Nagietek – charakterystyka, właściwości lecznicze, znaczenie w kosmetyce, uprawa, ciekawostki

0

Nagietek lekarski jest jedną z roślin, po które od wieków sięga medycyna naturalna. Ma on korzystny wpływ zarówno na nasze zdrowie, jak i urodę. Czym jest nagietek lekarski? W leczeniu jakich dolegliwości pomoże nam ta roślina? Jak wykorzystać ją w celach kosmetycznych?

Co to jest nagietek?

Mianem nagietka lekarskiego określamy roślinę jednoroczną, która zaliczana jest do rodziny astrowatych. Roślina pochodzi prawdopodobnie z rejonów Morza Śródziemnego. Dziś uprawiana jest w wielu krajach świata. Nagietek na dobre wpisał się również w polski krajobraz. Spotkamy go w przydomowych ogrodach, na polach i nieużytkach, jak również przy drogach. Roślina posiada mocno rozgałęzioną, wzniesioną łodygę (osiągającą około pięćdziesiąt centymetrów), która pokryta jest lepkimi gruczołkowatymi włoskami. Jej liście są skrętoległe i gęsto osadzone. Charakterystyczne kwiaty przybierają najczęściej barwę pomarańczową lub żółtą. Zebrane są w koszyczki osiągające szerokość od trzech do pięciu centymetrów. Odznaczają się balsamicznym zapachem, który przez większość osób odbierany jest jako bardzo przyjemny. Owocem nagietka lekarskiego jest sierpowato wygięta niełupka. Korzeń jest natomiast palowy i mocno rozgałęziony. Okres kwitnienia rozpoczyna się na przełomie maja i czerwca, a trwa zazwyczaj do końca września. Owoce dojrzewają do listopada. Wyróżniamy kilka odmian ozdobnych tej rośliny. Surowcem zielarskim jest kwiat nagietka, który zawiera między innymi flawonoidy, olejki eteryczne, czy karotenoidy. Roślina nadaje się do stosowania wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Nagietek powszechnie wykorzystywany jest w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.

Jakie właściwości ma nagietek?

Nagietek jest rośliną, która charakteryzuje się bardzo ciekawym składem. Znajdziemy w nim wiele substancji mających działanie prozdrowotne. Jest bogaty między innymi we:

  • flawonoidy,
  • karotenoidy,
  • saponiny,
  • estry,
  • alkohole triterpenowe,
  • związki śluzowe,
  • kwasy organiczne,
  • gorycze, żywice,
  • sterole,
  • olejki eteryczne,
  • witaminę C,
  • sole mineralne,
  • poliacetyleny i polisacharydy,
  • kumaryny.

Związki śluzowe charakteryzują się silnym działaniem antyseptycznym i przeciwzapalnym. Mogą chronić delikatną błonę śluzową przewodu pokarmowego, a także nawilżać i zmiękczać skórę. Obecne w koszyczkach nagietka saponiny posiadają właściwości antybakteryjne, przeciwgrzybicze,  przeciwzapalne, a nawet przeciwnowotworowe. 

Przeciwzapalne i antynowotworowe właściwości mają również flawonoidy. Związki te działają ponadto moczopędnie, dzięki czemu pomagają oczyścić nerki z toksyn. Flawonoidy działają ochronnie na wątrobę, obniżają ciśnienie tętnicze, zmniejszają ryzyko powstawania zakrzepów, poprawiają krążenie.

Pomarańczowe i żółte kwiaty nagietka to doskonałe źródło karotenoidów, które są silnymi antyoksydantami. Są one w stanie chronić organizm przed zmianami nowotworowymi, a także spowalniać procesy starzenia. Karotenoidy działają przeciwwirusową, wspierają funkcjonowanie układu immunologicznego.

W nagietku znajdziemy także minerały, między innymi magnez, który pozytywnie wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego.

Nagietek na poprawę nastroju

Po herbatkę z nagietka warto sięgać, kiedy zestresowani lub po prostu chcemy się odprężyć. Roślina ta pozytywnie wpływa na nasz nastrój dzięki zawartości magnezu, a także olejków eterycznych, które działają na nas kojąco. Nagietek obniża ciśnienie tętnicze, które pod wpływem silnego napięcia emocjonalnego niebezpiecznie się podnosi.

Nagietek poprawi pracę wątroby i żołądka

Regularne spożywanie naparów z nagietka to jedna z lepszych rzeczy, które możemy zrobić dla swojej wątroby. Roślina działa rozkurczowo, dzięki czemu niweluje dolegliwości bólowe. Zwiększa również ilość soku żołądkowego i żółci. Jednocześnie działanie nagietka jest na tyle delikatne, że można go podawać osobom w każdym wieku.

