Uczucie pragnienia w wielu sytuacjach jest naturalne i jak najbardziej pożądane. Organizm sygnalizuje nam w ten sposób, że doszło do odwodnienia i należy jak najszybciej uzupełnić poziom płynów i elektrolitów. Często dzieje się tak w letnie, upalne dni lub po bardzo intensywnym wysiłku fizycznym. Bywa jednak, że silne uczucie pragnienia jest zwiastunem poważniejszego schorzenia, które należy leczyć.
Jakie są przyczyny nadmiernego pragnienia?
Nadmierne pragnienie (nazywane inaczej polidypsją) to uczucie, które często towarzyszy nam po intensywnym treningu (wraz z potem z naszego ciała usuwane są duże ilości wody i elektrolitów), a także w trakcie szczególnie gorących dni. Nadmierne pragnienie możemy odczuwać, kiedy jesteśmy przeziębieni. Wysoka temperatura ciała sprawia, że zaczynamy intensywnie się pocić. W wielu sytuacjach polidypsja ratuje nam życie. Gdybyśmy nie odczuwali silnego pragnienia, w naszym organizmie doszłoby do zaburzeń równowagi wodno-elektrolitowej.
Bardzo często zdarza się, że nadmierne pragnienie jest wynikiem stosowania nieodpowiedniej diety. Wypijamy ogromne ilości płynów, kiedy nasze dania doprawione są pikantnymi przyprawami (zawarta w nich kapsaicyna sprawia, że odczuwamy pieczenie w jamie ustnej, które staramy się ukoić przy pomocy dużej ilości wody) lub dużą ilością soli.
Osoby, które nie mają nawyku picia wody, mogą odczuwać wzmożone pragnienie. Jeżeli pijemy przede wszystkim słodzoną herbatę lub soki owocowe, nasz organizm potrzebuje dużych ilości wody, żeby rozcieńczyć cukier, który mu dostarczyliśmy. Bywa, że silne pragnienie odczuwają osoby wybierające wodę źródlaną, pijące wodę przefiltrowaną lub wodę z kranu. W ich przypadku ciągła chęć picia wynika z potrzeby uzupełnienia niedoborów elektrolitów w organizmie. W tej sytuacji rozsądnie jest wybierać wysoko zmineralizowaną wodę mineralną, która nie tylko zaspokoi nasze pragnienie, ale też uzupełni zapotrzebowanie na niezbędne do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu związki mineralne.
Jedną z częstszych przyczyn nadmiernego pragnienia jest picie alkoholu. Chyba każdy z nas zna uczucie, kiedy kolejnego dnia po imprezie mógłby pić wodę w nieskończoność i cały czas odczuwał pragnienie. Dzieje się tak dlatego, że alkohol jest odpowiedzialny za redukcję hormonu wazopresyny (jest on wydzielany w przysadce mózgowej, a jego zadaniem jest przesyłanie nerkom informacji, że mają absorbować wodę). Przy większym spożyciu napojów alkoholowych dochodzi do odwodnienia organizmu.
Inną przyczyną odczuwania nadmiernego pragnienia jest przyjmowanie leków mających na celu pobudzenie wydzielania moczu. Stosowanie leków moczopędnych sprawia, że nie tylko bardzo chce nam się pić, ale odczuwamy też nieprzyjemną suchość w ustach. Warto zdawać sobie sprawę, że podobne działanie mają niektóre leki przeciwdepresyjne, uspokajające i przeciwbólowe. Osoby, które przyjmują powyższe leki i nie mogą opanować uczucia nadmiernego pragnienia, powinny skonsultować się z lekarzem i poprosić o wymianę leków.
Nadmierne pragnienie jako efekt chorób układu pokarmowego
Często zdarza się, że nadmierne pragnienie jest wynikiem mniej lub bardziej poważnej choroby. Wspomnieliśmy już o przeziębieniu, któremu towarzyszy podwyższona temperatura. Silne pragnienie odczuwają również osoby cierpiące z powodu wymiotów i biegunek. Jeżeli trwają one dłużej, dochodzi do odwodnienia organizmu. Mamy wówczas przykre uczucie suchości w ustach i bardzo chce nam się pić. Dodatkowo może pojawić się przyspieszone bicie serca, obniżenie ciśnienia krwi. Utrata elektrolitów może spowodować pojawienie się drgawek i problemów neurologicznych.
