Nawłoć pospolita jest to roślina o żółtych kwiatach i charakterystycznym zapachu, którą można spotkać praktycznie wszędzie w Polsce. Nawłoć jest niekiedy hodowana w celach ozdobnych, jest bowiem doskonałym dodatkiem do bukietów. Dla większości z nas jest ona stałym elementem krajobrazu. Zazwyczaj nie zdajemy sobie sprawy z jej właściwości leczniczych, które są godne uwagi. Dlaczego warto bliżej zaprzyjaźnić się z nawłocią?
Czym jest nawłoć pospolita?
Nawłoć pospolita jest to wieloletnia roślina, którą zaliczamy do rodziny astrowatych. Możemy ją spotkać w całej Europie i Azji. W Polsce jest ona rośliną pospolitą, która rośnie w lasach, na polanach, przy drogach, w ogrodach. Wzniesiona łodyga nawłoci jest w stanie osiągnąć wysokość jednego metra. Jej liście są jajowate, ewentualnie eliptyczne, odziomkowe. Kwiaty bardzo drobne, koloru intensywnie żółtego, zebrane w koszyczki. Owocami są niełupki z pucharem kielichowym. Nawłoć jest szkodliwa dla domowego bydła, jednak na zdrowie człowieka wpływa bardzo pozytywnie. Jej ziele zawiera flawonoidy, olejki eteryczne, saponiny, kwasy organiczne, garbniki. Roślina ta wykazuje pozytywny wpływ na zdrowie – działa między innymi moczopędnie, przyspiesza gojenie się ran, jest pomocna w chorobach reumatycznych, a także nadciśnieniu.
Jakie właściwości posiada nawłoć pospolita?
W skład nawłoci wchodzą garbniki, czyli substancje zaliczane do tanin, wykazujące działanie ściągające, przeciwbakteryjne, a także przeciwzapalne. Ich głównym celem jest zapewnienie roślinom ochrony przed zwierzętami roślinożernymi i owadami. Garbniki pełnią rolę naturalnych antyseptyków. Łagodzą również swędzenie i pieczenie. Przyspieszają one leczenie podrażnień i wykwitów skórnych. Są składnikiem niektórych płynów do higieny intymnej, toników do twarzy. Co więcej wzmacniają one skórę, łagodzą obrzęki i regulują procesy trawienne.
Obecne w nawłoci saponiny to organiczne związki chemiczne, które przyspieszają trawienie tłuszczów, a dodatkowo działają:
- przeciwzapalnie,
- przeciwbakteryjnie,
- przeciwwirusowo
- i moczopędnie.
Używa się ich między innymi do produkcji środków moczopędnych i wykrztuśnych. Saponiny mają korzystny wpływ na procesy trawienne, oczyszczają organizm z toksyn, zmniejszają poziom złego cholesterolu, dzięki czemu chronią przed chorobami układu krążenia.
Nawłoć zawiera flawonoidy, a szczególnie kwercetynę i rutynę. Kwercetyna hamuje wydzielanie histaminy, dzięki czemu ma właściwości przeciwalergiczne. Działa także przeciwzapalnie, chroni przed chorobami układu krążenia – a to poprzez obniżanie poziomu złego cholesterolu, uszczelnianie naczyń krwionośnych i przeciwdziałanie zakrzepom. Co więcej kwercetyna zmniejsza zmęczenie i redukuje skutki stresu. Dodatkowo może przeciwdziałać nowotworom i procesom starzenia się organizmu. Kwercetyna jest cenną substancją dla osób odchudzających się, gdyż pobudza procesy spalania tłuszczu, a także zapobiega jego nadmiernemu magazynowaniu.
Równie ważnym flawonoidem obecnym w nawłoci jest rutyna, która uszczelnia naczynia krwionośne. W połączeniu z witaminą C jest ona popularnym lekiem wzmacniającym odporność. Ważną funkcją rutyny jest uszczelnianie naczyń krwionośnych, dlatego zaleca się ją między innymi w profilaktyce żylaków. Rutyna jest ponadto silnym antyoksydantem, co pozwala wykorzystać ją w profilaktyce przeciwnowotworowej.
Nawłoć może być stosowana zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie.
Nawłoć w stanach zapalnych dróg moczowych
Głównym zastosowaniem nawłoci jest leczenie schorzeń związanych z układem moczowym. Jej działanie:
- moczopędne,
- przeciwwysiękowe,
- przeciwbólowe,
- przeciwzapalne,
- odkażające,
- i ściągające
sprawia, że jest ona pomocna w stanach zapalnych pęcherza moczowego, skazie moczanowej, czy kamicy nerkowej. Regularne jej spożywanie zapobiega tworzeniu się kamieni w nerkach i piasku w drogach moczowych.