Nagietek jest wskazany również dla osób, które cierpią z powodu dolegliwości żołądkowych. Dzięki obecności związków śluzowych chroni on błonę śluzową układu pokarmowego. Posiada ponadto działanie przeciwzapalne i bakteriobójcze, dzięki czemu niszczy drobnoustroje, które przyczyniają się do poważnych chorób układu pokarmowego. Nagietek jest polecany osobom, które zmagają się z tak poważnymi dolegliwościami jak choroba wrzodowa żołądka.

Nagietek dla sprawnej pracy układu immunologicznego

Spożywanie nagietka poprawia naszą odporność, gdyż roślina ta zwiększa zdolności organizmu do walki z drobnoustrojami chorobotwórczymi. O naparach z nagietka należy pamiętać w sezonie jesienno-zimowym, a także wczesną wiosną – to wówczas jesteśmy narażeni na różnego rodzaju infekcje. Można je spożywać przed, w trakcie i po zakończeniu choroby (pomoże nam on szybciej zregenerować osłabiony organizm).

Nagietek dla pięknej skóry

blankNie bez przyczyny nagietek jest powszechnie wykorzystywany przez firmy kosmetyczne. Stanowi on bazę do produkcji skutecznych kosmetyków, gdyż ma bardzo korzystny wpływ na skórę. Będzie odpowiedni do skóry młodej i dojrzałej. Dzięki niemu pozbędziemy się trądziku, zaskórników, zredukujemy łuszczenie się skóry i zmniejszymy widoczność rozstępów. Nagietek doskonale wygładza i nawilża skórę. Posiada właściwości antyoksydacyjne, przez co jest w stanie spowolnić procesy starzenia. Pomaga on chronić skórę przed niekorzystnym wpływem czynników środowiskowych.

Nagietek przyspieszy gojenie się ran 

Zewnętrzne stosowanie nagietka jest zalecane, kiedy mamy problemy z urazami, podrażnieniami, lekkimi oparzeniami, odmrożeniami, a nawet stanami zapalnymi, które towarzyszą żylakom. Dzięki niemu pozbędziemy się także świeżych rozstępów. Ekstrakty z nagietka mogą być bazą dla oliwek pielęgnacyjnych, maści, kremów czy balsamów. Można wykonywać również okłady z tej rośliny.

Nagietek pomaga na kobiece dolegliwości

Z leczniczymi właściwościami nagietka powinna zapoznać się każda kobieta. Roślina działa przeciwzapalnie i rozkurczowo, dzięki czemu jest w stanie złagodzić bóle menstruacyjne. Pomaga również wyregulować cykl, a także nieco zniwelować przykre objawy napięcia przedmiesiączkowego.

Podmywanie i nasiadówki z użyciem naparu z nagietka pomagają zredukować podrażnienia okolic intymnych, zmniejszają również świąd i upławy.

Uprawa nagietka

Nagietek należy do roślin, które chętnie uprawiamy w swoich ogrodach. Prezentuje się on bardzo efektownie, a dodatkowo stanowi cenny surowiec leczniczy i kosmetyczny.

Roślina ta szczególnie upodobała sobie stanowiska ciepłe i nasłonecznione. Jeżeli dostarczymy mu słońca, możemy liczyć na obfite kwitnienie. 

Nagietek może rosnąć w niemal każdym ogrodzie, gdyż nie ma wielkich wymagań glebowych. Jedynym problemem w przypadku tej rośliny są ślimaki i mączniak prawdziwy.

Najlepszy czas na wysiew to wiosna. Nasiona wysiewa się bezpośrednio do gruntu. Dobrze jest wysiewać je partiami – co tydzień, począwszy od kwietnia do czerwca. Bardzo istotne jest, żeby rośliny były oddalone od siebie przynajmniej o trzydzieści centymetrów.

Zabiegi pielęgnacyjne w przypadku nagietka ograniczają się do regularnego odchwaszczania i spulchniania gleby. Można także stosować nawozy – zalecane są nawozy organiczne lub takie, które zawierają zwiększoną dawkę fosforu.

Nagietek nie wymaga obfitego podlewania. Zaleca się wręcz, żeby podlewać go jedynie podczas susz.

Jeżeli po okresie kwitnienia zetniemy roślinę na wysokości około dziesięciu centymetrów, możemy liczyć na to, że zakwitnie ponownie.

