Japońska matcha to najzdrowsza odmiana zielonej herbaty. Jej prozdrowotne walory związane są przede wszystkim z charakterystycznym, unikalnym sposobem parzenia. Pijąc matchę spożywamy całe sproszkowane liście herbaty, które zawierają między innymi ogromne ilości antyoksydantów. Jakie wartości odżywcze ma matcha? W jaki sposób wpływa ona na nasze zdrowie? Dlaczego warto pić ją codziennie?
Czym jest matcha?
Mianem matchy określamy sproszkowaną zieloną herbatę. Do jej produkcji używane są liście chińskiej herbaty – Camellia sinensis. Matcha różni się od innych zielonych herbat specyficznym procesem produkcji. Przed zbiorami (na około dwa – cztery tygodnie wcześniej) plantacje, na których rośnie herbata (z której produkuje się matchę) są zacieniane. Ten celowy zabieg ma sprawić, że w liściach wytworzą się większe ilości chlorofilu, a także aminokwasów. Do wyrobu wysokogatunkowej matchy wykorzystuje się jedynie najmłodsze, delikatne listki. Tak produkowana herbata charakteryzuje się słodszym smakiem, a także bardzo intensywnym aromatem. Zebrane liście są suszone, a następnie mielone na proszek, który cechuje się intensywnym, zielonym kolorem. Matcha uważana jest za jeden z najstarszych napojów świata. Pije się ją codziennie między innymi w Chinach i Japonii. Początkowo pili ją przede wszystkim mnisi buddyjscy, którzy chcieli wytrwać podczas wielogodzinnej medytacji (zawartość kofeiny). W krajach zachodu zainteresowanie matchą rośnie ze względu na jej lecznicze właściwości.
Matcha – wartości odżywcze
Sproszkowane liście matchy są pełne przeciwutleniaczy (antyoksydantów), które spowalniają procesy starzenia się naszego organizmu, co więcej chronią przed rozwojem chorób nowotworowych. Współcześnie uważa się, że zapobiegają nawet takim chorobom cywilizacyjnym jak cukrzyca, nadciśnienie tętnicze i choroby serca.
Antyoksydanty są obecne w każdej zielonej herbacie, jednak w przypadku zwykłej herbaty liściastej nie przedostają się do naszego organizmu w takiej ilości jak ma to miejsce w przypadku matchy (matcha może zawierać nawet ponad sto trzydzieści razy więcej antyoksydantów niż tradycyjna herbata). Pijąc matchę spożywamy sproszkowane liście, a nie tylko wywar z nich. Z tego względu ma ona zdecydowanie bardziej korzystny wpływ na zdrowie.
Chińscy mnisi buddyjscy już tysiące lat temu zauważyli, że matcha działa pobudzająco. Dzieje się tak dzięki wysokiej zawartości kofeiny. Może ona zawierać tyle kofeiny ile kawa. Jednocześnie na korzyść matchy przemawia fakt, że obecna w niej kofeina jest uwalniana do organizmu stopniowo. Przez co nasz organizm jest pobudzony przez długie godziny.
Sam efekt pobudzający nie wystarczał mnichom przygotowującym się do długiej medytacji. Kiedy pijemy kawę, nasz organizm jest pobudzony, niestety bardzo często stajemy się także zdenerwowani. Matcha działa inaczej, gdyż obok kofeiny zawiera w swoim składzie także l-teaninę. Jest ona niebiałkowym aminokwasem, który bardzo pozytywnie wpływa na funkcjonowanie ludzkiego układu nerwowego (jest w stanie bez problemu przekroczyć barierę krew-mózg). Jej regularne spożywanie zmniejsza stres, poprawia również pamięć i koncentrację. L-teanina jest w stanie zwiększyć aktywność fal alfa, dzięki czemu pomaga wejść nam w stan głębokiej relaksacji, tak potrzebnej, żeby medytacja zakończyła się sukcesem. Przewagą l-teaniny nad popularnymi środkami uspokajającymi jest fakt, że pomaga się ona zrelaksować, a jednocześnie uniknąć uczucia otępienia i senności.
Co bardzo ważne – l-teanina chroni nas także przed stresem oksydacyjnym. Chroni ona komórki nerwowe przed destrukcyjnym działaniem wolnych rodników.
Innym niezwykle ważnym związkiem obecnym w matchy jest EGCG (galusan epigallokatechiny). Jest on organicznym związkiem chemicznym zaliczanym do grupy flawonoidów. Zainteresowanie nim wynika między innymi z faktu, że posiada on niemal sto razy silniejsze właściwości przeciwutleniające niż witamina C. Z tego względu wspiera on pracę układu immunologicznego, chroni przed nowotworami, działa też ochronnie na układ nerwowy i układ krążenia. Co ciekawe EGCG może być bardzo pomocny również w leczeniu chorób o podłożu autoimmunologicznym. Jest on również składnikiem niektórych suplementów diety przyspieszających procesy odchudzania. Może on spowalniać przyrost masy ciała, a także wspomagać usuwanie tłuszczów z organizmu.
