Morela zwyczajna (morela pospolita) – charakterystyka, wartości odżywcze, wpływ moreli na zdrowie

0

Morela to jeden z najpopularniejszych i najsmaczniejszych owoców. Wyróżniają się wysoką zawartością potasu dzięki któremu regulują gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Co jeszcze warto wiedzieć o morelach? Jaki wartości odżywcze mają te owoce? Czy każdy może je spożywać?

Czym jest morela?

Morela zwyczajna (nazywana także morelą pospolitą) jest to owoc wieloletniej rośliny z rodziny różowatych o tej samej nazwie. Choć morela powszechnie uprawiana jest w Polsce, tak naprawdę wywodzi się z Azji (dziko rosnące morele można spotkać także w Japonii), a konkretnie z Chin – morela zaczęto tam uprawiać już 4 tysiące lat temu. Morela pospolita ma postać drzewa lub krzewu, który w sprzyjających warunkach może osiągnąć nawet osiem metrów wysokości. Liście moreli mają jajowaty kształt, są ponadto podwójnie pikowane. Białe (a czasem także różowe) kwiaty rozwijają się przed liśćmi. Owocem jest niewielki (ważący maksymalnie 70 g), kulisty, nieco spłaszczony, aromatyczny pestkowiec posiadający pomarańczową skórkę z lekkim rumieńcem. Miąższ owoców moreli jest żółty lub pomarańczowy. Morela pospolita znajduje szerokie zastosowanie w kuchni, a pozyskiwany z jej nasion olej jest wykorzystywany w lecznictwie i przemyśle perfumeryjnym.

Morela – wartości odżywcze

Morele to owoce zasobne w odżywcze substancje. Za ich apetyczny pomarańczowy kolor odpowiadają karotenoidy, które są jednocześnie bardzo silnymi przeciwutleniaczami.

W owocach moreli znajdziemy spore ilości witamin z grupy B, witaminy A, E i C, pektyny, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne (przede wszystkim kwas jabłkowy, winowy i cytrynowy).

Słodkie (za sprawą sacharozy) owoce są zasobne w minerały. Dostarczają nam:

– potasu,

– żelaza,

– wapnia,

– jodu,

– fosforu,

– cynku,

– kobaltu,

– sodu,

– siarki,

– boru,

– i magnezu.

W morelach znajdują się także pewne ilości fitosteroli, które w ludzkim organizmie zachowują się jak żeńskie hormony. Dodatkowo w pestkach owoców obecna jest amigdalina (nazywana też witaminą B17), która w naszym przewodzie pokarmowym rozkłada się na glukozę, kwas benzoesowy i cyjanowodór.

Morela zwyczajna – wpływ na zdrowie

blank
Kwitnąca morela

Owoce moreli wykazują korzystny wpływ na nasze zdrowie. Dzięki obecności karotenoidów poprawiają wzrok (chronią między innymi przed zwyrodnieniem plamki żółtej, czy kurzą ślepotą), poprawiają też stan skóry (chronią ją przed szkodliwym działaniem promieniowania UV i przedwczesnym starzeniem).

Morele są prawdziwą skarbnicą przeciwutleniaczy, dlatego chronią nas przed wieloma chorobami (w tym również nowotworami).

Wysoka zawartość błonnika (zarówno rozpuszczalnego, jak i nierozpuszczalnego) sprawia, że morele mają korzystny wpływ na funkcjonowanie ludzkiego układu pokarmowego. Spożywanie świeżych moreli może poprawić perystaltykę jelit, chronić nas przed zaparciami i wzdęciami, a nawet przyspieszać usuwanie z organizmu niebezpiecznych toksyn.

Jedzenie owoców moreli zmniejsza poziom złego cholesterolu we krwi, a dodatkowo reguluje ciśnienie tętnicze. W efekcie pestkowce te mogą zmniejszać prawdopodobieństwo chorób układu sercowo-naczyniowego.

Morele są jednym z lepszych źródeł potasu, który umożliwia prawidłowe funkcjonowanie mięśni i reguluje gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu.

