Niedociśnienie jest powszechnie uważane za dolegliwość nie zagrażającą naszemu życiu. Jednocześnie normalne funkcjonowanie w takim stanie jest bardzo trudne. Czym dokładnie jest hipotonia? W jaki sposób się ona objawia? Jakie są przyczyny zbyt niskiego ciśnienia? Czy istnieją skuteczne sposoby leczenia? Jak wyglądają zalecenia dietetyczne dla osób zmagających się z problemem zbyt niskiego ciśnienia?
Czym jest niedociśnienie?
Niedociśnienie (nazywane także hipotonią lub podciśnieniem) to choroba układu krążenia, która charakteryzuje się tym, że ciśnienie tętnicze ulega obniżeniu do wartości poniżej normy. Podciśnienie diagnozuje się wówczas, kiedy ciśnienie tętnicze u kobiet spada do wartości poniżej 90/60 mmHg, natomiast u mężczyzn – poniżej 100/70 mmHg. Przyczyn choroby może być kilka. U części osób ma ona podłoże genetyczne. Do objawów hipotonii zaliczamy między innymi uczucie chronicznego zmęczenia i osłabienia. Choroba znacznie częściej dotyka kobiet niż mężczyzn. W przypadku bardzo obniżonego ciśnienia stosuje się leczenie farmakologiczne. Zadowalające efekty może przynieść również zmiana diety.
Jakie są przyczyny hipotonii?
Rozróżniamy różne rodzaje niedociśnienia. Hipotonia pierwotna jest schorzeniem o podłożu genetycznym. Oznacza to, że jeżeli ktoś w naszej bliskiej rodzinie miał problemy z obniżonym ciśnieniem, istnieje duże prawdopodobieństwo, że schorzenie przypadnie w udziale również i nam. Cechą charakterystyczną osób cierpiących na hipotonię pierwotną są mało elastyczne ściany tętnic, przez które krew płynie znacznie wolniej, a jej ciśnienie jest niższe niż u zdrowego człowieka.
Hipotonia wtórna nie jest schorzeniem, które pojawia się samoistnie. Najczęściej jest efektem innych chorób, ewentualnie rezultatem przyjmowania niektórych leków. Choroby, które często powodują obniżenie ciśnienia tętniczego to:
- cukrzyca,
- padaczka,
- niedoczynność tarczycy,
- czy anemia.
Czasem jest też wynikiem nowotworów, zaburzeń hormonalnych, czy schorzeń ośrodkowego układu nerwowego. Bywa, że znaczne obniżenie ciśnienia jest następstwem silnego stresu, odwodnienia, oparzeń dużej powierzchni ciała, czy choćby krwotoków. Z podciśnieniem możemy mieć problem również wtedy, gdy zażywamy leki psychotropowe, odwadniające, czy zapobiegające arytmii serca.
Obniżenie ciśnienia może pojawić się także wówczas, gdy bardzo długo leżymy w łóżku, mamy problemy z biegunkami, wymiotami, nadmiernym poceniem się. Co więcej może ono być następstwem głodu, a czasem odwrotnie – przejedzenia się. U niektórych osób przyczyną dolegliwości może być spadek ciśnienia atmosferycznego lub szczególnie dotkliwy upał.
Możemy także wyróżnić hipotonię ortostatyczną, która pojawia się w momencie, kiedy układ krążenia ma problemy z dostosowaniem się do zmiany pozycji ciała. Najczęściej jest to zmiana pozycji z leżącej na stojącą lub efekt długotrwałego stania.
W jaki sposób objawia się niedociśnienie?
Choć niedociśnienie nie jest jak niebezpieczne w skutkach jak nadciśnienie, jego objawy mogą być bardzo dotkliwe. Większość osób z niedociśnieniem skarży się na brak energii i chroniczne zmęczenie, które praktycznie uniemożliwiają prowadzenie normalnego życia. Takie osoby są zmuszone do rezygnacji z uprawiania sportu, a także wykonywania pracy fizycznej.
