Pewność siebie ma wpływ na niemal każdy aspekt naszego życia. Pomaga radzić sobie w pracy, a także w relacjach z innymi ludźmi. Nic dziwnego, że każdemu rodzicowi zależy, żeby jego dziecko było pewne siebie. Jest to niezbędne dla jego prawidłowego rozwoju. Niestety często nie wiemy jak tę pewność u niego budować. Co zrobić, żeby nasze dziecko było bardziej pewne siebie?
Czym jest pewność siebie?
Mianem pewności siebie określamy cechę/postawę/stan, dzięki którym czujemy się ze sobą dobrze, akceptujemy siebie, jesteśmy pewni swojej wartości, swoich kompetencji, wierzymy, że uda się nam zrealizować nasze cele. Dzięki pewności siebie mamy poczucie bezpieczeństwa, a także szacunek do własnych myśli i poglądów. Istnieje wiele czynników (zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych), które mają wpływ na pewność siebie u człowieka. Cechą charakterystyczną osób pewnych siebie jest to, że mają oni swoje zdanie, nie obawiają się go wyrażać i bronić.
Kiedy dziecku brak pewności siebie…
Niestety wielu dzieciom brak pewności siebie. Sprawia to między innymi, że kształtuje się w nich osobowość zależna. Osoby takie przyjmują uległą postawę wobec innych, mają też skłonność do oczekiwania od innych ludzi opieki. Takie dzieci doświadczają w życiu wielu problemów. Często nie są w stanie sprostać obowiązkom i wyznaczonym zadaniom. Zazwyczaj nie wyrażają one swojej opinii, gdyż obawiają się, że ich zdanie mogłoby zostać źle odebrane przez innych ludzi. Czują się one bezradne, nie są w stanie zadbać ani o siebie, ani o innych ludzi. Bardzo poważnym problemem dzieci z osobowością zależną jest fakt, że dają się one wykorzystywać. Są zdolne do podjęcia działań, których tak naprawdę nie chcą, żeby tylko uzyskać akceptację innych osób.
Dzieci z osobowością zależną mają kłopoty z nawiązywaniem relacji z rówieśnikami i innymi ludźmi. Często odczuwają silny lęk, kiedy nie ma przy nich opiekunów lub też znajdują się w nieznanym środowisku. Nie czują się one zdolne do rozwiązywania problemów, co przysparza im w życiu wielu trudności.
U dzieci, którym brak poczucia własnej wartości może się wykształcić osobowość unikowa (nazywana także lękliwą). Charakteryzuje się ona silnym lękiem przed odrzuceniem. Lęk ten sprawia, że dzieci radykalnie ograniczają kontakty z innymi ludźmi. Dzieci z tego typu osobowością bardzo niechętnie podejmują się nowych zadań, które wymagają od nich wyjścia ze swojej strefy komfortu. Przez większość czasu towarzyszy im uczucie wstydu, ciężko im nawiązywać nowe znajomości. Mają poczucie, że są gorsze od innych, nie zasługują na szacunek i akceptację.
Jak kształtuje się pewność siebie u dziecka?
Należy zdawać sobie sprawę, że ogromny wpływ na pewność siebie dziecka mają jego rodzice. To oni są odpowiedzialni za to, że dziecko uważa, że na pewno nic mu się nie uda, a inni ludzie go nie zaakceptują. Takich postaw dziecko uczy się w domu rodzinnym.
Żeby dziecko wykształciło w sobie pewność siebie, potrzebuje bezwarunkowej miłości rodziców. Niestety w wielu domach jest z tym poważny problem, gdyż miłość rodziców okazuje się być uzależniona od wielu czynników zewnętrznych. Nie kochamy naszego dziecka za to jakie jest, a zawsze za coś. Okazujemy mu aprobatę, kiedy przynosi dobre oceny, grzecznie się zachowuje, inni ludzie go chwalą. Jednak, kiedy dziecko nie spełnia naszych oczekiwań, przestajemy okazywać mu aprobatę.