Dzięki zawartości flawonoidów morele posiadają silne działanie przeciwzapalne. Obecność wapnia, a także boru w tych owocach sprawia, że działają one ochronnie na nasze kości. Ich częste spożywanie zalecane jest osobom zagrożonym osteoporozą. W morelach znajdziemy również żelazo, które może zmniejszyć prawdopodobieństwo anemii.

Suszone morele (w odróżnieniu od świeżych owoców) mają niski indeks glikemiczny (równy 31), dlatego mogą być spożywane przez osoby chore na cukrzycę.

Morela na odchudzanie

Morele należą do owoców, o których nie powinno się zapominać na diecie redukcyjnej. W 100 g moreli znajduje się około 48 kcal. Więcej kalorii mają owoce suszone. Jako, że morele są dobrym źródłem błonnika mogą zapewnić nam sytość na długi czas (a tym samym uchronić przed podjadaniem pomiędzy posiłkami). Zawierają one także dużo potasu, dlatego mogą zmniejszać obrzęki (typowy problem osób z nadwagą i otyłością). W morelach znajdują się związki, które korzystnie oddziałują na układ nerwowy (między innymi witaminy z grupy B, czy magnez). Sprawiają, że stajemy się bardziej odporni na stres i lepiej śpimy (stres i brak snu są natomiast największymi wrogami szczupłej sylwetki).

Zastosowanie moreli w kuchni

blank
Knedle z morelami

Morele znakomicie smakują świeże, możemy je także suszyć lub przygotowywać z nich rozmaite przetwory. Owoce warto dodawać do ciast, owsianek, jogurtów, koktajli. Często wykorzystuje się jako farsz do knedli, pierogów, czy naleśników. Morele dobrze komponują się także z mięsem (będą znakomitym dodatkiem do schabu, czy pieczonej kaczki.

Jak zrobić konfiturę morelową?

Konfitura z moreli będzie idealnym dodatkiem do śniadania. Możemy posmarować nią pieczywo lub dodać do naleśników, czy owsianki. Do przygotowania konfitury morelowej będziemy potrzebować:

– około kilogram świeżych moreli,

– jedną szklankę cukru,

– sok wyciśnięty z połowy cytryny,

– ¾ szklanki wody,

– łyżkę masła.

blank
Konfitura z moreli

Owoce dokładnie myjemy i usuwamy z nich pestki (możemy je dodatkowo pokroić na mniejsze kawałki). Następnie przekładamy je do garnka (dobrze jest wybrać taki, który posiada grube dno), dodajemy wodę, sok z cytryny i cukier. Wszystkie składniki mieszamy i gotujemy przez kilka godzin na małym ogniu. W międzyczasie dodajemy masło, które zapobiegnie powstawaniu piany. Kończymy gotowanie, kiedy owoce zaczną się rozpadać, a nasza konfitura przybierze odpowiednią konsystencję. Ostatnim krokiem jest przelanie konfitury do słoików.

Przepis na nalewkę z moreli

Domowej produkcji nalewka z moreli to trunek, który smakuje chyba każdemu. Będzie ona idealną propozycją na chłodne jesienne i zimowe wieczory. Składniki potrzebne do jej przygotowania to:

– około jeden kilogram moreli (najlepiej sprawdzą się owoce dojrzałe),

– 400 g cukru,

– 5 pestek moreli,

– 250 ml spirytusu (najlepiej jest wykorzystać spirytus 96%),

– 750 ml wódki,

– pół laski wanilii.

Owoce dokładnie myjemy i usuwamy z nich pestki. Następnie przekładamy je do dużego, wyparzonego słoja. Pięć pestek moreli rozbijamy (dziadkiem do orzechów lub tłuczkiem) i wrzucamy do owoców. Dodajemy wanilię i cukier. Naczynie zakręcamy i odstawiamy w ciepłe miejsce na około miesiąc (słojem od czasu do czasu warto potrząsać, żeby cały cukier się rozpuścił). Po upływie czterech tygodni nalewkę przecedzamy, przelewamy do butelek, które powinny leżakować jeszcze przez co najmniej trzy miesiące (im dłużej, tym nalewka będzie smaczniejsza). Owoce, które pozostaną nam po produkcji nalewki będą idealnym dodatkiem do deserów.

