Mangan jest to pierwiastek, który odpowiada między innymi za płodność i sprawność seksualną. Jednocześnie należy zdawać sobie sprawę, że pełni on w ludzkim organizmie jeszcze wiele ważnych funkcji. W jaki sposób mangan wpływa na nasze zdrowie? Co się stanie, gdy spożyjemy go zbyt dużo? Jakie są skutki niedoborów tego pierwiastka? Które produkty spożywcze zawierają największe ilości manganu?
Co to jest mangan?
Mianem manganu określamy pierwiastek chemiczny, który zaliczany jest do metali przejściowych. Ma on duże znaczenie biologiczne, gdyż jest składnikiem wielu enzymów. Duże jego ilości odkładane są w ludzkiej wątrobie, mózgu, trzustce, a także nerkach. Mangan pełni wiele ważnych funkcji w ludzkim organizmie. Ma on ogromny wpływ na prawidłową pracę układu nerwowego, bierze udział w metabolizmie tłuszczów, białek i węglowodanów, pozytywnie wpływa na płodność i sprawność seksualną, wspiera układ immunologiczny, poprawia wchłanianie, umożliwia również magazynowanie żelaza, bierze udział w produkcji tyroksyny. Niedobory manganu są bardzo niebezpieczne dla ludzkiego zdrowia. Przedawkowanie tego pierwiastka jest możliwe jedynie wówczas, kiedy przyjmujemy zbyt duże ilości suplementów diety – może to doprowadzić nawet do zaburzeń psychicznych. Mangan jest obecny w produktach pochodzenia roślinnego. Jego dawkowanie jest uzależnione od płci i wieku.
Mangan – jego rola w ludzkim organizmie
Mangan w różnym stężeniu jest obecny w praktycznie całym naszym organizmie.
Należy on do pierwiastków chemicznych, których obecność jest niezbędna, by ludzkie ciało mogło funkcjonować prawidłowo. Ma on korzystny wpływ na układ kostny, dzięki czemu może zmniejszać prawdopodobieństwo zachorowania na osteoporozę. Z tego względu powinny o nim pamiętać kobiety, które przeszły menopauzę.
Trudno przecenić wpływ manganu na funkcjonowanie układu nerwowego. Ma on pozytywny wpływ na pamięć i koncentrację, sprawia, że jesteśmy spokojniejsi i lepiej radzimy sobie ze stresem. Współcześnie dużo mówi się o tym, że może być pomocy nawet w leczeniu schizofrenii.
Dzięki obecności manganu łatwiej jest nam utrzymać sprawność seksualną. Wykazuje on pozytywny wpływ na płodność. Z tego względu nie powinno zabraknąć go w diecie par starających się o dziecko.
Pierwiastek ten bierze również udział w wytwarzaniu hormonów tarczycy, jest również konieczny do syntezy białek, kwasów tłuszczowych, kwasów nukleinowych. Mangan wzmacnia działanie witamin z grupy B, a także witaminy C, ułatwia również wchłanianie żelaza, a także innych substancji odżywczych z układu pokarmowego.
Wszechstronny mangan wspiera naszą odporność, chroni przed chronicznym zmęczeniem, wykazuje wyjątkowo dobroczynny wpływ na kondycję mięśni. Oddziałuje korzystnie też na stan naszej skóry – jest w stanie spowalniać procesy starzenia.
Czym grozi niedobór manganu?
Niedobory manganu stanowią poważne zagrożenie dla naszego zdrowia. Są szczególnie niebezpieczne dla dzieci i młodzieży, gdyż prowadzą do spowolnienia rozwoju fizycznego.
Brak manganu jest niebezpieczny dla układu kostnego – powoduje spowolnienie wzrostu kości, przyczynia się do ich deformacji, prowadzi do osteoporozy. Jego efektem mogą być dolegliwości stawów, a także zaburzenia koordynacji ruchów.
Osoby, które nie dostarczają sobie odpowiednich ilości manganu mają często problemy ze sprawnością seksualną. Można u nich zaobserwować obniżenie libido, a także spadek płodności.
Kiedy brakuje nam manganu, nasz układ nerwowy nie funkcjonuje prawidłowo. W takich sytuacjach możemy mieć problemy z pamięcią i koncentracją. Prawdopodobnie będziemy czuć się zmęczeni, rozdrażnieni, zniechęceni, będziemy mniej odporni na stres. Część lekarzy jest zdania, że niedobór manganu może przyczynić się do rozwoju epilepsji. Chroniczny niedobór tego pierwiastka w organizmie przyspiesza pojawienie się demencji.