Dzieci, które są kochane za coś zazwyczaj mają bardzo niskie poczucie własnej wartości – nawet jeżeli odnoszą wiele sukcesów. Świadomie lub nieświadomie zdają sobie one sprawę, że miłość rodziców jest uzależniona właśnie od tych sukcesów. Panicznie boją się porażki, gdyż wiedzą, że w takiej sytuacji nie mogą liczyć na miłość i wsparcie swoich najbliższych.
W późniejszym wieku dzieci budują pewność siebie również na podstawie swoich doświadczeń. Oczywistym jest jednak, że ci, którzy dostali od rodziców pozytywny przekaz na temat własnej osoby, mają w życiu lepsze doświadczenia. Rodzice dzieci pewnych siebie od najmłodszych lat życia zachęcali je do podejmowania różnorodnych aktywności, przekonywali je, że dadzą sobie radę. Dzieci, którym brak pewności siebie często słyszały negatywne komunikaty, takie jak: „przewrócisz się”, „zrobisz sobie krzywdę”.
Jak budować pewność siebie u dziecka?
Rodzice mają ogromny wpływ na to, czy ich dzieci są pewne siebie, czy nie. Warto więc zdawać sobie sprawę z odpowiedzialności jaka na nas spoczywa. Co zatem powinniśmy robić, żeby wzmocnić pewność siebie u naszego dziecka? Oto kilka sprawdzonych rad.
Przede wszystkim powinniśmy zadbać o własną pewność siebie. Pamiętajmy, że dzieci przejmują nasze postawy i zachowania. Kiedy brak nam pewności siebie, bardzo trudno będzie wychować nam pewne siebie dziecko. Prawdopodobnie podświadomie będziemy budować w nim uczucie lęku i braku wiary w swoje możliwości. Obowiązkiem każdego rodzica zmagającego się z niskim poczuciem własnej wartości jest udać się na terapię i rozwiązać swoje problemy. Powinniśmy to zrobić dla dobra naszych dzieci.
Starajmy się akceptować uczucia naszego dziecka. Jeżeli odczuwa ono zdenerwowanie i onieśmielenie nie wyśmiewajmy go i nie deprecjonujmy jego uczuć. Robią tak przede wszystkim rodzice o niskim poczuciu własnej wartości, którzy często sami czują się zawstydzeni i onieśmieleni. Nie akceptują tych stanów u siebie, ani u swoich dzieci. Pamiętajmy, że nasze dziecko ma prawo do uczuć niezależnie od niego jakie one są. Nie mówmy mu, że ma być odważne. Znacznie lepiej jest podkreślić, że zdenerwowanie w takiej sytuacji jest zrozumiałe. Zaakceptowanie stanów emocjonalnych dziecka sprawi, że poczuje się ono ważne i zaakceptowane. To z kolei przełoży się na poczucie bezpieczeństwa, a w przyszłości na wzrost pewności siebie.
Pamiętajmy, że nasze słowa mogą być samospełniającą się przepowiednią. Jeżeli nasze dziecko wiele razy było nieśmiałe i nerwowe, nie przyklejajmy mu łatki. Rodzice popełniają błąd, gdyż uznają, że jest to cecha dziecka. Często powtarzają, że jest ono nieśmiałe, co sprawia, że coraz częściej tak właśnie się zachowuje. Jeżeli chcemy zmienić w dziecku określoną cechę, nie powtarzajmy ciągle, że jest takie, a nie inne. W ten sposób będziemy to jedynie wzmacniać. Starajmy się wspierać nasze dziecko. Akceptujmy jego uczucia i powtarzajmy mu, że na pewno sobie poradzi. W przypadku, kiedy ktoś inny mówi przy dziecku, że jest ono nieśmiałe, możemy powiedzieć, że po prostu nie lubi ono działać pochopnie i woli się zastanowić zanim coś zrobi. Zawsze stawiajmy nasze dziecko w dobrym świetle. Takie postawienie sprawy z pewnością pozytywnie wpłynie na samoocenę malucha.
Bardzo ważne jest, żeby rodzic dawał pozytywny przykład swojemu dziecku. Jeśli nie chcemy, żeby bało się ono ludzi, sami wychodźmy do nich jak najczęściej. Rozmawiajmy z obcymi, bądźmy dla nich życzliwi, prośmy o pomoc, mówmy innym ludziom komplementy. Pamiętajmy, że dziecko najlepiej uczy się przez naśladownictwo.
