Historia mleka sojowego – tradycyjnego chińskiego napoju sięga 164 r. n.e. Od tamtej pory mleko z soi zdążyło rozprzestrzenić się na całym świecie. Jest ono uznawane za jeden z najlepszych zamienników mleka, choć jego przeciwnicy zauważają, że może mieć ono negatywny wpływ na zdrowie. Kto powinien zainteresować się mlekiem sojowym? Jakie są przeciwwskazania do jego spożywania?
Czym jest mleko sojowe?
Mleko sojowe to pełen wartości odżywczych napój z soi – rośliny jednorocznej zaliczanej do rodziny bobowatych. Mleko powstaje poprzez namaczanie ziaren soi. Po raz pierwszy miał je wyprodukować Liu An w 164 r. n.e. Pod względem składu mleko sojowe jest podobne do mleka krowiego – w jego składzie znajdziemy 3,5% białka, 2% tłuszczu i 2,9% węglowodanów. Sojowy napój jest obowiązkowym produktem w kuchni kantońskiej. Sojowe mleko ma zdolność do koagulacji. W wyniku tego procesu powstaje tofu.
Jakie właściwości ma mleko sojowe?
Mleko pozyskiwane z soi w przeciwieństwie do mleka pochodzenia zwierzęcego zawiera przede wszystkim nienasycone kwasy tłuszczowe – przede wszystkim kwas linolowy i alfa-linolenowy. Dostarcza nam również dobrze przyswajalnego białka roślinnego, witamin:
- A,
- B1,
- B2,
- B6,
- B12,
- C,
- D,
- E
i minerałów takich jak:
- cynk,
- magnez,
- fosfor,
- potas,
- żelazo,
- jod,
- wapń. Z
awiera także cenne dla zdrowia aminokwasy – treoninę i lizynę. Jest ponadto bogatym źródłem fitoestrogenów i lecytyny.
Obecny w mleku sojowym kwas linolowy reguluje gospodarkę lipidową, obniża poziom złego cholesterolu, zmniejszając tym samym ryzyko zachorowania na miażdżycę. Inna jego właściwość to ograniczanie redukcji tkanki kostnej – chroni więc kości i zęby. CLA ma także pozytywny wpływ na skórę – przeciwdziała nadmiernemu jej wysuszaniu się. Kwas linolowy wspiera również procesy odchudzania, gdyż nasila procesy lipolizy. Może on także łagodzić objawy cukrzycy.
Kwas alfa-linolenowy jest kolejnym, ważnym dla ludzkiego organizmu nienasyconym kwasem tłuszczowym. Jest on silnym antyoksydantem – jego regularne spożywanie chroni przed rozwojem chorób nowotworowych, a także przedwczesnym starzeniem się naszego organizmu. Ma on silne działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i antybakteryjne. Ponadto reguluje poziom cukru we krwi. Doceniany jest także wpływ kwasu alfa linolenowego na układ nerwowy – poprawia on pamięć i koncentrację, zwiększa też odporność organizmu na niszczące działanie stresu.
Aminokwas o nazwie treonina nie jest syntetyzowana w organizmie człowieka, dlatego musimy dostarczać jej z pożywieniem. Picie mleka sojowego to doskonały sposób, żeby uzupełnić jej niedobory. Treonina ma wszechstronne działanie – chroni skórę przed odwodnieniem, wygładza ją i opóźnia procesy starzenia, a to ze względu na fakt, że bierze udział w procesach tworzenia elastyny i kolagenu. Nie do przecenienia jest jej wpływ na układ nerwowy. Treonina łagodzi stres, pomaga przy kłopotach z zasypianiem. Co więcej reguluje ona pracę tarczycy, wzmacnia szkliwo, poprawia wchłanianie składników odżywczych w układzie pokarmowym. Treonina wzmacnia też układ immunologiczny.
Lizyna jest aminokwasem egzogennym, którego zadaniem jest między innymi odbudowa tkanek, odgrywa ważną rolę w procesie syntezy karnityny, oddziałując tym samym pozytywnie na układ sercowo-naczyniowy. Wspólnie z witaminą C lizyna wspiera pracę układu odpornościowego. Ma ona ponadto działanie przeciwwirusowe.
Zawarte w mleku sojowym fitoestrogeny w ludzkim organizmie zachowują się jak żeńskie hormony. Są one w stanie w znacznym stopniu złagodzić objawy menopauzy – szczególnie uderzenia gorąca, bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia snu, rozdrażnienie, a także stany depresyjne. Co więcej udowodniono, że obniżają one ciśnienie krwi, obniżają poziom złego cholesterolu we krwi, spowalniają procesy starzenia się skóry, chronią przed osteoporozą, mają także bardzo pozytywny wpływ na pracę układu nerwowego.
