Narkolepsja jest chorobą, która występuje stosunkowo rzadko. Życie z nią jest bardzo uciążliwe, dlatego bardzo ważne jest podjęcie leczenia, które niestety ma charakter jedynie objawowy. Dotychczas nie poznano wszystkich czynników wywołujących tę chorobę. W jaki sposób objawia się narkolepsja? Jak wygląda proces leczenia?
Czym jest narkolepsja?
Narkolepsja to choroba neurologiczna objawiająca się zaburzeniami snu, a konkretnie nadmierną sennością w ciągu dnia. Po raz pierwszy opisał ją w 1877 roku Carl Westphal. Osoby chore potrafią zasnąć w najmniej oczekiwanych sytuacjach, jednak nie mają nad tym żadnej kontroli. Inne charakterystyczne objawy tego schorzenia to katapleksja, halucynacje, a także porażenie przysenne. Na narkolepsję w równej mierze chorują mężczyźni, jak i kobiety. Współcześnie leczona jest farmakologicznie – chorym podaje się między innymi leki przeciwdepresyjne, a także preparaty, które wykorzystywane są w leczeniu ADHD. Nowoczesne, skuteczne leki zwalczające objawy narkolepsji nie są w Polsce refundowane, co sprawia, że są dość kosztowne.
Narkolepsja – jakie są przyczyny choroby?
Jako, że narkolepsja jest chorobą występującą rzadko, nie ma dotychczas pewności co do przyczyn jej występowania. Wiemy, że jest to choroba neurologiczna. Bezpośrednią przyczyną jej pojawienia się jest niedobór białka o nazwie hipokretyna, które ma wpływ na regulowanie rytmu dobowego. Mniejsza produkcja hipokretyny jest spowodowana najprawdopodobniej uszkodzeniem bocznego podwzgórza mózgu. Sen osób chorych w nocy jest zaburzony – a konkretnie faza rem (faza najgłębszego snu) jest o wiele krótsza niż u osób zdrowych. W efekcie organizm stara się nadrobić zaległości w dzień. Narkolepsja może być chorobą dziedziczną. Diagnozuje się ją najczęściej u młodzieży i osób dorosłych.
W jaki sposób objawia się narkolepsja?
Narkolepsja to choroba z charakterystycznymi objawami. Należy pamiętać, że u chorego nie muszą wystąpić wszystkie objawy.
Typowa dla narkolepsji jest senność w ciągu dnia. Choć takiego stanu doświadczył każdy z nas, u chorych na narkolepsję objawia się ona nieco inaczej. Chory jest w stanie zasnąć w sytuacjach nietypowych, a często również dla niego niewygodnych. Dla większości z nas rozmowa o pracę lub ważny egzamin to wydarzenia stresujące, podczas których mija nam największe zmęczenie. Tak się jednak nie dzieje u chorego na narkolepsję. Zasypianie w jego wypadku jest niekontrolowane, nie ma on na to wpływu. Długość drzemki to najczęściej pół godziny. Po upływie tego czasu chory czuje się bardziej wypoczęty, jednak senność pojawia się powtórnie w ciągu kilku godzin.
Innym charakterystycznym objawem jest katalepsja, czyli nagła, a jednocześnie krótkotrwała utrata napięcia mięśniowego. Katalepsja pojawia się najczęściej w sytuacjach, które wywołują w chorym silne emocje. W efekcie ataku katalepsji narkoleptyk zaczyna bełkotać, nie jest w stanie utrzymać równowagi, co często kończy się upadkiem. Jeżeli choroba jest w łagodniejszym stadium – wiotczeją jedynie mięśnie twarzy.
Część chorych na narkolepsję ma problem z paraliżem przysennym. Zjawisko to polega na całkowitym paraliżu podczas zasypiania lub bezpośrednio po przebudzeniu. W trakcie paraliżu przysennego człowiek ten zachowuje pełną świadomość.
Inny objaw narkolepsji to halucynacje, czyli realistyczne sny. U osób zdrowych pojawiają się one dopiero w najgłębszej fazie snu. Chorzy na narkolepsję doświadczają ich zaraz po zaśnięciu. Co więcej u takich osób halucynacje często dotyczą negatywnych sytuacji, dlatego budzą lęk. Koszmary sprawiają, że sen jest często przerywany. Co więcej chory po przebudzeniu nie ma pewności czy sen nie wydarzył się naprawdę.
Niektórzy chorzy automatycznie wykonują proste czynności, po których następuje przebudzenie. Chory zazwyczaj nie pamięta co robił przed chwilą.
U poszczególnych osób choroba może występować z różnym natężeniem. W przypadku słabego natężenia chory w ciągu dnia odczuwa jedynie niewielką senność. Ataki katalepsji zdarzają się maksymalnie raz w tygodniu, a często jeszcze rzadziej. Przy średnim natężeniu choroby senność odczuwana jest praktycznie przez cały czas, jednak wiotczenie mięśni zdarza się rzadziej niż raz dziennie. W najtrudniejszym położeniu są osoby z silnym natężeniem choroby. Stale odczuwają one ogromną senność, a ataki katalepsji występują u nich częściej niż raz dziennie.
Narkolepsja – diagnoza i leczenie
Narkolepsję diagnozuje się zazwyczaj u młodzieży i dorosłych. Diagnoza w przypadku dzieci jest znacznie trudniejsza, gdyż śpią one znacznie dłużej niż osoby dorosłe.
W przypadku podejrzenia narkolepsji należy udać się do neurologa. Leczenie ma charakter farmakologiczny. Przy pomocy leków można nieco załagodzić objawy choroby. Bardzo duże znaczenie ma również odpowiedni styl życia. Osoba chora powinna wybrać sobie taką pracę, która umożliwia drzemkę w ciągu dnia.
Jako, że nowoczesne preparaty leczące objawy narkolepsji nie są refundowane, chorym podaje się leki przeciwdepresyjne, a także leki, które wykorzystuje się również podczas terapii ADHD.