Nawłoć na problemy układu pokarmowego
Stosowanie nawłoci pospolitej jest wskazane także w przypadku problemów z układem pokarmowym. Roślina ta znajduje zastosowanie w leczeniu nieżytów żołądka i jelit. Jest ona w stanie zahamować niewielkie krwawienia w przewodzie pokarmowym, ponadto pobudza wydzielanie żółci. Nawłoć działa rozkurczowo, przeciwbólowo, łagodząco w przypadku biegunki.
Niezawodna na wzmocnienie odporności
Nawłoć należy do ziół zalecanych osobom, które chcą wesprzeć pracę swojego układu immunologicznego. Dzięki niej można skrócić czas trwania infekcji górnych dróg oddechowych. Ze względu na wysoką zawartość antyoksydantów roślina ta chroni przed chorobami nowotworowymi, a także chorobami z autoagresji. Po nawłoć warto sięgać zarówno w sezonie jesienno-zimowym, kiedy mamy większą skłonność do przeziębień (działa ona napotnie i rozgrzewająco), jak i latem, jeżeli jesteśmy alergikami.
Nawłoć pospolita na odchudzanie
Nawłoć może pomóc również osobom odchudzającym się. Choć samo picie naparów z nawłoci nie sprawi automatycznie, że schudniemy, może znacząco ułatwić procesy redukcji wagi. Roślina działa moczopędnie, dlatego pomaga pozbyć się nadmiaru wody z organizmu, a tym samym szybko pozbyć się kilku nadprogramowych kilogramów. Zwalcza także obrzęki. Dzięki niej oczyścimy organizm z toksyn, czym przyspieszymy redukcję wagi.
Osoby stosujące dietę odchudzającą często cierpią na dolegliwości układu pokarmowego. Tu również z pomocą przychodzi nawłoć, która działa rozkurczowo i przeciwzapalnie.
Nawłoć w profilaktyce chorób układu krążenia
Do powstania chorób układu krążenia przyczynia się zazwyczaj długotrwały nieodpowiedni tryb życia, a także niezdrowa dieta. Za pomocą samej nawłoci nie wyleczymy chorób, na które pracowaliśmy latami, jednak jej stosowanie może przyczynić się do ich zapobiegania. Flawonoidy i inne aktywne substancje zawarte w tej roślinie uszczelniają naczynia krwionośne, hamują krwawienie, obniżają ciśnienie i poziom złego cholesterolu. Dodatkowo nawłoć przeciwdziała powstawaniu zakrzepów.
Nawłoć pospolita – uprawa
Nawłoć pospolita należy do roślin, które nie mają większych wymagań glebowych, dlatego z powodzeniem możemy uprawiać ją w ogrodzie, a nawet na balkonie. Podłoże powinno być jednak dość wilgotne. Dla nawłoci warto zarezerwować stanowisko słoneczne, gdyż roślina ta po prostu uwielbia słońce.
Zanim posadzimy nawłoć w naszym ogrodzie pamiętajmy, że jest ona bardzo ekspansywna, z tego też względu należy sadzić ją w bezpiecznej odległości od innych roślin ozdobnych.
Nawłoci nie trzeba nawozić, pamiętajmy jedynie o jej regularnym podlewaniu, gdyż nie jest ona odporna na suszę.
Roślina kwitnie od lipca do września. Wtedy też należy ją zbierać – ścina się górne części (około 25 cm). Powinna być suszona w cieniu.
Nawłoć pospolita – przeciwwskazania
Nawłoć pospolita ma opinię zioła bezpiecznego dla zdrowia, jednak nie zaleca się podawania jej dzieciom poniżej dwunastego roku życia. Kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią powinny skonsultować spożywanie nawłoci z lekarzem. Nie można jej podawać osobom z obrzękami spowodowanymi niewydolnością nerek lub mięśnia sercowego.
Bardzo ważne jest, żeby w trakcie kuracji nawłocią pić duże ilości płynów.
Ciekawostki na temat nawłoci pospolitej:
- Inne spotykane w Polsce określenia nawłoci pospolitej to: polska mimoza, złota dziewica, złota rózga, złotnik, włoć, prosiana włoć, głowienki czerwone, urasz.
- W czasach starożytnych z liści i kwiatów nawłoci wytwarzano żółty barwnik.
- Nawłoci nie należy podawać zwierzętom, gdyż może dochodzić do zatruć.