Popularne odmiany ozdobne nagietka to:

  • Honey Babe, czyli odmiana karłowata, która charakteryzuje się pełnymi koszyczkami o barwie żółtej, morelowej, a także pomarańczowej.
  • Geisha Girl jest odmianą wysoką. Jej pełne kwiaty są koloru pomarańczowego.
  • Fiesta Gitana jest to kolejna odmiana karłowata, która odznacza się pełnymi kwiatami, które przybierają barwę od kremowej do pomarańczowej.
  • Princess jest to wysoka odmiana, której kwiaty są dwubarwne. Mają one żółte, złote, ewentualnie pomarańczowe koszyczki.

Jak zrobić napar z nagietka?

Napar z nagietka można pić, nadaje się on do wykorzystania jako tonik, płukanka do włosów, możemy przemywać nim także zmęczone i zaczerwienione oczy. Jego wykonanie jest banalnie proste i zajmie nam zaledwie chwilę. 

Łyżkę stołową suszonych płatków nagietka zalewamy jedną szklanką wrzącej wody. Następnie naczynie przykrywamy, odstawiamy na około dwadzieścia minut, a po upływie tego czasu przecedzamy przez gazę lub sitko.

Jeżeli zamierzamy go pić, należy przygotować go na około godzinę przed posiłkiem i spożywać trzy razy dziennie.

Jak zrobić oliwkę z nagietka?

Oliwka z nagietka to niezwykle skuteczny kosmetyk, który możemy przygotować w warunkach domowych. Pomoże nam ona zwalczyć wiele dolegliwości skórnych. Zaleca się stosować ją na świeże rozstępy i łuszczącą się skórę. Z powodzeniem możemy stosować ją także do masażu (będzie odpowiednia nawet dla niemowląt).

Do przygotowania oliwki nagietkowej potrzebujemy słoika, płatków nagietka (jeżeli to możliwe, wykorzystajmy świeże płatki), a także wybranego oleju – na przykład migdałowego, czy arganowego. Do słoika wrzucamy garść płatków nagietka (docelowo powinny one zajmować około jedną trzecią naczynia), a następnie zalewamy je wybranym olejem. Słoik należy postawić w ciepłym i słonecznym miejscu (na przykład na parapet czy balkon) na około dwa tygodnie. Po upływie tego czasu przecedzamy zawartość przez gazę.

Jak zrobić nagietkowy balsam do ust?

Płatki nagietka znakomicie sprawdzą się do pielęgnacji naszych ust. Przygotujemy z nich balsam nagietkowy, który będzie skuteczniejszy od wielu drogeryjnych kosmetyków. Do jego przygotowania będziemy potrzebowali 15 g masła shea (dobrze jest wybrać masło organiczne) i jedną łyżeczkę oliwki nagietkowej. Składniki dokładnie mieszamy i szczelnie zamykamy w niewielkim pojemniczku.

Przepis na maść nagietkową

Maść nagietkowa bardzo dobrze sprawdzi się do leczenia wyprysków, poparzeń, odmrożeń, podrażnień skóry, a nawet trudno gojących się ran. Do jej przygotowania będziemy potrzebowali kostki gęsiego smalcu, a także płatków nagietka (można wykorzystać płatki świeże lub suszone). Smalec rozgrzewamy w rondelku, a kiedy się rozpuści dodajemy dwie garści płatków nagietka. Doprowadzamy miksturę do wrzenia, a następnie odstawiamy do ostygnięcia. Po upływie pewnego czasu znowu podgrzewamy smalec, po czym przecedzamy go przez sitko i wlewamy do szklanego słoika. Tak przygotowana maść powinna być przechowywana w lodówce.

Czy wiesz, że:

  • Pierwsze informacje o zastosowaniu nagietka lekarskiego w medycynie ludowej pochodzą z dwunastego wieku. Z jego leczniczych właściwości korzystała między innymi św. Hildegarda z Bingen.
  • Nagietek bardzo dobrze rośnie obok pomidorów.
  • Dawniej roślinie tej przypisywano magiczne właściwości. Wierzono, że jeśli rozsypie się płatki nagietka pod łóżkiem lub umieści je pod poduszką, zapewni on spokojny sen.
  • Kiedyś zalecało się noszenie płatków nagietka w woreczku (powinien on znajdować się na wysokości splotu słonecznego). Taka praktyka miała ponoć pomagać w odpędzaniu strachów, zwid i różnego rodzaju lęków.
  • Niektórzy uważają, że kwiaty nagietka mogą z powodzeniem pełnić funkcję barometru. W przypadku, gdy przed dziewiątą rano są one rozchylone i układają się równolegle do ziemi, przez cały dzień nie spadnie deszcz.
  • W dawnych czasach nagietek lekarski używany był w charakterze warzywa – dodawano go do zup i sosów.
  • Z kwiatów brzeżnych nagietka produkowany jest barwnik, który wykorzystuje się do barwienia żółtych serów i margaryny.
4.8/10 - (8 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here