U części osób, u których stwierdza się niedobór manganu pojawiają się szumy uszne. Może dojść także do uszkodzenia słuchu.
Mangan ma duży wpływ na naszą skórę, dlatego jego niedobory mogą doprowadzić do pogorszenia się jej kondycji. Skóra staje się bardzo sucha, ma niezdrowy koloryt. Dodatkowo możemy mieć problemy z włosami i paznokciami.
Przyczyną niedoboru manganu jest najczęściej stosowanie niewłaściwej diety. Zdarza się jednak, że niedobory są spowodowane przyjmowaniem doustnych środków antykoncepcyjnych – mogą one zahamować wchłanianie się tego pierwiastka.
Czym grozi przedawkowanie manganu?
Jest mało prawdopodobne, żebyśmy przedawkowali mangan stosując dietę zawierającą duże ilości tego pierwiastka. Jego nadmiary pojawiają się najczęściej wówczas, kiedy przyjmujemy zbyt duże ilości suplementów diety. Do zwiększenia stężenia manganu w ludzkim organizmie może dojść podczas kontaktu z dymem lub pyłem zawierającym ten pierwiastek.
Skutkiem ubocznym nadmiernego spożycia manganu są zaburzenia funkcjonowania układu nerwowego. U części osób może pojawić się depresja, u innych trudności w poruszaniu się, czy drżenie kończyn, które bardzo przypomina objawy choroby Parkinsona. Istnieją badania, które sugerują, że długotrwały nadmiar manganu w ludzkim organizmie może przyczynić się do obniżenia ilorazu inteligencji.
Nadmiar manganu jest bardzo niebezpieczny również dlatego, że może spowodować zaburzenia funkcjonowania tarczycy i wątroby.
Gdzie szukać manganu?
Mangan dostarczany wraz z żywnością jest w stu procentach bezpieczny dla naszego organizmu. Dieta bogata w mangan powinna zawierać między innymi produkty zbożowe takie jak pełnoziarniste pieczywo, płatki owsiane, kasza gryczana, ryż, biała fasola, a także inne rośliny strączkowe.
Pierwiastek ten jest obecny także w kalafiorze, awokado, kawie, burakach, korzeniu pietruszki, jarmużu, szpinaku, ziarnach słonecznika, ananasach, świeżych i suszonych morelach, tofu.
Pokaźne ilości manganu znajdują się w orzechach. Jeżeli chcemy uzupełnić jego niedobory powinniśmy spożywać przede wszystkim orzechy piniowe, włoskie i laskowe. Pewne jego ilości są obecne także w orzechach arachidowych, gorzkiej czekoladzie, zielonej herbacie, kakao. Duże stężenie manganu posiadają goździki, choć przyprawa ta jest zazwyczaj spożywana w niewielkich ilościach.
Jeżeli chodzi o produkty pochodzenia zwierzęcego – pewne ilości manganu znajdziemy w owocach morza, żółtkach jaj, czy piersi indyka.
Jakich ilości manganu potrzebujemy?
Zapotrzebowanie na mangan może się różnić w zależności od płci i wieku. Innych ilości tego pierwiastka potrzebują kobiety w ciąży i kobiety karmiące piersią.
Dawka odpowiednia dla niemowląt to około 0,003 mg, dla dzieci od siódmego do dwunastego miesiąca życia – 0,6 mg, dzieci do pierwszego do trzeciego roku życia potrzebują 1,2 mg manganu. Jeżeli chodzi o dzieci od czwartego do ósmego roku życia, optymalna dawka to 1,5 mg. Dziewczęta od dziewiątego do osiemnastego roku życia powinny przyjmować 1,6 mg manganu. Chłopcom od dziewiątego do trzynastego roku życia podaje się 1,9 mg tego pierwiastka. Chłopcy od czternastego do osiemnastego roku życia potrzebują 2,2 mg manganu. Ilość odpowiednia dla dorosłych kobiet to 1,8 mg. Dzienne zapotrzebowanie mężczyzn to 2,3 mg. Kobiety spodziewające się dziecka powinny przyjmować 2,0 mg manganu, natomiast kobiety karmiące – 2,6 mg.