Nadmierne pragnienie może być również wynikiem zapalenia otrzewnej. Schorzenie to najczęściej wywołane jest przez infekcję bakteryjną. Towarzyszą mu wymioty i gorączka, która powoduje intensywne pocenie się. Do chorób układu pokarmowego, które mogą doprowadzić do pojawienia się polidypsji zaliczamy również zwężenie przełyku i odźwiernika.
Nadmierne pragnienie i choroby endokrynologiczne
Silne pragnienie może być wywołane przez choroby endokrynologiczne. Jedną z nich jest cukrzyca, w wyniku której we krwi pojawia się nadmierne ilość cukru. Silne pragnienie wynika z faktu, że organizm stara się za wszelką cenę rozrzedzić cukier, a następnie wydalić jego nadmiar.
Wzmożone pragnienie jest jednym z symptomów zespołu Conna (pierwotny aldosteronizm). Objawia się on nadmiernym wydzielaniem aldosteronu, czyli hormonu steroidowego wytwarzanego w korze nadnerczy. W efekcie dochodzi do wydalania potasu i zatrzymania się sodu w organizmie. Taki stan sprawia, że bardzo chce nam się pić, a jednocześnie nie jesteśmy w stanie zaspokoić pragnienia.
Nadmierne pragnienie może być jednym z objawów choroby o nazwie moczówka prosta. Jej bezpośrednią przyczyną jest niedostateczne wydzielanie hormonu wazopresyny. Przy tej chorobie występuje nasilone oddawanie moczu. Efektem jest ciągłe uczucie pragnienia i przesuszona skóra.
Bardzo silne pragnienie odczuwają również osoby zmagające się z nadczynnością przytarczyc (zaburzenia w gospodarce wapniem), a także cierpiący na akromegalię (schorzenie, w którym przysadka mózgowa wydziela zbyt duże ilości hormonu wzrostu).
Nadmierne pragnienie a choroby spichrzeniowe
Potrzeba ciągłego picia może być również oznaką chorób spichrzeniowych, czyli takich które spowodowane są niedostateczną aktywnością lub brakiem różnych enzymów.
Jedną z chorób zaliczanych do tej grupy jest anemia. Niedokrwistość może być spowodowana niedoborami żelaza, witaminy B12, a często także kwasu foliowego. Organizm instynktownie stara się pozyskać niedoborowe substancje przez picie dużych ilości wody. W takiej sytuacji do zmniejszenia pragnienia wystarczy zazwyczaj zmiana diety (w ostateczności suplementacja).
Nadmierne pragnienie może być jednym z symptomów poważnej choroby układu nerwowego – nerwicy. Chorzy na nerwicę bardzo często mają problem z nadmiernym oddawaniem moczu, a co za tym idzie – również bardzo silnym pragnieniem.
Jeżeli ciągle chce nam się pić, może to oznaczać, że cierpimy na niewydolność nerek. Kiedy praca naszych nerek jest zaburzona, rzadziej oddajemy mocz. W efekcie w naszym organizmie gromadzą się coraz większe ilości soli, które są przyczyną wzmożonego pragnienia.
Nadmierne pragnienie a ciąża
Silne odczuwanie pragnienia, niezależnie od ilości wypitych płynów powinno być alarmujące również dla kobiet w ciąży. Może być to sygnał cukrzycy ciążowej. Warto zdawać sobie sprawę, że cukrzyca ciążowa może wystąpić nawet u tych kobiet, które do tej pory nigdy nie miały problemów z nadmiarem cukru we krwi.
Kiedy nadmierne pragnienie występuje u małych dzieci i niemowląt
Nadmierne pragnienie u dzieci i niemowląt może być symptomem, którejś z wyżej wymienionych chorób. Należy zwrócić uwagę po jaki rodzaj płynów najchętniej sięga nasze dziecko. Jeżeli jest to woda, być może warto jest udać się do lekarza. Często jednak zdarza się, że dzieci piją bardzo duże ilości słodzonych soków owocowych. Nie wynika to z nadmiernego pragnienia. Jest raczej sposobem na zaspokojenie głodu. Jeśli podamy takiemu dziecku wodę, prawdopodobnie nie będzie miało potrzeby picia jej w ogromnych ilościach.