Sygnałem, że cierpimy z powodu hipotonii są również nadmierne pocenie się, szumy w uszach, duszności, częste bóle i zawroty głowy. Zbyt niskie ciśnienie sprawia, że nasze serca nie pracuje regularnie (możemy doświadczać kołatania, mamy przyspieszone tętno), stajemy się bardzo wrażliwi na ból. Niedociśnienie powoduje szereg niekorzystnych objawów ze strony układu nerwowego – pogarsza się nasza pamięć i koncentracja, nasze reakcje na bodźce zewnętrzne są spowolnione, zaburzeniom ulegają procesy myślowe, możemy również cierpieć na zaburzenia widzenia. Niemal u wszystkich ludzi dotkniętych hipotonią obserwuje się pogorszenie samopoczucia, które zwłaszcza u osób starszych może przerodzić się w depresję.
Charakterystyczny jest fakt, że objawy niedociśnienia znacznie częściej pojawiają się u kobiet niż u mężczyzn.
Choć niskie ciśnienie w ciąży nie powoduje ryzyka utraty życia, należy zdawać sobie sprawę, że omdlenia i zawroty głowy mu towarzyszące mogą doprowadzić do tragicznego w skutkach upadku.
Hipotonia – diagnoza
Jeżeli podejrzewamy u siebie niedociśnienie, koniecznie powinniśmy skonsultować się z lekarzem. Podstawowym badaniem w tym przypadku jest pomiar ciśnienia, choć zleca się również badania moczu, USG serca, morfologię, czy EKG.
Jak leczy się niedociśnienie?
W przypadku niedociśnienia leczenie farmakologiczne stosuje się dopiero wówczas, gdy inne metody nie przyniosą oczekiwanych rezultatów. W takich sytuacjach podaje się leki, których zadaniem jest zwiększenie napięcia żył i podniesienie ciśnienia.
Jednym ze sposobów na szybkie podniesienie ciśnienia jest wypicie napoju zawierającego duże ilości kofeiny – na przykład kawy, coca-coli, czy napoju energetycznego typu Red Bull. Nie jest to jednak rozwiązanie, które pomoże nam za każdym razem, gdyż organizm po pewnym czasie przyzwyczaja się do kofeiny.
W większości wypadków pozytywne efekty przynosi zwiększenie aktywności fizycznej (ruch sprawia, że naczynia krwionośne stają się bardziej elastyczne). Osobom z niedociśnieniem zaleca się stosowanie pończoch uciskowych, regularne wykonywanie leczniczych masaży, a także leżenie z uniesioną górną częścią ciała. Ważne jest także unikanie gwałtownego wstawania z krzesła lub z łóżka – należy robić to bardzo powoli, gdyż w przeciwnym razie może dojść do zasłabnięcia.
Dobrze jest brać naprzemienne – raz ciepłe, raz chłodne prysznice (pamiętajmy o tym, żeby zawsze kończyć chłodnym natryskiem). Osoby, które mają problemy z niedociśnieniem powinny unikać długiego przebywania w pozycji stojącej. Odradza się im także wielogodzinne przebywanie na słońcu. Kiedy nie możemy poradzić sobie ze zbyt niskim ciśnieniem, w żadnym wypadku nie powinniśmy palić papierosów. Należy również unikać przebywania w pomieszczeniach, gdzie pali się tytoń.
Równie ważne jest dbanie o odpowiednią ilość wysokiej jakości snu. Jednocześnie pamiętamy, że zbyt długi sen również może nam zaszkodzić.
Jakie są zalecenia dietetyczne w przypadku niedociśnienia?
Osoby, które zmagają się z problemem niedociśnienia powinny zwracać szczególną uwagę na swoją dietę. Bardzo ważne jest unikanie przejadania się. Znacznie lepiej jest jeść częściej, za to niewielkie porcje. Niewskazane jest równocześnie pomijanie posiłków.
Jako, że niedociśnienie często jest przyczyną nadmiernego pocenia się, wymiotów, czy biegunek, należy obowiązkowo pamiętać o regularnym uzupełnianiu płynów. Dwa litry niegazowanej wody mineralnej to w przypadku osoby z hipotonią minimum.
Podstawą diety powinny być warzywa i owoce. Zalecane jest ponadto zmniejszenie spożycia tłuszczów pochodzenia zwierzęcego.
Dobre efekty daje spożywanie ziół, które mają zdolność podnoszenia ciśnienia. Warto zainteresować się szczególnie lukrecją, lubczykiem, majerankiem, lawendą, serdecznikiem, czy miętą.