Przeciwwskazania do spożywania moreli

Świeże morele charakteryzują się dość wysokim indeksem glikemicznym (IG=57), dlatego osoby chore na cukrzycę powinny spożywać je z umiarem lub całkowicie z nich zrezygnować. Nie należy jeść moreli w bardzo dużych ilościach, gdyż posiadają one działanie przeczyszczające. Dodatkowo duże ilości błonnika mogą utrudnić wchłanianie ważnych substancji odżywczych.

Przeciwwskazaniami do spożywania moreli są: obniżona funkcja tarczycy, wrzody żołądka, zapalenie żołądka, choroby wątroby, choroby dwunastnicy.

Nie poleca się jedzenia świeżych moreli razem z surowym mlekiem, figami, kiszonymi ogórkami śliwkami – takie połączenie może doprowadzić do rozstroju żołądka.

Świeżych moreli nie powinno się popijać dużą ilością wody, gdyż grozi to wystąpieniem biegunki.

Uprawa moreli zwyczajnej

Morela zwyczajna nie jest najłatwiejsza w uprawie, pomimo to warto zaryzykować dla jej przepysznych, zdrowych i aromatycznych owoców. Dla moreli należy przygotować stanowisko słoneczne i (w miarę możliwości) osłonięte od wiatru. Gleba musi być żyzna, dobrze zdrenowana, idealny odczyn to obojętny lub lekko kwaśny. Przed posadzeniem moreli pospolitej dobrze jest wykonać głęboką orkę i wymieszać podłoże z obornikiem.

Sadzonki moreli najlepiej jest kupować u sprawdzonych sprzedawców. Powinny mieć one dobrze uformowaną bryłę korzeniową. Należy zastanowić się także nad odpowiednią odmianą. Popularne w Polsce odmiany moreli to:

– Morela Wczesna z Morden,

– Morela Somo, 

– Morela Early Orange,

– Morela Harcot.

blankDrzewa moreli wykazują wysoką odporność na mróz (są w stanie znieść spadek temperatury do trzydziestu stopni poniżej zera). W polskich warunkach największym problemem są przymrozki wiosenne, które mogą uszkodzić kwiaty.

Morela zwyczajna powinna być przycinana w pierwszych latach (u starszych okazów regularne przycinanie nie jest już tak ważne) – usuwamy pędy do wysokości 50 centymetrów (w efekcie wyrastają mocne długopędy).

Morele nie są odporne na niektóre choroby roślin, dlatego w niektórych wypadkach konieczne są opryski (przeprowadza się je wiosną). Krzewy są narażone szczególnie na brunatną zgniliznę drzew pestkowych, dziurkowatość liści, parch moreli, szarkę, raka bakteryjnego drzew owocowych.

Okres kwitnienia moreli pospolitej przypada na marzec i kwiecień (choć niektóre odmiany zaczynają kwitnąć już w lutym). Większość odmian jest samopylna (by wydać owoce nie potrzebują pyłków pochodzących z innego drzewa). Zbiory owoców moreli mają zazwyczaj miejsce w lipcu i w sierpniu.

Osoby sadzące morelę zwyczajną muszą mieć świadomość, że pierwsze owoce pojawią się dopiero po trzech, a nawet pięciu latach od posadzenia drzewka.

Czy wiesz, że:

– Kolor morelowy jest trzecią barwą na fladze ormiańskiej.

– Wzmianki o morelach pojawiają się w Biblii.

– Przez bardzo długi czas uważano, że morela pochodzi z Armenii. Z tego względu jej łacińska nazwa to Pruna Armenica.

– Morela zwyczajna jest rośliną problematyczną w uprawie. Nawet w ciepłym klimacie trudno jest przewidzieć czy danego roku roślina zakwitnie, lub też ile czasu minie od kwitnienia do owocowania.

– Morele pojawiły się w Europie za sprawą Arabów.

– Początki uprawy moreli w Polsce sięgają szesnastego wieku.

– Morele są owocami, które znakomicie nadają się do suszenia.

– Współcześnie największym producentem moreli jest Turcja.

4.8/10 - (8 votes)
reklama

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Please enter your comment!
Please enter your name here