Lecytyna pełni w ludzkim organizmie rozmaite funkcje. Wchodzi w skład błony komórkowej, dlatego jest budulcem każdej komórki naszego ciała. Ma ona ogromny wpływ na układ nerwowy – wspomaga koncentrację, zwiększa odporność na stres, poprawia procesy pamięciowe. Co więcej działa ona ochronnie na wątrobę, jest barierą ochronną ścian żołądka, poprawia krążenie, zmniejsza poziom złego cholesterolu we krwi, jest też ważna dla prawidłowej przemiany materii.
Jakie zalety ma mleko sojowe?
Jedną z głównych zalet mleka sojowego jest fakt, że mogą je pić osoby stosujące dietę wegańską. Napój z soi jest bowiem w stu procentach produktem pochodzenia roślinnego. Ma on również pozytywny wpływ na zdrowie osób cierpiących na choroby układu krążenia lub nimi zagrożone. Obecność nienasyconych kwasów tłuszczowych i antyoksydantów sprawia, że mleko sojowe może być skuteczne w profilaktyce przeciwnowotworowej. Kobiety w okresie menopauzy, które regularnie piją mleko z soi zauważają, że łagodzi ono większość przykrych dolegliwości towarzyszących przekwitaniu.
Osoby w każdym wieku docenią fakt, że mleko sojowe ma pozytywny wpływ na kości. Sojowe mleko w przeciwieństwie do mleka krowiego ma pozytywny wpływ na układ pokarmowy. Z jego właściwości skorzystają osoby odchudzające się. Zawiera ono mniej kalorii niż mleko krowie (szklanka niesłodzonego mleka sojowego zawiera około 80 kcal), a dodatkowo przyspiesza spalanie tłuszczu. Mleko pozyskiwane z soi ma właściwość regulowania poziomu cukru we krwi, ma również niski indeks glikemiczny, co sprawia, że jest polecane osobom cierpiącym na cukrzycę.
Jakie są wady mleka sojowego?
Dla niektórych poważnym problemem jest fakt, że mleko sojowe może uczulać. Na jego nadmierne spożywanie powinni uważać mężczyźni, gdyż obniża ono poziom testosteronu. W skrajnych wypadkach spożywanie mleka sojowego może doprowadzić do spadku płodności u mężczyzn.
Osoby z niedoczynnością tarczycy, które przyjmują leki na to schorzenie powinny pamiętać, żeby zachować kilkugodzinny odstęp pomiędzy przyjmowaniem leków a piciem mleka sojowego i spożywaniem przetworów soi. Jest to spowodowane faktem, że soja zmniejsza przyswajalność tego typu leków.
Napój z ziaren soi zawiera genisteinę – organiczny związek chemiczny zaliczany do grupy flawonoidów, który ma działanie przeciwpasożytnicze i przeciwnowotworowe, może jednak potęgować bóle menstruacyjne u kobiet.
Problemem dla niektórych osób może być kłopot z zakupem wysokiej jakości napoju sojowego, który nie byłoby dosładzany. Co więcej duży procent takiego mleka, które dostępne jest na polskim rynku wytwarzany jest z soi modyfikowanej genetycznie.
Jak zrobić mleko sojowe?
Współcześnie mleko roślinne, w tym sojowe kupimy w większości spożywczych sklepów. Jedyną jego wadą jest dość wysoka cena. Warto zdawać sobie sprawę, że napój sojowy możemy przygotować samodzielnie i jest to względnie proste.
Pierwszym krokiem do wykonania sojowego mleka jest namoczenie ziaren soi. Proces ten powinien trwać co najmniej trzy godziny (najlepiej całą noc). Następnie wodę należy usunąć, a nasiona soi dokładnie rozdrobnić – najlepiej zrobić to przy użyciu blendera. Zmiażdżoną soję zalewamy wodą, dodajemy szczyptę cukru trzcinowego i szczyptę soli morskiej. Całość należy gotować na wolnym ogniu przez około dwadzieścia minut. Po tym czasie mleko przecedzamy przez bardzo drobne sito lub gazę.
Mleko z soi należy przechowywać w lodówce. Można je lekko dosłodzić, a jeżeli jest zbyt gęste – rozrzedzić wodą.
