Niestrawność do schorzenie, którego doświadczyła prawdopodobnie większość z nas. Zazwyczaj nie jest ona poważna w skutkach, jednak może znacznie pogorszyć jakość codziennego funkcjonowania. Czym dokładnie jest niestrawność? Jakie są przyczyny i objawy tej dolegliwości? Jak wygląda leczenie tego schorzenia? Co robić, żeby unikać niestrawności?
Co to jest niestrawność?
Mianem niestrawności (dyspepsja) określamy zespół nieprzyjemnych objawów, które pojawiają się najczęściej po zjedzeniu zbyt obfitego posiłku. Jeżeli niestrawność przytrafia się nam sporadycznie, zazwyczaj podczas świąt, nie powinniśmy się przejmować. Należy jednak zdawać sobie sprawę, że gdy dolegliwości trawienne powracają regularnie, być może są one symptomem bardzo poważnej choroby. Być może jednak jest to wynik niewłaściwych nawyków żywieniowych i złego stylu życia. Typowe objawy niestrawności to bóle brzucha, dyskomfort w żołądku, uczucie pełności, czy nudności. W większości przypadków leczenie ma charakter doraźny – przepisuje się leki neutralizujące kwasy żołądkowe. Z niestrawnością można walczyć również domowymi sposobami – na przykład za pomocą ziół. Zawsze jednak konieczna jest zmiana niewłaściwych nawyków żywieniowych.
Jakie są przyczyny niestrawności?
W większości przypadków główną przyczyną niestrawności jest przejedzenie. Zazwyczaj dzieje się tak podczas imprez, świąt, ważnych wydarzeń rodzinnych. Po kilku bardzo obfitych posiłkach zazwyczaj wystarczy napić się ziół, zażyć tabletkę na niestrawność, a następnie wybrać się na spacer.
Jeżeli cierpimy na częste nawroty niestrawności, być może oznacza to, że stosujemy nieodpowiednią dietę (produkty wysoko przetworzone, mocno pikantne przyprawy, duże ilości kawy, napoje energetyczne) lub też jemy zbyt szybko. Bywa, że dolegliwości spowodowane są piciem zbyt dużych ilości alkoholu, jedzeniem w pozycji leżącej, palenia papierosów, a nawet przyjmowania niektórych leków (szczególnym zagrożeniem są w tym przypadku niesteroidowe leki przeciwzapalne, do których zaliczamy między innymi ibuprofen czy aspirynę.
U części osób nawroty niestrawności są spowodowane chorobą refluksową. W szczególnie trudnych przypadkach dolegliwość może być objawem bardzo poważnych chorób – wrzodów przełyku i dwunastnicy, raka żołądka, chorobami trzustki i dróg żółciowych.
Niestrawność jest bardzo powszechnym problemem kobiet spodziewających się dziecka. Jest to spowodowane przede wszystkim zwiększonym naciskiem płodu na żołądek, a także wahaniami hormonalnymi, które zachodzą w organizmie kobiety oczekującej dziecka.
W jaki sposób objawia się niestrawność?
Objawy niestrawności są bardzo charakterystyczne. Odczuwamy zazwyczaj dotkliwy ból brzucha, często mamy uczucie pełności w żołądku. Inne typowe objawy to wzdęcia, zaparcia, biegunki, nadmierne gazy, zmniejszony apetyt, charakterystyczny kwaśny posmak w jamie ustnej. Jeżeli nie podejmiemy kroków, żeby zapobiec niestrawności, objawy mogą utrzymywać się godzinami, znacznie pogarszając jakość naszego funkcjonowania.
Jak leczyć niestrawność?
Większość osób cierpiących na sporadyczne ataki niestrawności może przyjąć leki zobojętniające działaniem kwasów żołądkowych. Wyjątkiem są kobiety w ciąży, które przyjmowanie jakichkolwiek leków powinny skonsultować z lekarzem prowadzącym ciążę.
Leki na niestrawność dostępne są w każdej aptece bez recepty. Często znajdziemy w nich takie składniki jak kwas dehydrocholowy, kwas sylimarynowy, wyciągi z czarnej rzodkwi, karczocha, aloesu. Należy jednak pamiętać, że leki są rozwiązaniem na chwilę i nie ma mowy o tym, żeby przyjmować je regularnie.
Przede wszystkim jednak należy postawić na dietę i zmianę stylu życia. Jeżeli ataki niestrawności następują po spożyciu bardzo obfitych posiłków, jedynym słusznym rozwiązaniem wydaje się zmniejszenie porcji. Gdy do tej pory jedliśmy trzy duże posiłki dziennie, zastąpmy je pięcioma, a nawet sześcioma mniejszymi porcjami.
Niezwykle ważna jest rezygnacja, ewentualnie zmniejszenie spożycia kawy, napojów energetycznych, a także mocnej herbaty – nasilają one objawy i uniemożliwiają skuteczne leczenie. W żadnym wypadku nie powinniśmy wychodzić z domu bez śniadania, ani też jeść w biegu. Osoby, które nie mogą znaleźć czasu na jedzenie w ciągu dnia, bardzo często po powrocie do domu zjadają wszystko, co znajdą w lodówce. Nie trzeba dodawać, że jedzą zdecydowanie za dużo, co często kończy się niestrawnością.
Jeżeli jesteśmy osobami z nadwagą lub otyłością – nadmiar tłuszczu może naciskać na żołądek, nasilając przy tym objawy. Warto w takiej sytuacji zastosować zdrową dietę, która umożliwi nam utratę nadprogramowych kilogramów. W żadnym wypadku nie powinna być to jednak głodówka.
Dieta przy niestrawności powinna być przede wszystkim lekkostrawna. Z tego względu należy unikać produktów szczególnie bogatych w błonnik. Dla zdrowej osoby jest on niezbędny, jednak w przypadku niestrawności będzie zbyt dużym obciążeniem (produkty bogate w błonnik długo zalegają w żołądku). Należy zrezygnować ze słodyczy i żywności wysoko przetworzonej. Posiłki jemy w spokoju, a każdy kęs dokładnie przeżuwamy. Niewskazane jest picie kakaa, napojów gazowanych i alkoholu.
Dla osoby cierpiącej na niestrawność bardzo ważny jest również sposób obróbki termicznej pokarmów. Zdecydowanie dobrze jest zrezygnować ze smażenia i pieczenia. O wiele bezpieczniejsze, a także zdrowsze jest gotowanie na parze lub w niewielkiej ilości wody.
W przypadku ciężkiej niestrawności, bardzo pomocna może się okazać kilkudniowa głodówka.
Niestrawność – profilaktyka
W wielu wypadkach jesteśmy w stanie zapobiec niestrawności. Z pewnością pomogą nam w tym właściwe nawyki. Przede wszystkim należy rzucić palenie, a także pozbyć się z kuchni wszystkich ostrych przypraw. Bardzo pomocna będzie nam również umiejętność czytania etykiet – w sklepie wybierajmy produkty jak najmniej przetworzone, wolne od konserwantów, barwników, czy wzmacniaczy smaku.
Jak pokazują liczne przykłady – niestrawność jest często związana ze stresem. Z tego względu warto jest przynajmniej postarać się go zmniejszyć. Pomocne mogą okazać się joga i medytacja, a także zwolnienie tempa życia i pozwolenie sobie na odpoczynek.
Ostatni posiłek należy zjeść nie później niż trzy godziny przed snem. Tylko wówczas organizm będzie miał szansę go strawić.