Wpływ matchy na zdrowie
Regularne spożywanie herbaty matcha ma bardzo korzystny wpływ na zdrowie. Przede wszystkim wspomaga ona funkcjonowanie układu nerwowego. Dzięki niej nasz organizm lepiej radzi sobie ze stresem, depresją, poprawia się także nasza pamięć i koncentracja. Jesteśmy w stanie przez dłuższy czas skupić się na naszych obowiązkach, a jednocześnie nie odczuwamy senności ani znużenia. Picie matchy jest zalecana osobom mającym problemy z bezsennością. Powinny sięgać po nią kobiety, które chcą zredukować dolegliwości towarzyszące napięciu przedmiesiączkowemu. Matcha wydaje się lepszym wyborem niż kawa, gdyż po jej spożyciu kofeina jest uwalniana do organizmu powoli. Co więcej nie powoduje ona żadnych efektów ubocznych.
Istnieją badania, które jasno wskazują, że picie matchy jest bardzo pomocne osobom cierpiącym na zespół Downa – poprawia ona pamięć, a także ogólną jakość życia chorych.
Matcha zaliczana jest do tak zwanych superfoods, gdyż jej codzienne picie może pomóc w walce z chorobami cywilizacyjnymi. Obniża ona ciśnienie tętnicze, a także poziom cukru we krwi. Jest w stanie zmniejszać stężenie złego cholesterolu we krwi, co sprawia, że chroni przed miażdżycą. Niezwykły napój zabezpiecza nas przed chorobami nowotworowymi, a w szczególności rakiem prostaty i rakiem szyjki macicy.
Matcha będzie niezastąpiona jeżeli zależy nam na poprawie odporności. Warto sięgać po nią, kiedy mamy problemy z chorobami układu odpornościowego.
Picie matchy może być dobrą praktyką w profilaktyce osteoporozy. Dzięki zawartym w zielonej herbacie polifenolom poprawia się gęstość kości. Jednocześnie samo spożywanie matchy nie wystarczy. Należy połączyć je z regularnym wykonywaniem ćwiczeń o niskiej do średniej intensywności.
Matcha na odchudzanie
Herbata matcha może przyspieszyć procesy spalania tkanki tłuszczowej. Oczywiście nie jest ona cudownym suplementem, który sprawi, że schudniemy leżąc na kanapie i jedząc słodycze. Może ona jednak spowolnić przyrost tkanki tłuszczowej, a także wspomóc usuwanie tej już istniejącej.
Jak zaparzyć herbatę matcha?
Japończycy opanowali do perfekcji parzenie zielonej herbaty. Do przygotowania matchy w tradycyjny sposób będzie nam potrzebna specjalna czarka (po japońsku matchawan). Można ją ewentualnie zastąpić niewielkich rozmiarów porcelanową miseczką. Możemy zaopatrzyć się także w chashaku – jest to tradycyjna bambusowa łyżeczka, która służy Japończykom do nakładania matchy. Do potrzebnych akcesoriów należy także chasen – wykonana z bambusa miotełka, przy pomocy której będziemy ubijać matchę. Jeżeli jej nie posiadamy, możemy użyć spieniacza do mleka. Można użyć także sitka, dzięki któremu unikniemy niepotrzebnych grudek.
Jedną płaską łyżkę matchy wsypujemy do naczynia, a następnie zalewamy szklanką gorącej wody (nie powinna być ona wrząca; optymalna temperatura to około osiemdziesięciu stopni; wyższa może spowodować utratę cennych substancji odżywczych). Kolejnym krokiem jest ubijanie płynu przy pomocy miotełki (proszek musi się rozpuścić, a na powierzchni herbaty powinna utworzyć się piana).
Matcha – gdzie ją kupić?
W Polsce matcha nie należy jeszcze do bardzo popularnych produktów, dlatego prawdopodobnie nie kupimy jej w osiedlowym sklepie, czy też pobliskim supermarkecie. Mieszkańcy dużych miast z pewnością znajdą ją w sklepach z herbatą, czy sklepach z ekologiczną żywnością.
Jeżeli zależy nam na najlepszej gatunkowo herbacie, wybierajmy tylko taką, która produkowana jest w Japonii. Należy liczyć się z tym, że matcha nie należy do produktów najtańszych. Za opakowanie o pojemności 30 g zapłacimy co najmniej 70 zł.
Czy wiesz, że:
- Matcha znajduje szerokie zastosowanie w kuchni. Używa się jej między innymi do produkcji lodów, koktajli, a także tradycyjnych japońskich słodyczy.
- W zależności od tego ile do produkcji herbaty użyjemy proszku i wody, możemy uzyskać dwa napary. Pierwszy z nich to koicha (gęsta herbata), drugi z kolei to usucha (rzadka herbata).
- Wysokiej jakości herbatę poznamy między innymi po intensywnym, zielony kolorze. Matcha słabej jakości charakteryzuje się żółto-brązowym odcieniem.