Ważne jest, żeby zaakceptować problemy dziecka. Jednocześnie należy uczyć je je rozwiązywać. Zdecydowanie dobrym pomysłem jest opowiadanie jak my i inni ludzie radziliśmy sobie z podobnymi problemami. Warto jest pokazać dziecku, że nie tylko ono zmaga się z takimi trudnościami. Powiedzmy mu, że i my czasem mamy obawy, żeby przemawiać publicznie, jednak udaje się nam przełamać lęk i wtedy jesteśmy z siebie naprawdę dumni. Można również pokazać jak z podobnymi kłopotami radziły sobie osoby publiczne.
Starajmy się nie ingerować nadmiernie w życie naszego dziecka. Kiedy widzimy, że staje ono przed nowym wyzwaniem i nie czuje się zbyt pewnie, nie róbmy nic za niego. Nerwowa reakcja rodzica to w takiej chwili najgorsze co może być. Pamiętajmy, że dziecko musi uczyć się nowych rzeczy, a my nie możemy mu w tym przeszkadzać. Nie udzielajmy więc pomocy, kiedy nie jest to naprawdę konieczne. Dajmy dziecku prawo do popełniania błędów.
Nawet jeżeli nie jesteśmy pewni, że nasze dziecko poradzi sobie w nowej sytuacji, nie powinniśmy okazywać mu swoich wątpliwości. Sprawimy wówczas, że i ono zacznie się obawiać, a nawet straci wiarę we własne siły. Warto udzielać mu wsparcia, mówić, że wierzymy, że sobie poradzi.
W przypadku dzieci nieśmiałych znakomicie sprawdzi się zabawa, podczas której będzie ono odgrywało sytuacje, w których czuje się niepewnie. Przykładowo jeżeli dla dziecka problemem jest odzywanie się publicznie w grupie, możemy zaaranżować podobną sytuację w domu. Zabawki będą pełniły rolę dzieci, pokój dziecka będzie klasą szkolną. Takie ćwiczenia pożądanych zachowań z pewnością przyniosą znakomite efekty.
Powinniśmy na każdym kroku wzmacniać nasze dziecko. Jeżeli zrobi coś dobrze, nie zapominajmy o tym, żeby je pochwalić. Niestety wielu rodziców o tym zapomina. Uważamy, że tak powinno być i nie komentujemy pozytywnych zachowań naszych dzieci. Jest to błąd, gdyż nasze komplementy są dla dziecka powodem do dumy. Bardzo ważne jest również, żeby regularnie powtarzać naszemu dziecku, że je kochamy niezależnie od wszystkiego. Mówmy tak niezależnie od tego, czy jesteśmy zadowoleni z osiąganych przez nie rezultatów. Najgorsze co możemy zrobić to okazywanie uczuć tylko wtedy, kiedy dziecku się coś uda, spełni ono nasze oczekiwania. Dzieci, które mają bliskie, ciepłe relacje ze swoimi rodzicami mają wysokie poczucie własnej wartości.
W żadnym wypadku nie porównujmy naszego dziecka z innymi. Jest to błąd popełniany przez wielu rodziców, który niestety ma bardzo poważne konsekwencje.
Co kiedy nie potrafimy pomóc naszemu dziecku?
Niekiedy zdarza się, że nasze starania nie przynoszą oczekiwanych rezultatów. Dziecko nie radzi sobie w sytuacjach społecznych, jest smutne i wycofane. Nasze próby rozwiązania tego problemu idą na marne. W żadnym wypadku nie powinniśmy się jednak poddawać. Nie liczmy na to, że uda się nam taką sytuację przeczekać. Nierozwiązane problemy nie znikają, a jedynie się pogłębiają. Najlepsze co możemy wówczas zrobić to wizyta u specjalisty.
Niekiedy pomoc terapeuty jest niezbędna. Pamiętajmy, że osoba taka pracuje z dziećmi i ich rodzicami na co dzień. Widziała wiele trudnych przypadków, dlatego z dużym prawdopodobieństwem wie jak rozwiązać problem, który nas przerasta.
