. Współcześnie dzieci i młodzież żyją zdecydowanie mniej aktywnie niż ich rówieśnicy jeszcze kilkadziesiąt lat temu. Jest to związane po części z rozwojem nowych technologii, po części natomiast z poprawą warunków życia.
Obecnie coraz więcej dzieci jest transportowanych do szkoły samochodem, ewentualnie dostaje się tam komunikacją miejską. Współcześnie zwolnienia z zajęć wychowania fizycznego są raczej normą niż wyjątkiem. Co więcej o ile kiedyś główną formą rozrywki dzieci i młodzieży były gry zespołowe na świeżym powietrzu. Dziś młodzież spędza długie godziny przed komputerem, ewentualnie smartfonem. Gry zespołowe zostały wyparte przez gry komputerowe. Stąd też kolejne zalecenie, które zostało zaznaczone w piramidzie – konieczności ograniczenia czasu spędzanego ze smartfonem do dwóch godzin dziennie.